جستاری در مبانی جواز همکاری شیعیان با حکومت‌های غیر شیعی ایران
الموضوعات :حجت رحیمی 1 , فیض الله بوشاسب گوشه 2 , محمد دشتی 3
1 - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - دانشیار گروه تاریخ ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران
3 - استادیار گروه تاریخ ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد، ایران
الکلمات المفتاحية: همکاری سیاسی, تشیع, حکومت غیرشیعی, جواز شرعی, نظم سیاسی اجتماعی.,
ملخص المقالة :
در ادوار مختلف تاریخ ایران،به ویژه در عصر غیبت، که جامعه‌ی شیعیان دسترسی ظاهری به امام عصر(عج) نداشتند و نظام‌های سیاسی حاکم در این مرز بوم هم همگی یا سنی مذهب بودند و یا اگر شیعه هم بودند؛ تاییده‌ی امام عصر(عج) را نداشتند؛ و به تعبیری حکومت‌های ظالم و جائر به حساب می‌آمدند؛ بحث همکاری شیعیان با این حکومت‌ها، چیستی و چرایی این همکاری به یکی از سرفصل‌های مهم اندیشه‌ی سیاسی شیعیان تبدیل شده است و به سبب حمایت از مردمان شیعه و فراهم آوردن زمینه‌های اشاعه‌ی فرهنگی، علمای شیعه بر آن شدند تا همکاری با حکومت‌های غیر شیعی را سهل گردانند و وجه شرعی بدان نهند. پژوهش حاضر به بررسی این نظر را در کلام ائمه و بزرگان پرداخته است. یافته‌های این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی و به کمک ابزار کتابخانهای انجام شده است؛ نشان می‌دهد عدم تایید حاکمان ظالم، همواره یکی از اصول اساسی سیره و حیات پر خیر و برکت ائمه بوده و اگر هم ارتباطی دیده می‌شد، قطعاَ همراه بوده با مخالفت با آن حاکمان و نیز دفاع از حریم تشیع. این امر خود سبب بسط نوعی نظم سیاسی اجتماعی بوده و این نوع نگاه،اسباب لازم را برای حضور و همکاری شیعیان در دولت‌های غیر شیعی ایران را فراهم آورده است.
قرآن کریم.
ابن ادریس،(۱۳۹۰)، السرائر، تهران، انتشارات اسلامیه .
ابن منظور،(۱۴۱۶)، لسان العرب، چاپ اول، بیروت، انتشارات، احیا‌‌التراث .
ابوالقاسم، جعفربن‌حسن، محقق حلی(۱۳۶۱)، شرایع اسلام، ترجمه ابوالقاسم‌بن‌حسن تبریزی، به کوشش محمد تقی دانش‌پژوه، تهران، امتشارات دانشگاه تهران .
حر عاملی، محمد حسن، (۱۴۱۴) ، وسائل‌الشیعه، قم، موسسه آل البیت.
دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغت‌نامه دهخدا، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، سازمان لغت‌نامه.
سید مرتضی، (۱۴۰۵)، وسائل الشریف المرتضی، به کوشش احمد حسینی و مهدی رجایی، قم دارالقرآن الکریم .
شیخ صدوق، (1377)، المقنع و الهدایه، تصحیح و تعلیق محمدبن‌مهدی واعظ خراسانی، تهران، مکتب الاسلامیه .
شیخ صدوق، (۱۳۹۰)، عیون اخبار الرضا، ترجمه محمد صالح روغنی قزوینی، چاپ دوم، انتشارات مسجد مقدس جمکران .
شیخ طوسی، (بیتا)، النهایه فی المجرد الفقه و الفتاوی، قم انتشارات محمدی .
طباطبایی، سید محمد حسین، (۱۳۸۴)، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، چاپ بیستم، قم، دفتر انتشارات اسلامی .
علامه حلی، (بیتا)، قواعد الاحکام، قم، منشورات رضی .
فیرحی، داوود، (۱۳۷۸)، قدرت دانش و مشروعیت در اسلام، تهران، نشر نی .
مجلسی، محمدباقر، (۱۳۶۸)، عین الحیات، چاپ دوم، تهران، انتشارات رشیدی .
مجلسی، محمدباقر، (۱۳۸۱)، حلیة المتقین، چاپ اول، تهران، موسسه انتشاراتی امام‌عصر(عج).
محمد بن محمد بن نعمان، شیخ مفید، (۱۴۱۳) اوائل المقالات، تحقیق شیخ ابراهیم انصاری، قم، مطبع مهر .
محمد بن مکی، شهید اول، (بیتا) الدوروس، قم، چاپ صادق .
معلوف، لویس، (۱415)، المنجد، لبنان، بیروت، دارالمشرق.
