بررسی و تحلیل جلوه‌های مکتب رمانتیسم فردی در اشعار «بهزاد» و «پرتو کرمانشاهی»
الموضوعات :
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: رمانتیسم, یدالله بهزاد, پرتو کرمانشاهی, رمانتیسم فردی و شعر معاصر.,
ملخص المقالة :
جنبش رمانتیک، سرآغاز دوره‌ای تازه در تاریخ تجدّد فکری است. این نهضت که مقدّمات آن از قرن هجدهم میلادی فراهم شد، راه و مسیر تازه‌ای را گشود تا جویندگان این راه، برای رسیدن به حق و خواسته‌های خود به دنبال دگرگونی و انقلاب باشند. از سوی دیگر، جنبش رمانتیسم در برابر خردگرایی مکتب کلاسیسیسم، زمینه را برای مکتب‌های جدید ادبی هموار ساخت. این مکتب، بیشتر متکّی به هیجان، شهود، ذوق و احساسات درونی بود. رمانتیسم در شعر معاصر ایران به عنوان جریان ادبی به بیان احساسات و عواطف فردی در مقابل تحولات سیاسی اجتماعی به کار رفت. «یدالله بهزاد کرمانشاهی» و «علی‌اشرف نوبتی» (متخلّص به پرتو کرمانشاهی) -دو تن از شاعران کرمانشاه- از جمله شاعران معاصری هستند که مؤلفه‌ها و اصول مکتب رمانتیسم در اشعار آنان نمود و جلوة قابل توجهی دارد. پژوهش پیشِ رو با روش توصیفی- تحلیلی نشان می‌دهد که جلوه‌های رمانتیسم فردی از جمله توجه به طبیعت و عناصر آن، عشق، فردگرایی، نوستالژی ایام کودکی و نوجوانی و روزگار جوانی و پیری، نگاه انتقادی در اشعار این دو شاعر به شیوه هنری و ماهرانه، بازتاب یافته است. شکوه از فقر و تنگدستی و حسرت از دست دادن دوستان در شعر بهزاد و مرگستایی در اشعار پرتو از جمله مؤلفه‌های پربسامد رمانتیسم فردی است.
انوشه، حسن (1376) فرهنگ‌نامۀ ادبی فارسی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات.
برقعی، سیّد محمّدباقر (1373) سخنوران نامی معاصر ایران، شش جلد، تهران، خرم.
بهزاد کرمانشاهی، یدالله (1387) یادگار مهر، تهران، آگاه.
------------------ (1391) گلی بی‌رنگ، تهران، مهرویستا.
کرمانشاهی، پرتو و علی‌اشرف نوبتی (1377) کوچه‌باغی‌ها، به کوشش محمّدعلی سلطانی، تهران، سها.
ثروت، منصور (1385) آشنایی با مکتب‌های ادبی، تهران، سخن.
جعفری، مسعود (1386) سیر رمانتیسم در ایران، تهران، مرکز.
حسینی آبباریکی، سیّد آرمان و سلما ساعدی (1398) «بررسی نوستالژی در اشعار یدالله بهزاد کرمانشاهی»، مجموعه مقالات پنجمین همایش ملّی پژوهش‌های نوین در حوزۀ زبان و ادبیّات ایران، صص 1-13.
خاکپور، محمّد و میرجلیل اکرمی (1389) «رمانتیسم و مضامین آن در شعر فارسی»، کاوش‌نامه، سال یازدهم، شمارۀ 21، صص 225-248.
رحیمی‌زنگنه، ابراهیم و ناصر گلستان‌فر (1394) بر بلندای بیستون: یادنامۀ استاد بهزاد کرمانشاهی، تهران، معین.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1369) نقد ادبی، دو جلد، چاپ چهارم، تهران، امیرکبیر.
سلیمی، علی و دیگران (1394) «بهزاد کرمانشاهی و بازتاب رخدادهای سیاسی و اجتماعی در شعر او»، پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال سوم، شمارۀ سوم، تابستان، صص 59-71.
شاملو، سعید (1375) آسیب‌شناسی روانی، چاپ ششم، تهران، رشد.
شمیسا، سیروس (1393) مکتب‌های ادبی، چاپ ششم، تهران، قطره.
کزازی، میرجلال‌الدین و دیگران (1395) «مقایسۀ تطبیقی نوستالژی در اشعار پرتو کرمانشاهی و علی الفتی»، زیبایی‌شناسی ادبی، سال چهاردهم، شمارۀ 28، صص 145-170.
محمّدپور، محمّدامین و علی¬اصغر باباصفری (1394) «بررسی ویژگی¬های محتوایی رمانتیسم در شعر هوشنگ ابتهاج»، مطالعات زبانی- بلاغی، سال ششم، شماره 11، بهار و تابستان، صص 121-142.
هدایتی خوش‌کلام، منوچهر (1370) «به یاد اخوان ثالث: انتقادهای اخوان ثالث از منظومۀ شهریار»، آینده، سال هفدهم، شمارۀ 1-4، فروردین تا تیر، صص 297-304.
هیث، دانکن (1388) رمانتیسم: قدم اوّل، ترجمۀ کامران سپهران، تهران، قطره.
