برآورد و تحليل رهيافت‌ها و سياستگذاري‌هاي امنيت منطقه‌اي در قفقاز
الموضوعات :
امیر اسدزاده
1
,
2
,
صمد ظهیری
3
,
محمد قرباني‌گلشن‌آباد
4
1 - دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
2 - دانشيار گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ايران- تبريز. (نويسنده مسئول)
3 - دانشگاه پیام نور، واحد تبریز، تبریز
4 - استاديار، گروه معارف دانشگاه خوارزمي تهران، تهران- ايران
الکلمات المفتاحية: واژگان کلیدی: امنیت, بحران, سیاستگذاری امنیتی, قفقاز, منازعه,
ملخص المقالة :
سیاست¬گذاری امنیتی در مناطق بحرانی یکی از نگرانی¬های اصلی نهادهای پژوهشی و مراکز مطالعاتی محسوب می¬شود. امنیت¬سازی در مناطقی مانند قفقاز از این نظر اهمیت دارد که می‌توان ریشه¬های تاریخی تعارض را در سیاست کشورها ملاحظه کرد. هرگاه جلوه¬هایی از اقتدارگرایی به وجود آید، کشورها در وضعیت کنش همکاری¬جویانه قرار دارند. قفقاز محل رویارویی¬های خشونت¬بار گروه¬هایی است که دارای قالب¬های فرهنگی، هویتی و تاریخی متفاوتی هستند. منطقه قفقاز در مرز میان دو تمدن اسلامی و مسیحی و سه فرهنگ روسی، ترکی و ایرانی قرار گرفته است. این منطقه با مساحتی در حدود یک¬چهارم مساحت ایران، محل زندگی بیش از 50 گروه قومی و زبانی و پیروان سه دین یهود، اسلام و مسیحیت است. شاخص¬ها و فرایندهای تاریخی تأثیر خود را بر پویش¬های امنیت منطقه¬ای در اوراسیای مرکزی به جا می-گذارد. به همین دلیل در تبیین فرایندهای سیاست¬گذاری امنیت منطقه¬ای قفقاز، رهیافت¬ها اهمیت ویژه¬ای دارند. این مقاله در پی آن است که با روشی توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که چه رهیافت¬ها و سیاست¬گذاری¬های امنیت منطقه¬ای در قفقاز قابل¬شناسایی و تحلیل است؟ یافته¬های این تحقیق نشان می¬دهد منطقه قفقاز به دلیل میراث دوران شوروی و شرایط به وجود آمده پس از استقلال به عنوان منطقه¬ای که مفهوم وابستگی متقابل امنیتی میان واحدهای آن صدق می¬کند تعریف می¬شود. لذا سیاست¬گذاری¬های امنیتی این منطقه از سه منظر واقع¬گرایی، نهادگرایی و نئولیبرالی قابل¬ شناسایی و تحلیل است.
- مصلی¬نژاد، عباس (1394)، سیاستگذاری امنیت منطقه¬ای متداخل و رقابتی در قفقاز، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 8، شماره 2، پاییز و زمستان.
- سیمبر، رضا، کریمی پاشاکی، سجاد (1391)، چشم¬انداز امنیتی جهانی¬شدن در حوزه ژئوپلیتیک قفقاز، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 79، پاییز.
- ابوالحسن شیرازی، حبیب¬اله (1379)، ترتیبات امنیتی در آسیای مرکزی و قفقاز، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 30.
- افشردی، محمدعلی (1381)، ژئوپلیتیک قفقاز و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، دوره عالی جنگ.
- برژینسکی، زبیگنیو (1386)، پس از سقوط: بازی نهایی در جهان تک¬قطبی، ترجمه امیرحسین توکلی، چاپ دوم، تهران، انتشارات سبزان.
- کوهن، سائول بی(1387)، ژئوپلیتیک نظام جهانی، ترجمه عباس کاردان، تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات بین¬المللی ابرار معاصر تهران.
- هاشمی، غلامرضا (1384)، امنیت در قفقاز جنوبی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
- ایوانز، گراهام و نونام، جقری (1381)، فرهنگ روابط بین‌الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده و حسن شریقی. تهران، نشر میزان.
- كاظمي، علي‌اصغر (1370)، نظريه همگرايي در روابط بين الملل تجربه جهان سوم، تهران: نشرقومس.
- داداندیش، پروین، کوزه¬گر کالجی، ولی (1389)، بررسی انتقادی نظریه مجموعه امنیتی منطقه¬ای با استفاده از محیط امنیتی منطقه قفقاز جنوبی، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 56، پاییز.
- مجتهدزاده، پیروز (1389)، سیاست‌های مرزهای بین‌المللی ایران، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران، سمت.
- کولایی، الهه (1389)، جمهوری اسلامی ایران و ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال ششم، شماره اول، بهار.
- Coser, L. (1996), The function of Social Conflict. New York. The free press Countries of the World/ Yearbook 20.
- Cantori, Louis J and Steven, S. (1970), The International politid, of Region: A camparativ approach, New Jersey, prentice Hall.
- Lipest, Seymour Martin (1991), Political Man: The Social Bases of Politics.
- Deutsch, Karl W. (1988), The Analysis of International Relationals. Newjersey: Prentice hall, Englewood Cliffs.
- Rosamond, B. (2000), Theories of European Integration. London: Macmillan Press LTD.
- Akiner, Sh. (2014), Change & Continuity in Caucus, Translated to Persian by the Title of Tagheer & Tadavom dar Ghfghaz, : in Regional Security Complex in South Caucus”, Tehran: Pajuheshkadeh Motaleat Rahbordi.
- Brzezinski, Z. (2014), Power Word Crisis; US & Strategic View, Translated by Saeid Hajnaseri & Fridedin Hosseinimaram, Tehran: Mizan.
- Dorn, W. (1998), Regional Peace keeping is not the Way, Peace Keeping and International Relations, Vol, 27, No. 2, pp. 71-83.
- Huntington, S. (2009), Clash of Civilization & World Order, Translated by Hamid Rafiee, Tehran: Daftare Pajuheshaye Farhangi.
- Nye, J. (1971), Peace in Parts: Intergration and Conflict in Regional Organization, Boston. AM: Little Brown.
- Shearman, P. (1995), Russian Policy toward Western Europe: The German Axis in P. Shearman, Russian Foreign Policy since 1990, Oxford: Westview Press.
- Tajik, M. (2002), Identity & Globalization, Rahyafthaye Siasi & Beinolmellali, Vol. 2, No. 3, pp.15-35.
- Natkhov, T. (2014), Colonization and Development: The Long-Term Effect of Russian Settlement in the North Caucasus, 1890s–2000s, Journal of Comparative Economics, Vol. 8, No. 3, pp. 135-150.
- htttp//www.trt.net.tr/Persian/thly-w-w-8=rshy/2022109
- http://doi.ore//10:22067-pg2022.
