اهداف انگيزشي امثال قرآن كريم
الموضوعات : کلام اسلامیپاكيزه كاظم زاده 1 , حیدر حسنلو 2 , محمّدحسين صائني 3 , فرهاد ادريسي 4
1 - دانشجوي دكتري، گروه علوم قرآن و حديث، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامي، زنجان، ایران
2 - استاديار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامي، زنجان، ایران
3 - استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامي، زنجان، ایران
4 - دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامي، زنجان، ایران
الکلمات المفتاحية: قرآن كريم, امثال, تمثيل, تربيت, انگيزش.,
ملخص المقالة :
خداي متعال در راستاي هدايت بشر و براي تبيين و تأثير كلام در نفوس، از امثال مختلفي بهره جسته است.با کمک امثال ،كه دو فنّ بياني تشبيه و استعاره در آنها نهفتهاند و نقش ايفا ميكنند، می¬توان موضوعات غیر محسوس و ذهني محض را محسوس نمود، امور غیر مجسّم را تجسّم بخشید و غیر آدمی را در نقش آدمی، ظاهر ساخت. این شگردها در تأثیر بخشیدن به کلام و ایجاد جذابیّت برای آن، بسیار مؤثّرند. يكي از كاركردهاي غيرقابل انكار امثال قرآني، انگيزش است و ابعاد مختلف انگيزشي مثل انگيزش رفتاري، انگيزش يادگيري و انگيزش شناختي را شامل ميشود. محقّقان علوم قرآن، امثالي را كه در آنها از واژههاي «مَثَل» يا «أمثال» استفاده شده امثال واضحه و در مقابل، امثالي را كه در آنها از كلمات «مَثَل» و «امثال» استفاده نشده، امثال كامنه ناميدهاند. مقالة حاضر كه با روش توصيفي - تحليلي در بستر مطالعات كتابخانهاي انجام گرفته در صدد پاسخگويي به اين پرسش اصلي است كه امثال قرآن كريم با به خدمت گرفتن تشبيه و استعاره، چه اهداف انگيزشي را دنبال ميكنند؟.
قرآن كريم.
ابراهيمي قوام، صغري و خاقانيزاده، مرتضي، (2023)، «نقش انگيزش در يادگيري»، مجلّة راهبردي آموزش مركز مطالعات و توسعة علوم پزشكي، يال1، شمارة1، صص 9-1
اسماعيلي، اسماعيل، 1381، «تفسير امثال قرآن كريم»، انتشارات اسوه، چاپ چهارم: تهران.
جوادي آملي، عبدالله، (1385)، «تفسير تسنيم»، نشر إسراء، چاپ اول: قم.
الجوزيّه، ابن قيّم، (1981)، «الأمثال في القرآن الكريم»، تحقيق سعيد محمّد نمر الخطيب، دار المعرفه، چاپ اول: بيروت.
حسن زاده، رمضان و مهدينژاد گرجي، گلين، (1398)، «نظريههاي انگيزش در آموزش و پرورش»، انتشارات روان، چاپ پنجم: تهران.
الخوري الشّرتوني، سعيد، (1416ق)، «أقرب الموارد في فصح العربيّه و الشّوارد»، انتشارات اسوه، چاپ اول: تهران.
راغب اصفهاني، حسين بن محمّد، (1387)، «مفردات الفاظ القرآن»، ترجمة غلامرضا خسروي حسيني، المكتبه المرتضويّه، چاپ چهارم: تهران.
رحمان ستايش، محمّد كاظم و محسني، فاطمه، (1389)، «روش تربيتي تمثيل در قرآن و روانشناسي با تأكيد بر تفاسير الميزان، نمونه و راهنما»، فصلنامة منهاج، سال6، شمارة 10، صص74- 49
رضايي، اكبر، (1399)، «روان شناسي انگيزش در آموزش و پرورش»، انتشارات آيدين، چاپ هفتم: تبريز.
السيوطي، عبدالرّحمن، (بيتا)، «الإتقان في علوم القرآن»، انتشارات بيدار و رضي، چاپ اول: قم.
الشنفري، ثابت بن أوس الأزدي، (2003)، «شرح ديوان الشنفري»، تحقيق محمّد نبيل طريفي، دارالفكر العربي، چاپ اول، : بيروت.
صابري تولائي، رضا و همكاران، (1395)، «اثربخشي آموزشي سبكهاي يادگيري بر انگيزش تحصيلي»، پنجمين كنفرانس بينالمللي پژوهش در علوم و تكنولوژي، لندن.
صباغيان، زهرا و اكبري، سهيلا، (1395)، «مباني آموزش بزرگسالان»، انتشارات سازمان سمت، چاپ پنجم: تهران.
صدوق، محمدبن علی بن بابویه،(1373)،«عیون اخبار الرضا»، نشر صدوق، تهران.
طباطبائي، سيّد محمّد حسين، (1383)، «الميزان في تفسير القرآن»، ترجمة سيّد محمّدباقر موسوي همداني، انتشارات اسلامي، چاپ دوم: تهران.
عميد، حسن، (1375)، «فرهنگ فارسي عميد»، انتشارات اميركبير، چاپ پنجم: تهران.
قاسمي، حميدمحمّد، (1382)، «تمثيلات قرآني و جلوههاي تربيتيآن»، انتشارات اسوه، چاپ اول: تهران.
قرائتی، محسن،(1383)،«تفسیر نور»، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن،چاپ یازدهم: تهران.
لطفآبادي، حسين، (الميداني النيشابوري، ابوالفضل احمد بن محمّد، (1366)، «مجمع الأمثال»، معاونت فرهنگي آستان قدس رضوي، چاپ اول: مشهد مقدّس.
مجلسی، محمدباقر،(1386)، «بحارالانوار»، اسلامیه،تهران.
نيومن، باربارا و فيليپ، (1394)، «نظريّههاي رشد»، ترجمه مجتبي اميري مجد، نشر دانژه، چاپ دوم: تهران.
