اولویت گذاری هوشمند فنّاوری به کمک سامانۀ استنتاج فازی (موردکاوی: فنّاوری اطلاعات در ایران)
الموضوعات : Special
امیر خدادادی
1
,
غلامعلی منتظر
2
,
سید سپهر قاضی نوری
3
,
محمد حسینی مقدم
4
1 - دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فنّاوری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 - گروه مهندسی فناوری اطلاعات، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 - گروه مدیریت فناوری اطلاعات، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4 - گروه مطالعات آینده نگر، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
اولویت گذاری فنّاوری یکی از مهمترین جنبه های سیاستگذاری علم و فنّاوری است. روشها و چارچوب های موجود برای اولویت گذاری فنّاوری به دلیل نقایص موجود در آنها، در ارائۀ توصیه های سیاستی به سیاستگذاران با محدودیتهایی مواجهند. یکی از این نقیصه ها، غفلت از عدم قطعیتهای آینده و سناریوهایی است که برای توسعۀ فنّاوری ترسیم می شود. نقیصۀ دیگر، بروز ابهام در میان ذینفعان فنّاوری نسبت به پارامترهای ارزیابی فنّاوری ها و معیارهای آنهاست. رفع این نقایص مستلزم تجدیدنظر در چارچوبهای پیشین و معرفی چارچوب جدیدی برای اولویت گذاری است. از سوی دیگر، با توجه به مزایای بهره گیری از سامانه های هوشمند در سیاستگذاری، این سؤال مطرح است که چگونه می توان اولویت گذاری را به ابزارهای هوشمندی مجهّز کرد؟ در این مقاله، با معرفی چارچوب جدیدی برای اولویت گذاری فنّاوری که هر سه ابزار هوشمندی سیاستی (آینده نگاری، ارزیابی، پیش بینی) را در خود جای داده، نحوۀ افزودن هوشمندی محاسباتی به کمک نظریۀ مجموعه های فازی تبیین می شود. بدین منظور برای امتیازدهی به گزینه ها در الگوی جذابیت-توانمندی به جای روش های مرسومِ پیمایش و تصمیم گیری چندمعیاره، از سامانۀ استنتاج فازی استفاده می کنیم که به رفع ابهام از محدودۀ معیارها کمک می کند و درجه ای از هوشمندی را برای اولویت گذاری فراهم می کند. معیارها نیز از میان ابعاد عدم قطعیت سناریونگاری ها انتخاب می شوند تا تأثیر تحوّلات آینده در تحلیل اولویت ها مدنظر قرار گیرد. نتایج حاکی از این است که از بین پنج فنّاوری انقلاب صنعتی چهارم، فنّاوری هوش مصنوعی در کشور با وجود برخورداری از جذابیت بالا، توانمندی پایینی دارد و نیازمند توسعۀ بیشتری از حیث توجه به ارتقای معیارهای توانمندی فنّاورانه است. دستاورد تحقیق حاضر، یک مصنوع است که با برخورداری از درجه ای از هوشمندی می تواند برای اولویت گذاری فنّاوری اطلاعات در سطح ملّی به کار رود.
