تبیین مشکلات راسل در موضوع عبارتهای دلالتگر بر اساس مباحث فیلسوفان مسلمان
الموضوعات :
1 - دانش آموخته دکتری فلسفه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: راسل, فلسفه تحلیلی, عبارتهای دلالتگر, وجود ذهنی, فلسفه اسلامی, معدوم,
ملخص المقالة :
برتراند راسل یکی از بنیانگذاران فلسفة تحلیلی بشمار می‌آید. او در کنار گوتلوب فرگه و لودویگ ویتگنشتاین، نقشی برجسته در توسعة این نهضت فلسفی داشت. راسل تلاش میکرد مسائل فلسفی پیچیده را با استفاده از منطق ریاضی و تحلیل زبان حل کند. بنظر میرسد واژگان و مفاهیمی که فیلسوفان تحلیلی، بویژه راسل در نحوة دلالت آنها با مشکل تبیینی مواجهند، در فلسفه و منطق اسلامی راه‌حلی دقیق دارد. برغم اینکه راسل به اهمیت کلیات در معرفت‌شناسی و شناخت پی برده، اما تقسیمبندیهای دقیقی که فیلسوفان مسلمان درباب کلیات داشته‌اند، در آثار امثال راسل حضور ندارد. فلسفۀ تجربه‌گرایی غرب بدلیل عدم توجه به کلیات انتزاعی و انکار آنها، نتوانسته است تبیینی درست از انطباق مفاهیم با ابژه‌ها ارائه دهد و این همان مشکلاتی است که فیلسوفان تحلیلی، ازجمله راسل، به آن دچار گشته‌اند. اما حکمای اسلامی با طرح مباحث دقیق مفاهیم کلی و تفکیک آنها به معقولات اولی یا معقولات ثانیه فلسفی و منطقی، از نحوة انطباق و دلالت این مفاهیم بر واقعیت سخن گفته‌اند. همچنین آنان با مطرح کردن موضوع مهم وجود ذهنی در معرفت‌شناسی، توانسته‌اند برای معدومات و ابژه‌های غیرواقعی نیز تبیینهایی دقیق ارائه دهند که غالباً این مباحث مورد غفلت راسل و فیلسوفان تحلیلی بوده است.
ابن¬سینا (1392) اشارات و تنبیهات، ترجمة حسن ملکشاهی، ج2،تهران: سروش
راسل، برتراند (1395) «درباب دلالت»، ترجمة رضا دهقان، دوفصلنامه مجله فلسفه، شمارة اول، ص46ـ37، انجمن علمی دانشگاه تربیت مدرس.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (بی¬تا) بدایة الحکمة، قم: مؤسسة نشر اسلامي.
فاضل تونی، محمدحسین (1386) مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی، قم: مطبوعات دینی.
مطهری مرتضی (1376) مجموعه آثار، ج 5 و6، تهران: صدرا.
ملاصدرا (1368) الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، ج1، قم: مصطفوی.
Berkeley, George (N.D.). A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge, https://www.gutenberg.org/ebooks/4723
Frege, Gottlob (1952). On Sense and Reference. ed. by P. Geach and M. Black, Oxford: Blackwell.
Hume, David (1896). A Treatise of Human Nature, reprinted from the original edition in three volumes and edited, with an analytical index by L.A. Selby-Bigge, Oxford: Clarendon Press.
Meinong, Alexius (1960). The Theory of Objects. trans. by Isaac Levi, D. B. Terrell, and Roderick M. Chisholm. in Realism and the Background of Phenomenology, ed. by Oderick M. Chisholm. Glencoe, IL: Free Press. pp. 76-117.
Mill, John Stuart (1843). System of Logic. vol. 1. London: John W. Parker.
Russell, Bertrand (1905). On Denoting. Mind, vol. 14, no. 56, pp. 479-493.
Russell, Bertrand (1912). The Problems of Philosophy, New York: Henry Holt.
