تعارضات اخلاقی نظارت قضایی دیوان بین‌المللی دادگستری بر مشروعیت قطعنامه‌های شورای امنیت
الموضوعات :
محمدمهدی سیدناصری
1
,
بابک وثوقی فرد
2
,
موسی موسوی زنوز
3
1 - دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی
2 - استادیار، گروه حقوق، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
3 - استادیار، گروه حقوق بین‌الملل، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: قطعنامه, شورای امنیت, نظارت, دیوان, تعارضات اخلاقی.,
ملخص المقالة :
سازمان ملل متحد مؤثرترین سازمان میان دولتی است که بیشترین نقش را در انتظام روابط میان دولت‌ها ایفا کرده است و بدین سبب، اعتبار قابل توجهی در میان دولت‌ها دارد. شورای امنیت به عنوان رکن سیاسی و دیوان به عنوان رکن قضایی این سازمان نقش بسیار مؤثری در کسب این اعتبار داشته‌اند. در بند اول و دوم ماده‌ی (۳۶) اساسنامه دیوان معیارهایی در زمینه‌ی معرفی موضوعات حقوقی اشاره گردیده است و اگر شورا، اختلافی را سیاسی تشخیص دهد به آن رسیدگی نموده و در صورتی که دیوان اختلافی را حقوقی تشخیص دهد، نیز به آن بر اساس موازین حقوقی مورد نظرش رسیدگی می‌نماید. مطابق با منشور ملل متحد، شورای امنیت حافظ صلح و امنیت بین‌المللی است و موظف است بر اساس اصول مندرج در منشور و عدالت بین‌المللی اقدامات لازم برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را انجام دهد. در عین حال اما شورای امنیت یک ارگان سیاسی است که در چارچوب معادلات قدرت عمل می‌کند و معادلات قدرت طبیعی است که لزوماً هم‌خوانی چندان با عدالت بین‌المللی ندارند. این پژوهش بر آن است با روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی اسناد، کتب و مرور مقالات علمی – پژوهشی مرتبط به این پرسش‌ها پاسخ دهد که در چنین شرایطی چگونه می‌توان بر عملکرد شورای امنیت نظارت کرد؟ چگونه می‌توان قطعنامه‌هایی را که ادعا می‌شود برخلاف اصول منشور ملل متحد یا برخلاف عدالت بین‌المللی صادر شده‌اند، بی اعتبار تلقی کرد؟ آیا دیوان بین‌المللی دادگستری صلاحیت رسیدگی به اعتبار قطعنامه‌های شورای امنیت را دارد؟ آیا دیوان بین‌المللی دادگستری امکان کنترل اقدامات غیر قانونی شورای امنیت را دارد و تعارضات اخلاقی آن چیست؟ هرچند تاکنون بر نظارت دیوان بین‌المللی دادگستری بر عملکرد شورای امنیت توفیقی حاصل نشده است اما نشانه‌هایی از ضرورت این نظارت در حال مشاهده است.
Alter, Karen J. (2008),“Delegating to International Courts: Self-binding vs. Other binding Delegation ” Law and Contemporary Problems, Vol.71.
Alvarez, Jose E. (2013)"Tadić Revisited-The Ayyash Decisions of the Special Tribunal for lebanon", Journal of International Criminal Justice, vol. 11, p. 298.
Baily, Sydney. (1994), Ther United nation Security Council and Human Rights, London and Newyork, st. Martin's press.
Bazzar ,V., & Nazhandimanesh, H. (2020), Implementation of ICJ Provisional Measures: An Innovative Approach to Article 78 of the Rules of the Court. Iranian Review for UN Studies, 3(1), 1-19.
Beigzadeh, E., & Latifian, M. (2020), The Judicial Policy of the International Court of Justice towards Human Rights: Oscillation between Judicial Activism and Judicial Restraint. Iranian Review for UN Studies, 3(2), 1-32.
Bonafé, Béatrice I. (2017), “Establishing the existence of a dispute before the International Court of Justice: Drawbacks and implications”, Questions of International law (Zoom-out), Vol 45, pp. 3.
Bordin, F.L. (2018), The Nicaragua v. United States Case: An Overview of the Epochal Judgments. In: Sobenes Obregon, E., Samson, B. (eds) Nicaragua Before the International Court of Justice. Springer, Cham.
Chachko, E. (2019), Alleged Violations of the 1955 Treaty of Amity, Economic Relations, and Consular Rights (Islamic Republic of Iran v. United States of America): Request for the Indication of Provisional Measures (I.C.J.) International Legal Materials, 58(1), 71-119.
Cronin-Furman، Kathleen Renee. (2009), “The International Court of Justice and the United Nations Security Council Rethinking a Complicated Relationship”، Columbia Law Review، Vol.106
Desierto, D. (2022), Alleged Violations of the 1955 Treaty of Amity, Economic Relations, and Consular Rights (Iran v. U.S.) (Judgment on Preliminary Objections) (I.C.J.). International Legal Materials, 61(1), 1-40.
Dugard, J. (2023), ‘The Choice Before Us: International Law or a “rules-based international order”?, Lieiden Journal of International Law, Issue 36, pp. 223-232.
Gowlland-Debbas, Vera. (1998), "The Relationship between the Security Council and the Projected International Criminal Court"، The American Journal of International Law، ، vol. 88، No. 4.
Hosseinnejad, K. (2018), Critical Evaluation of the ICJ Approach in Evolutionary Interpretation. Iranian Review for UN Studies, 1(1), 119-144.
Jennifer Trahan. (2019), Revisiting the Role of the Security Council Concerning the International Criminal Court’s Crime of Aggression, Journal of International Criminal Justice, Volume 17, Issue 3, July 2019, Pages 471–483.
Martenczuk، Bernd. (1999),"The Security Council، the International Court and Judicial Review-What Lessons from Lockerbie"، European Journal of International Law، vol. 10, No. 3.
Meron T. (2016), Israel’s Acceptance of the Compulsory Jurisdiction of the International Court of Justice. Israel Law Review. 1969;4(3):307-332.
Tanner, L. (2018), The settlement of international disputes by means of adjudicative، bachelor’s thesis، Tallinn university of technology.
Zarneshan, S. (2022), Subsidiary means for Identification of rules of international law. Iranian Review for UN Studies, 4(2), 123-131.
