مولفه‌های اندیشه سیاسی خواجه نظام الملک و تاثیر آن از مبانی فکری ایرانشهری
الموضوعات :
زهره علوی دقیق
1
(دانشگاه آزاد اسلامی، تهران)
محمد سپهری
2
(دانشگاه آزاد اسلامی، تهران)
مهرناز بهروزی
3
(دانشگاه آزاد اسلامی، تهران)
الکلمات المفتاحية: خواجه نظام الملک, اندیشه سیاسی, ایرانشهر, سلطنت. ,
ملخص المقالة :
اندیشه هر ملتی در طول تاریخ شکل می گیرد و در این مسیر از بسیاری از پدیده ها تأثیر می‌پذیرد. نسل ها، شخصیت ها، حکومت ها و همه و همه به عنوان سازنده اندیشه ها در پیدایش رشد و با زوال یا افول انديشه ها مؤثر واقع می شوند؛ به همین جهت اندیشه هر ملتی مجموعه ای ترکیبی و ساخته از اجزا و عناصر بی شمار است. خواجه نظام الملک یکی از وزراء مهم و تاثیر گذار در مناسبات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی دولت سلجوقیان است که نقش مهم وتعیین کننده‌ای در دستگاه دیوانسالاری آن دولت بر عهده داشت. بررسی سیاست نامه خواجه نشان می‌دهد که اندیشه سیاسی وی بشدت متاثر از مبانی فکری ایرانشهری است. سوال محوری پژوهش حاضر آن است که اندیشه سیاسی خواجه نظام الملک در بردارنده چه مولفه های است؟ فرضیه مطرح شده این است که حاکم و نوع حکومت مهمترین شاخص های اندیشه های سیاسی خواجه می‌باشد. نوشتار پیش روی با استناد به منابع کتابخانه و روش توصیفی – تحلیلی سامان یافته است.
ابن طقطقی(1367)،تاریخ فخری، ترجمه محمدوحید گلپایگانی، تهران، شرکت علمی و فرهنگی
باسورث و دیگران، ادموند کلیفورد(1381)، سلجوقیان، ترجمه یعقوب آژند، تهران، انتشارات مولی
بویل، جی(1366)، تاریخ ایران کمبریج، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر
بیرونی، ابوریحان(1363)، آثار الباقیه، ترجمه اکبر دانا سرشت، تهران، امیرکبیر
پورداوود، ابراهیم(1356)، یادداشت های گاهان، به کوشش ابراهیم فره وشی، تهران، دانشگاه تهران
حلبی، علی اصغر(1372)، تاریخ اندیشه های سیاسی در ایران،تهران، انشارات بهبهانی
خسروبیگی،هوشنگ(1373)،اندیشه های خواجه نظام الملک طوسی در سیاست نامه،تهران، مجله شماره 72، کتاب ماه و جغرافیا
خواندمیر(بی تا)،دستورالوزراء، تهران، اقبال
راوندی، محمدبن علی بن سلیمان(1374)، راحة الصدور و آیة السّرور در تاریخ آل سلجوق تصحیح محمد اقبال با حواشی مجتبی
رستم و ندی(1388)،اندیشه ایرانشهری در عصر اسلامی، تهران، امیرکبیر
زیدان، جرجی(1333)، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، تهران، امیرکبیر
شريف،میان محمد(1373)،تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، مرکز نشر دانشگاهی
طباطبایی، سید جواد(1357)، خواجه نظام الملک طوسی، گفتار در تداوم فرهنگی ایران، تهران، نگاه معاصر
طوسی، نظام الملک(1340)، سیاست نامه، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران، ترجمه و نشر کتاب
عنایت،حمید(1365)،اندیشه های سیاسی در اسلام معاصر، تهران، خوارزمی
کلوزنز،کارلا(1363)، دیوانسالاری در عهد سلجوقی، ترجمه یعقوب آژند، تهران، امیرکبیر
مینوی خرد(1380)، ترجمه احمد تفضلی، به کوشش ژاله آموزگار، تهران، قومس.
