رسالت‌های نهاد علم و جامعه دانشگاهی برای ترویج و گفتمان‌سازی الگوی پیشرفت
الموضوعات :
1 - استاد دانشکده مهندسی برق، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران
2 - دانشیار آموزش عالی، گروه مطالعات آینده‌نگر، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: الگوی پیشرفت, گفتمان‌سازی, ترویج دانش, رسالت دانشگاه, ارتباط علم و جامعه,
ملخص المقالة :
شتاب تحولات در عرصه‌های تمدنی موجب شده است که پیشرفت، یک فرایند پیچیدۀ ارادی و آگاهانۀ مبتنی بر آینده‌پژوهی معتبر و هنجارمند باشد. در این فرایند پیچیده، موجودی‌های کشورها به اندازه‌ای نیست که با میل خویش حرکت کنند و به پیشرفت برسند. یک معیار قابل توصیه برای ملت‌های خواهان پیشرفت این است که از تمام سرمایه‌ها و منابع تمدنی خود با حداکثر بهره‌وری، بهره‌برداری کنند. از این‌رو، یکی از توصیه‌های عام برای جریان‌سازی الگوی پیشرفت، ترویج و گفتمان‌سازی آن براساس همه داشته‌های مادی و معنوی در مسیر تمدن‌سازی و پیشرفت است. نهاد علم و دانشگاه یکی از مهم‌ترین ارکان گفتمان‌سازی الگوی پیشرفت در گسترۀ یک تمدن دیرپا و ملت بزرگ است. با استناد به سرنوشت اسناد ملی موجود، بدون گفتمان‌سازی در گسترۀ ملی با مشارکت همه نهادها و اشخاص ذی‌نفوذ از جمله دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی، حرکت در چارچوب الگوی موجود، دشوار، با دستاورد اندک یا حتی غیرممکن، خواهد بود. در این مقاله، با رویکرد توصیه‌ای مثبت‌گرا، رسالت مهم دانشگاه‌ها و جامعه دانشگاهی در ترویج و گفتمان‌سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تبیین و تشریح داده شده است. براساس ایدۀ کانونی این پژوهش، نظام آموزش عالی و دانشگاه‌ها شامل همه اعضای جامعه دانشگاهی و نهاد دانشگاه، باید یکی از رسالت‌های خود را مطابق با کارکردهای سه‌گانه آموزش، پژوهش و تحول فرهنگی- اجتماعی، ترویج و گفتمان‌سازی عمومی و تخصصی الگوی پیشرفت، تعریف و عملیاتی کنند. مشارکت مسئولانۀ دانشگاه‌ها و دانشگاهیان در گفتمان‌سازی الگوی پیشرفت، دست‌کم دارای سه مزیت ویژه شامل استمرار و پایداری دستاوردها، مشارکت همگانی و جامعیت الگو در گسترۀ ملی و تمدنی است
سیاه‌پوش، سید ابوتراب (1389)، ویژگی‌های دانشگاه تمدن‌ساز، فصلنامه جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال اول، شماره 2، 122-105.
سارتُن، جورج (1949). مقدمه بر تاریخ علم، ترجمه غلامحسین صدری افشار، جلد یک، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
مورن، ادگار (1990)، درآمدی بر اندیشه پیچیده، ترجمۀ افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
مهدی، رضا (1397). درآمدی بر تعامل دانشگاه با محیط پیرامون، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
مهدی، رضا (1401)، توسعۀ سازوکار تقسیم‌کار ملی برای آغاز فرایند اجرای الگوی پیشرفت، فصلنامه مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، شماره 18، 52-39.
هندریکسون، آر. آم و همکاران (2013)، راهبری و رهبری علمی در نظام آموزش عالی، ترجمه دکتر سعید غیاثی ندوشن و دکتر رضا مهدی، تهران: نشر ویرایش، 1395.
هیرش، زد، ورنر و وبر لوک ای. (1381). چالش‌های فراروی آموزش عالی در هزاره سوم، ترجمه گروه مترجمین به‌کوشش رضا یوسفیان املشی، نشر دانشگاه امام حسین (ع).
یمنی‌دوزی سرخابی، محمد (1388)، دانشگاه سازگارشونده: یک فرایند پیچیده، رویکردها و چشم‌اندازهای نو در آموزش عالی، تهران: مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
Berberet, J. (2002). Nurturing an ethos of community engagement. New Directions for Teaching and Learning, 90, 91–100. doi:10.1002/tl.59.
Berkin, C. (2002). A brilliant solution: Inventing the American constitution. New York, NY: Houghton Mifflin Harcourt.
Boyer, E. (1990). Scholarship reconsidered: Priorities of the professoriate. Princeton, NJ: Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching.
Boyer, E. (1996). The scholarship of engagement. Journal of Public Outreach, 1(1), 11–20. doi:10.2307/3824459. Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching. Community engagement. Retrieved from http://classifications.carnegiefoundation.org/descriptions.
Colgan, C., & de Russy, C. (2006). Essays in perspective: Assessing the university president. Washington, DC: Institute for Effective Governance in Higher Education.
Dewey, J. (1916). Democracy and education: An introduction to the philosophy of education. New York, NY: Free Press.
Ellis, J. J. (2007). American creation: Triumphs and tragedies at the founding of the republic. New York, NY: Knopf.
Hendrickson, R. et al., (2013), Academic Leadership and Governance of Higher Education, USA, Stylus.
Hirsch W. & Weber L. (1999), Challenges facing Higher Education at the Millennium, Arisona: Oryex.
Jacoby, B., & Associates. (1996). Service-learning in higher education: Concepts and practices. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Jacoby, B., & Associates. (2009). Civic engagement in higher education: Concepts and practices. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Lane, J. E. (2005). Politics of mission creep: A framework for understanding the phenomena. Paper presented at the annual meeting of the Association for the Study of Higher Education, Philadelphia, PA.
Mahdi, Reza (2015), Evaluation of National Science and Technology Policies in Iran, Elsevier, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195, p. 210-219.
Maurrasse, D. J. (2001). Beyond the campus: How colleges and universities form partnerships with their communities. New York, NY: Routledge.
O’Meara, K. A., Terosky, A. T., & Neumann, A. (2009). Faculty careers and work lives: Professional growth perspectives. ASHE Higher Education Report, 34(3).
Putnam, R. D. (1995). Bowling alone: America’s declining social capital. Journal of Democracy, 6(1), 65–78. doi:10.1353/jod.1995.0002.
Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. New York, NY: Simon & Schuster.
Rudolph, F. (1962). The American college and university: A history. New York, NY: Random House.
Welzenbach, L. F. (1982). College and university business administration, Washington, DC: National Association for College and University Business Officers.
