تاثیر نوسانات نرخ ارز بر رشد بخش‌های اقتصادی ایران در دوران رونق و رکود با استفاده از رویکرد تغییر رژیم مارکوف- سوئیچینگ
الموضوعات :
سیداحمد شجاعی
1
,
رضا معبودی
2
,
حمید آسایش
3
1 - دانشجوی دکترای اقتصاد، دانشگاه ازاد اسلامی، واحد الیگودرز، الیگودرز، ایران
2 - عضو هیات علمی گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت اله العظمی بروجردی.
3 - 3- دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه ایت الله العظمی بروجردی، ایران.
الکلمات المفتاحية: تلاطم نرخ ارز, رشد اقتصادی, رژیم رونق و رکود, رویکرد مارکوف سوئیچینگ.,
ملخص المقالة :
طی دو دهه اخیر اقتصاد ایران به دلایل مختلفی مانند وجود تحریم¬های گسترده و پدیده تورم، درجه بالایی از نوسانات و بی¬ثباتی بازارهای مالی و ارزی را تجربه کرده است که برآیند آن بروز نوسانات معنی¬دار در متغیرهای اقتصاد کلان و ایجاد فضای نااطمینانی برای سرمایه¬گذاران و عوامل اقتصادی است. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با استفاده از رهیافت مارکوف-سوئیچینگ تاثیر نوسانات ارزی را بر رشد ارزش افزوده بخش¬های کشاورزی، صنعت و معدن و خدمات ایران در بازه زمانی 1401-1370 بررسی کرده است. یافته¬ها حاکی¬اند نوسانات نرخ ارز در هر دو رژیم رونق و رکود تاثیر منفی و معناداری بر رشد ارزش افزوده بخش¬های کشاورزی، صنعت و معدن و خدمات دارد. به نحوی که با افزایش نوسانات نرخ ارز به ترتیب بخش صنعت و معدن، خدمات و کشاورزی بیشترین کاهش را در ارزش افزوده تجربه می¬کنند. همچنین، شدت اثرگذاری نوسانات نرخ ارز بر رشد ارزش¬افزوده بخش¬ها در دوره رکود بیشتر از رونق است. سایر یافته¬ها نیز نشان می¬دهند موجودی سرمایه و درجه باز بودن اقتصادی در هر دو دوره رونق و رکود اثر مثبت و معناداری بر رشد ارزش¬افزوده بخش صنعت و معدن، بخش کشاورزی و بخش خدمات دارند و این اثر در دوره رونق بیشتر از دوران رکود می‌باشد. متغیرهای نوسانات نرخ تورم، نوسانات قیمت نفت، عدم قطعیت سیاست اقتصادی و تضعیف ارزش پول ملی نیز در هر دو دوره رونق و رکود اثر منفی بر رشد ارزش افزوده بخش¬ها برجای می¬گذارند به طوری که شدت اثرگذاری در رژیم رکود بیشتر از رژیم رونق می‌باشد. برای کاهش نوسانات و تلاطم نرخ ارز در ایران، توصیه می¬شود سیاست‌هایی مانند کاهش مداخلات بانک مرکزی در بازار ارز، انضباط مالی دولت و کاهش بدهی‌های عمومی، افزایش جذابیت بازارهای مالی برای جذب سرمایه‌های سرگردان و یکسان‌سازی نرخ ارز اتخاذ شود. اجرای این سیاست‌ها می‌تواند علاوه بر کاهش بی‌ثباتی ارزی، به افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران و بهبود رشد ارزش افزوده بخش‌های مختلف اقتصاد کمک کند.
آقایی، کیومرث، جباري، امیر و کریمی، محمد (1387). بررسی منابع نوسانات کلان اقتصادي با تأکید بر نرخ واقعی ارز طی سال¬هاي 1384-1349، فصلنامه پژوهش¬هاي اقتصادي، 8(2)، 61-41.
توکلی، اکبر و سیاح، محسن. (1389). تاثیر نوسانات نرخ ارز بر فعالیت های اقتصادی کشور، فصلنامه پول و اقتصاد، 2(4)، 59-77.
داودی، پرویز و سزاوار، محمدرضا (1401). بررسی افزایش نرخ ارز وتأثیرآن بر برخی متغیرهای کلان اقتصادی ایران در شرایط تحریم، پژوهش¬های اقتصادی(رشد و توسعه پایدار)، 22(4)، 117-99.
صباغ¬کرمانی، مجید و شقاقی شهری، وحید(1384). عوامل موثر برنرخ ارز واقعی در ایران(رهیافت خودرگرسیون برداری)، پژوهشنامه اقتصادی، 5، 76-37.
طهرانچیان، امیرمنصور راسخی، سعید و مصطفی پور، یلدا (1397). اثرات آستانه¬ای نوسانات نرخ ارز بر ارزش افزوده بخش¬های اقتصاد ایران، فصلنامه مطالعات اقتصاديِ كاربردي ايران، 7(28)، 87-61.
عباسیان، عزت الله، مرادپور اولادی، مهدی و مهرگان، نادر(1391). تأثیرعدم اطمینان نرخ ارز واقعی بر رشد اقتصادی، مجله تحقیقات اقتصادی، 47، 169-153.
عزیزنژاد، صمد وکمیجانی، اکبر (1396). تغييرات نرخ ارز و اثر آن بر نوسانات متغيرهاي منتخب اقتصاد كلان در ايران، فصلنامه پژوهشهاي اقتصادي (رشد و توسعه پايدار)، 17(1)، 143-121.
کوچک¬زاده، اسماء. و جلایی، سید عبدالمجید(1393). بررسی تأثیر نااطمینانی نرخ ارز بر رشد بخش-های اقتصادی ایران، فصلنامه پژوهش¬های رشد و توسعه اقتصادی، 4(16)، 20-11.
هادیان، ابراهیم و خورسندی، مرتضی (1387). شناسایی منابع نوسان نرخ حقیقی ارز در ایران، پژوهش‌های اقتصادی ایران، 11(35)، 31-50.
کفایی، سیدمحمدعلی و پورفتحی، نغمه (1398). بررسی اثر نوسان نرخ ارز بر رفاه اقتصادی و تعیین سیاست پولی مناسب، فصلنامه راهبرد اقتصادی، 8(31)، 5-42.
مطهری, محب اله, لطفعلی‌پور, محمدرضا و احمدی شادمهری, محمدطاهر (1396). اثرات نرخ ارز واقعی بر رشد اقتصادی در ایران: یافته‌هایی جدید با رویکرد غیرخطی، نظریه¬های کاربردی اقتصاد، 4(4), 198-175.
لشکری، محمد، بهنامه، مهدی و حسنی، ملیحه (1395) اثر نااطمینانی نرخ ارز واقعی بر اشتغال در بخش خدمات ایران، رشد و توسعه اقتصادی، 23، 129-115.
Adusei, M. and Gyapong, E. W. (2017). "The Impact of Macroeconomic Variables on Exchange Rate Volatility in Ghana: The Partial Least Squares Structural Equation Modelling Approach", Research in International Business and Finance, 42(C), 1428-1444
Aghion, P., Bacchetta, P., Ranciere, R., and Rogoff, K. (2009). Exchange Rate Volatility and Productivity Growth: The Role of Financial Development, NBER Working Paper No. 12117.
Ajao, M. G. and Igbokoyi, O. E. (2013). "The Determinants of Real Exchange Rate Volatility in
Nigeria, Journal of International Studies, 2(1), 459-471.
Alagidede, P., and Ibrahim, M. (2017). "On the Causes and Effects of Exchange Rate Volatility on Economic Growth: Evidence from Ghana", Journal of African Business, 18(2), 169-193.
Barguellil, A., Ben-Salha, O., and Zmami, M. (2018). "Exchange rate volatility and economic growth", Economic Integration, 33(2), 1302-1336.
Grydaki, M., and Fountas, S. (2010). What Explains Nominal Exchange Rate Volatility? Evidence from the Latin American Countries, Discussion Paper Series, Department of Economics, University of Macedonia.
Idris, M., and Shuyur, I. (2023). "Impact of Exchange Rate Fluctuation on Economic Growth in Nigeria", Asian Journal of Economics and Finance, 5(1), 39-60.
Iheanachor, N., and Ozegbe, A. E. (2021). "The Consequences of Exchange Rate Fluctuations on Nigeria’s Economic Performance: An Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Approach", Management Economics and Social Sciences, 10(2-3), 68-87.
Jayathilaka, R., Rathnayake, R., Jayathilake, B. et al. (2023). "Exploring the growth direction: the impact of exchange rate and purchasing managers index on economic growth in Sri Lanka", Quality and Quantity, 57, 2687–2703.
Kandil, M. (2015). "The adverse effects of real exchange rate variability in Latin America and the Caribbean", Applied Economics, 28(1), 99-120.
Khin, A. A., Yet Yee, C., Seng, L., and Qi, G. X. (2017). "Exchange Rate Volatility on Macroeconomic Determinants in Malaysia: Vector Error Correlation Method (VECM) Model", Global Business and Social Entrepreneurship, 3(5), 36–45.
Karahan, Ö. (2020). "Influence of exchange rate on the economic growth in the Turkish economy", Financial Assets Investment, 11, 21–34.
Koroma, P.S., Jalloh, A. and Squire, A. (2023). "An Empirical Examination of the Impact of Exchange Rate Fluctuation on Economic Growth in Sierra Leone", Mathematical Finance, 13, 17-31.
Krugman, P., Obstfeld, M., and Melitz, M. (2012). International Economics Theory and Policy, ninth edition, Pearson.
Morina, F., Hysa, E., Ergun, U., Panait, M., and Voica, M. C. (2020). "The Effect of Exchange Rate Volatility on Economic Growth: Case of the CEE Countries", Risk and Financial Management, 13(8), 1-13.
Ramoni-Perazzi, J. and Romero, H. (2022). "Exchange rate volatility, corruption, and economic growth", Heliyon, 8(12), e12328, https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e12328.
Saidu, S., Zubair, A., Achiloko, A. (2019). "Is purchasing managers’ index a reliable leading indicator of economic activity in Nigeria? " International Journal of Economic Studies and Calculations, 9(9), 23703–23711.
Thi Ha An, P., Duong M. B., and Toan, N. T. (2020). "The Impact of Public Debt on Economic Growth of ASEAN + 3 Countries", International Journal of Economics and Business Administration, 4, 87-100.
