تحلیل راهبردهای مؤثر بر توسعه‌ی صنعت گردشگری در شهر همدان با استفاده از مدل SWOT
الموضوعات :
ابراهیم مولوی
1
,
الناز ابراهیمی پورفر
2
,
مهسا زنده پاک
3
1 - عضو هیئت علمی گروه طراحی شهری دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران.
الکلمات المفتاحية: تحلیل فضایی, صنعت گردشگری, توسعه گردشگری, تحلیل SWOT.,
ملخص المقالة :
گسترش شتابان شهرها و افزايش بی‌رویه جمعيت موجب بروز مشکلات متعددي شده است؛ لذا گردشگري شهري به‌ویژه براي کشورهاي درحال‌توسعه از جمله ايران يک مزيت اقتصادي است تا از طريق آن بتوان فرآيند توسعه را تسريع بخشید. با عنايت به اينکه شهر همدان مي¬تواند يکي از کانون¬هاي جاذب گردشگران به‌حساب آيد، پژوهش حاضر با هدف بررسي، شناخت، تجزیه و تحلیل پارامترهاي مؤثر در توسعه گردشگری شهري، تجزیه‌وتحلیل نقاط قوت و ضعف، فرصت¬ها و تهديدهاي گردشگري و ارائه راهکارها و راهبردهاي توسعه در جهت ارتقاء وضعيت صنعت گردشگري شهر همدان انجام شده است. روش تحقيق در اين پژوهش ترکيبي از روش¬هاي ميداني و تحليلي است. در فاز اول فرضیات و گویه‌های پژوهش در قالب پرسشنامه بین 355 نفر از گردشگران توزیع شد و همبستگی آن‌ها با استفاده از آزمون اسپیرمن در نرم‌افزار SPSS تحلیل شد. روایی پرسشنامه صوری بوده و پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ برای گویه‌های فرض اول 7/0، گویه‌های فرض دوم 68/0 و گویه‌های فرض سوم 73/0 محاسبه شده است. نتایج حاکی از آن است که بین توسعه صنعت گردشگری همدان و گویه‌های فرض اول رابطه معناداری وجود ندارد و همچنین فرض سوم پژوهش مبنی بر پایین بودن میزان رضایت‌مندی گردشگران شهری همدان از خدمات ارائه‌شده رد می‌شود؛ اما فرض دوم پژوهش مبنی بر رابطه معنادار بین یکپارچگی سازمان‌های گردشگری و توسعه گردشگری شهر همدان مورد تأیید قرار می‌گیرد. در فاز دوم پژوهش برای ارائه راهبردهای ارتقاء وضعیت گردشگری شهر همدان از تحلیل SWOT و ماتریس عوامل داخلی و خارجی استفاده شد و در ادامه با استفاده از روش QSPM راهبردها اولویت‌بندی شدند. نتایج نشان می‌دهد جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی جهت تقویت زیرساخت‌های اقامتی، رفاهی و استفاده از ظرفیت‌های غنی تاریخی، فرهنگی و جاذبه‌های طبیعی از جمله مهم‌ترین راهبردهای ارتقاء صنعت گردشگری همدان به شمار می‌رود.
1- امین‌بیدختی، علی‌اکبر؛ زرگر، سیدمجتبی؛ و نظری، ماشااله(1389). آمیخته بازاریابی راهبردی در صنعت گردشگری. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. نشریه مطالعات مدیریت راهبردی، شماره 3، 67-49.
dor:20.1001.1.22286853.1389.1.3.3.6
2- آقاجانی، معصومه؛ و فراهانی‌فرد، سعید(2015). گردشگری مذهبی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی ایران). سیاست‌های راهبردی و کلان، 3(9)، 43-66.
3- بيک محمدي، حسن (1379). نگرشي نو بر آثار اقتصادي توسعة جهانگردي با نگاه به ايران. تهران: مؤسسه اطلاعات. فصلنامه اطلاعات سياسي- اقتصادي،1(15)، 253-248.
4- تقوايی، مسعود؛ و اکبری، محمود(1388). مقدمه‌ای بر برنامه‌ريزی و مديريت گردشگری شهری. اصفهان: انتشارات پيام علوی.
5- حيدري چيانه، رحيم(1382). ارزيابي برنامه¬ريزي صنعت توريسم در ايران. رسالة دکتري. دانشگاه تبريز. تبریز.
6- خاکساري، علي(1382). نقش برنامه‌ريزي و توسعه گردشگري پايدار. مجموعه مقالات بررسي سياست‌ها و برنامه‌هاي توسعه جهانگردي در جمهوري اسلامي ايران. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي و سازمان ايرانگردي و جهانگردي.
7- خلیلی‌خواه، امیر؛ یزدان پور، مرجان؛ و خزائی، زینب(1392). بررسی صنعت گردشگری با تأکید بر گردشگری استان همدان. همایش ملی مدیریت گردشگری. طبیعت‌گردی و جغرافیا. 1(1)، 17-1. همدان: انجمن ارزیابان محیط‌زیست هگمتانه.
8- داس‌ويل، راجر(1384). مديريت جهانگردي. مترجم سيد محمد اعرابي و داود ايزدي. تهران: انتشارات دفتر مطالعات فرهنگي و پژوهش¬ها.
9- رنجبر، محمدحسین؛ باقری، مهدی؛ و خداوردیان، انسیه(1395). تجزیه و تحلیل راهبردها و ارائه راهکارهای توسعه گردشگری شهر همدان با استفاده از مدل SWOT. قشم: موسسه آموزش عالی قشم. فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای). 2(2)، 72-55. dor:20.1001.1.22286462.1395.6.2.4.9
10- سرایی، محمدحسین؛ و شمشیری، مسلم(1392). بررسی وضعیت گردشگری در شهر شیراز در راستای توسعه پایدار با استفاده از تکنیک SWOT، اصفهان: دانشکده علوم انساني دانشگاه اصفهان. مجله علمی و پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 24(1)، 88-69. dor:20.1001.1.20085362.1392.24.1.7.2
11- شجاعی، سعید؛ و رجب پور، حسین(2021). رهیافتی برای توسعه خوشه‌های کسب وکار در برنامه هفتم توسعه.
12- ضرابی، اصغر؛ محمدی، جمال، فیروزی، محمدعلی؛ و گودرزی، مجید(1390). برنامه‌ریزی توسعه گردشگری با استفاده از مدل SWOT (مطالعه موردی نورآباد ممسنی). اصفهان: مجله تخصصی برنامه‌ریزی فضایی. 1(2)، 24-1.
dor:20.1001.1.22287485.1390.1.2.1.6
13- غازي، ايران(1379). نگرشي تحليلي بر مدل تکامل فضايي در برنامه¬ريزي توسعة گردشگري. اصفهان: مجلة دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشگاه اصفهان، 23(22)، 54-41. dor:20.1001.1.22286853.1389.1.3.3.6
14- فاطمي، سيد ابوالحسن(1380). سيماي گردشگري استان همدان. همدان: سازمان ایران‌گردی و جهانگردي استان همدان.
15- قائد رحمتی، صفر(1383). تحليلي بر ساختار شبكه ارتباطي و جاذبه‌هاي مهم گردشگري در بخش مركزي شهر اصفهان. پايان‌نامه کارشناسي ارشد جغرافيا و برنامه‌ريزي شهری. دانشگاه اصفهان. اصفهان.
16- قدمی، مصطفی(1390). ارزیابی و تدوین استراتژی مقصد در چارچوب توسعه پایدار گردشگری (نمونه موردی کلان‌شهر مشهد). معاونت تحقيقات و فناوري دانشگاه اصفهان، اصفهان. فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری، 3(9)، 82-59.
17- قورچیان، امیر(2019). بررسی جامعه‌شناختی رابطه ساختار مدیریتی و تغییرات اجتماعی در حوزه گردشگری. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 61(6). doi:10.22038/mjms.2021.21536
18- محمدی‌ده‌چشمه، پژمان(1396). تحلیل راهبردی تنگناها و فرصت‌های توسعه گردشگری شهری. مطالعه موردی: شهرکرد. دانشگاه خوارزمی. تهران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 17(47)، 27-19.
dor:20.1001.1.22287736.1396.17.47.1.3
19- مهدی¬زاده، جواد(1383). مباني و راهکارهاي توسعه گردشگري شهري در ايران. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. مجله مجلس و راهبرد، 44، 152-121.
20- ملکیان، محمود؛ ایزدی، محمد؛ سعید، سبحان؛ و اردکانی، سهیل(2016). اهمیت فضاهای همگانی شهری در توسعه پایدار گردشگری شهری (مطالعه موردی: منطقه یک شهر همدان). علوم و تکنولوژی محیط زیست، 18(3)، 237-255.
21- وارثي، حميدرضا(1384). بررسي مسائل و مشکلات توريسم. سمينار اصفهان و جاذبه¬هاي ايرانگردي و جهانگردي، اصفهان.
22- Cleverdon, R. G. (2002). Tourism development in the SADC region: the opportunities and challenges. Development Southern Africa, 19(1), 7-28. doi:10.1080/03768350220123873
23- Eugenio-Martin, J. L., Morales, N. M., & Scarpa, R. (2004). Tourism and economic growth in Latin American countries: A panel data approach (No. 26.2004). Nota di lavoro.
24- Hayllar, B., Griffin, T., & Edwards, D. (2010). City spaces-Tourist places. Routledge.
25- Kim, H. J., & Chen, M. H. (2006). Tourism expansion and economic development: The case of Taiwan. Tourism management, 27(5), 925-933. doi:10.1016/j.tourman.2005.05.011
26- Pearce, D. G. (2001). An integrative framework for urban tourism research. Annals of tourism research, 28(4), 926-946. doi:10.1016/S0160-7383(00)00082-7
