تبیین عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری نوآوری اجتماعی در بازآفرینی شهری
حمید غفاری
1
(
دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
)
احد نژادابراهیمی
2
(
استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
)
مرتضی میرغلامی
3
(
استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
)
الکلمات المفتاحية: تحقق‌پذیری, نوآوری اجتماعی, بازآفرینی شهری,
ملخص المقالة :
اهمیت نوآوری اجتماعی برای رویارویی موفقیت‌آمیز با چالش‌های مختلف، آن را به خط مقدم توسعه شهری آورده است. نوآوری اجتماعی راه‌حل‌هایی را به منظور بهبود وضعیت موجود و افزایش کیفیت زندگی برای افراد و جامعه ارائه می‌دهد و به دنبال توسعه راه‌حل‌های نوآورانه برای حل چالش‌های اجتماعی شهرها است. با توجه به نیاز به تغییر متناسب با نیازهای زمانی، نوآوری اجتماعی می‌تواند با غلبه بر ناکارآمدی سیاست‌ها و راه‌حل‌های قدیمی گام مؤثری در بازآفرینی شهری بردارد. بر همین اساس مهم‌ترین هدف پژوهش حاضر تبیین عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری نوآوری اجتماعی در بازآفرینی شهری می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف در حیطه پژوهش‌های کاربردی و از نظر روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. همچنین از مطالعات کتابخانه‌ای- اسنادی و روش‌های تحلیل محتوای کیفی و استدلال منطقی به منظور تدوین چارچوب مفهومی پژوهش بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش به این صورت است که در بازآفرینی مبتنی بر نوآوری اجتماعی پنج بازیگر اصلی که شامل دولت، شهروندان، سازمان‌های مدنی، دانشگاه، و شرکت‌های خصوصی می‌باشند به ایفای نقش می‌پردازند. شهروندان نیز در این نوع بازآفرینی نقش‌های مختلفی کسب می‌کنند که عبارتند از سنجشگر، اشتراک‌گذار، همکار، و کارآفرین. همچنین چهار مؤلفه "توانمندسازی و ظرفیت‌سازی"، "مشارکت و همکاری"، "راه‌حل و ایده خلاقانه"، و "تغییر و تحول" به عنوان مهم‌ترین مؤلفه‌های نوآوری اجتماعی در بازآفرینی شهری برجسته می‌شوند. در نهایت نیز چهار عامل کیفیت حکمروایی شهری، کیفیت اقتصاد محلی، کیفیت پژوهش‌های شهری، و کیفیت روابط اجتماعی و قدرت به عنوان مهم‌ترین عوامل تحقق‌پذیری نوآوری اجتماعی در بازآفرینی شهری شناسایی گردیدند
1. سعدآبادی، ع. ا. (1400). تبیین تحلیلی- منطقی (تعریف، مدل‌ها، گسترش، مفهوم، پیشینه، چیستی و ادراکات) نوآوری اجتماعی. نشریه علمی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 11، شماره 1، صص 104-67.
2. مولائی، ا. (1396). تبیین نظم و پیچیدگی شهر از منظر واقع‌گرایی اسلامی(نمونه موردی: بازار شهر تبریز). رساله دکتری شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
3. علیزاده، ب. (1397). تبیین مفهوم عدالت فضایی در شهر اسلامی و ارزیابی آن در طرح‌هاي توسعه شهري مورد پژوهشی: شهر تبریز. رساله دکتری شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
4. رعیت‌پیشه، ع. (1399). ارائه الگوی نوآوری اجتماعی در دانشکده حکمرانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی مدیریت تکنولوژی- گرایش نوآوری تکنولوژی، دانشگاه علم و صنعت ایران.
5. نادرعلی، ف. (1400). بررسی نقش همه‌گیری ویروس کووید-19 در بروز نوآوری اجتماعی از منظر شهروندان (مطالعه موردی شهر خوی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت دولتی گرایش مدیریت پیشرفت و توسعه شهری و روستایی، دانشگاه پیام نور مرکز خوی.
6. یوسفی، ف. (1400). ارزیابی کاربست رویکرد نوآوری اجتماعی در بهسازی سکونتگاه‌های غیررسمی نمونه موردی ناحیه منفصل شهری نایسر). پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه کردستان.
7. Angelidou, M. & Psaltoglou, A. (2017). An empirical investigation of social innovation initiatives for sustainable urban development. Sustainable cities and Society, 33, 113-125. 8. Angelidou, M. & Psaltoglou, A. (2019). Social innovation, games and urban planning: an analysis of current approaches. International Journal of Electronic Governance, 11(1), 5-22. 9. Anechitei, A. (2018). Social Innovation through Urban Regeneration – A Local Model. Review of International Comparative Management, Faculty of Management, Academy of Economic Studies, Bucharest, Romania, 19(3), 244-251. 10. Ardill, N. & Lemes de Oliveira, F. (2018). Social innovation in urban spaces. International Journal of Urban Sustainable Development, 10 (3), 207-221. 11. Axelsson, B. & Nilsson, H. (2017). How can Development Programs empower women’s Entrepreneurship through Social Innovation?. Master Thesis, Lund University. 12. Barroso, M. (2023). Social Innovation as Driver of Brands with Purpose: The Cases of Coloradd and Lippor. Dissertation Masters in Innovation and Technological Entrepreneurship, The University of Porto. 13. Bozic, A. (2020). Social Services, Social Innovation and Multi-Actor Collaboration: A Civil Society Organisation Perspective. Dissertation for the degree philosophiae doctor (ph.d), University of Agder. 14. Brandsen, T., Cattacin, S., Evers, A. & Zimmer, A. (2016). Social Innovations in the Urban Context. Publisher: Springer Cham. 15. Chen, H. (2022). The Potential of Social Innovation in Rural Revitalisation: a comparative case study from Taiwan. Dissertation to obtain the doctoral degree of Agricultural Sciences (Dr. sc. Agr.), University of Hohenheim. 16. Christmann, G. B., Ibert, O., Jessen, J. & Walther, U. (2019). Innovations in spatial planning as a social process – phases, actors, conflicts. European Planning Studies, 28 (3). 17. Christmann, G. B. (2020). Introduction: struggling with innovations. Social innovations and conflicts in urban development and planning. European Planning Studies, 28(3), 423-433. 18. Cunha, J. & Benneworth, P. (2020). How to measure the impact of social innovation initiatives?. International Review on Public and Nonprofit Marketing, 17, 59-75. 19. Domanski, D., Howaldt, J. & Kaletka, C. (2020). A comprehensive concept of social innovation and its implications for the local context – on the growing importance of social innovation ecosystems and infrastructures. European Planning Studies, 28(3), 454-474. 20. Figueiredo, Y., Prim, M. A. & Dandolini, G. A. (2022). Urban regeneration in the light of social innovation: A systematic integrative literature review. Land Use Policy, 113(C). 21. Galego, D., Moulart, F., Brans, M. & Santinha, G. (2021). Social innovation & governance: a scoping review. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 35(2), 265-290. 22. Garcia, D. & Macharia, D. (2014). Collaboration Between Sectors for Social Innovation: The Refugee Housing Unit Case. Master of Science in Business Administration, Linköping University. 23. Hamdouch, A. & Galvan, A. (2019). Social Innovation as a Driver of Urban Transformation? The Case of Planning Approaches in the Dominican Republic. Urban Planning, 4(1), 31-43. 24. Kalema, N. L. (2019). Decolonizing Social Innovation for Global Development. Master's thesis, Harvard Extension School. 25. Kadyrova, A. R. (2020). Territorial and organisational aspects of social innovation emergence. Theses of doctoral (PhD) dissertation, The University of Manchester. 26. Kadyrova, A. R. (2021). Exploring Structures of Urban Social Innovation Ecosystems: Cases of Manchester, Utrecht, Stockholm, Sofia and Budapest. Journal of Social Entrepreneurship, 15(1), 77-99. 27. Kasumaningrum, Y., Azis, Y., Seafullah, K. & Siregar, A. Y. M. (2024). Investigating the Impact of Social Capital, Cross-Sector Collaboration, and Leadership on Social Innovation in Rural Social Enterprises. Journal of Human, earth, and Future, 5(1), 111-130. 28. Kosmynin, M. (2017). Social innovation as a response to institutional voids in a northern context – a study from the Murmansk region. Master Thesis, Nord University. 29. Krisztina, V. (2020). Social Innovation for the Welfare of the Community. International Journal of Engineering and Management Sciences, 5(1), 480-494. 30. MacCallum, D., Moulaert, F., Hillier, J. & Vicari Haddock, S. (2009). Social Innovation and Territorial Development. Published by: Ashgate Publishing. 31. Mehmood, A. & Imran, M. (2021). Digital social innovation and civic participation: toward responsible and inclusive transport planning. European Planning Studies, 29(10), 1870-1885. 32. Moulaert, F., MacCallum, D. & Hillier, J. (2013). .Social innovation: Intuition, Precept, Concept, Theory and Practice. Social Learning and Transdisciplinary Research. 13-24. 33. Mulgan, G. (2006). The Process of Social Innovation. Innovations: Technology, Governance, Globalization, 1, 145-162. 34. Nicholls, A., Simon, J. & Gabriel, M. (2015). New Frontiers in Social Innovation Research. Published by: Palgrave Macmillan. 35. Nyseth, T. & Hamdouch, A. (2019). The Transformative Power of Social Innovation in Urban Planning and Local Development. Urban Planning, 4(1), 1-6. 36. Ostanel, E. (2017). Urban regeneration and social innovation: The role of communitybased organisations in the railway station area in Padua, Italy. Journal of Urban Regeneration and Renewal, 11(1), 79-91. 37. Phills Jr., J., Dieglmeier, K. & Miller, D. T. (2008). Rediscovering Social Innovation. Stanford Social Innovation Review. 38. Ulinski, S. (2015). Corporate Social Innovation as a Driver of Performance and Welfare. Master Thesis, Vienna University of Economics and Business. 39. Von Schnurbein, G., Potluka, O. & Mayer, A. (2021). Creating social innovation in urban development through collaborative processes. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 2, 1-17. 40. Zengin, N. & Türker, N. (2021). Social Innovation in Tourism Industry: A Case Study on Master’s Students. Journal of Academic
