نقش رون اصفهانی در روشنایی طبیعی فضاهای مجاور حیاط مرکزی: خانه¬های تاریخی شهر اصفهان
الموضوعات :
ساناز رهروی پوده
1
(واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. )
الکلمات المفتاحية: زاویه تابش خورشید, جهت‌گیری ساختمان, روشنایی, فضاهای اصلی, خانه‌های تاریخی یک حیاط, شهر اصفهان.,
ملخص المقالة :
یکی از عوامل مؤثر در طراحی بناها، جهت‌گیری مناسب آن‌ها نسبت به جهت قرارگیری خورشید و استفاده مطلوب از نور طبیعی است. در تحقیقات انجام‌شده دررابطه‌با بناهای ساخته‌شده در ایران به سه رون (جهت) اشاره‌شده که جهت‌گیری بناهای شهر، نسبت به نور خورشید، جهت باد و به‌طورکلی استفاده مناسب از شرایط بهینه از ویژگی‌های اقلیمی را مدنظر قرار داده است. سؤال اصلی تحقیق آن است که جهت قرارگیری خانه‌ها چه برمبنای رون و چه برمبنای زاویه قرارگیری آن¬ها در روشنایی نماها و به تبع آن فضاها چه نقشی داشته است؟ هدف از این تحقیق است که نقش جهت قرار¬گیری خانه¬ها در روشنایی فضاها را موردمطالعه قرار دهد. روش به‌کاربرده شده در این پژوهش روش تحقیق به‌صورت کیفی و برای جمع‌آوری داده‌ها از روش کتابخانه‌ای و میدانی بهره برده شده و تحلیل داده‌ها بر اساس روش توصیفی و تفسیری انجام‌شده است. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که کشیدگی خانه در محور شمالی- جنوبی در زمستان به‌صورت محدود برمبنای رون اصفهان بهتر از بقیه زاویه‌های قرارگیری دیگر برای روشنایی تهرانی (زمستان نشین) عمل می‌کند. اما درمجموع و در هیچ‌کدام از جهت‌ها تأثیر چشمگیری در روشنایی نماها نداشته‌اند. اما زاویه¬های قرارگیری متنوع در خانه‌های تاریخی که بر اساس رون اصفهان ساخته نشده‌اند، وابسته به شرایط اقلیمی نبوده و بیشتر بر اساس شکل زمین و کشیدگی محوری آن ایجادشده است.
1- توسلی، محمود(1360). ساخت شهر و معماری در اقلیم گرم و خشک ایران. تهران: دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
2- طاهباز، منصوره( 1361 )، خورشید و جهت‌گیری ساختمان. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
3- کسمایی، مرتضی(1382). اقلیم و معماری. تهران: نشر خاک.
4- نیکقدم، نیلوفر( 1394). استخراج الگوهای اقلیمی فضاهای عملکردی خانه‌های بومی بندر بوشهر. باغ نظر، 12(32)، 77-90.
5- Acosta, I., Campano, M. Á., Leslie, R., & Radetsky, L. (2019). Daylighting design for healthy environments: Analysis of educational spaces for optimal circadian stimulus. Solar Energy, 193, 584-596. doi:10.1016/j.solener.2019.10.004
6- Acosta, I., Leslie, R. P., & Figueiro, M. G. (2017). Analysis of circadian stimulus allowed by daylighting in hospital rooms. Lighting Research & Technology, 49(1), 49-61. doi:10.1177/1477153515592948
7- Bellia, L., & Fragliasso, F. (2021). Good places to live and sleep well: a literature review about the role of architecture in determining non-visual effects of light. International journal of environmental research and public health, 18(3), 1002. doi:10.3390/ijerph18031002
8- Bellia, L., Pedace, A., & Barbato, G. (2014). Winter and summer analysis of daylight characteristics in offices. Building and Environment, 81, 150-161. doi:10.1016/j.buildenv.2014.06.015
9- Cuce, E., Sher, F., Sadiq, H., Cuce, P. M., Guclu, T., & Besir, A. B. (2019). Sustainable ventilation strategies in buildings: CFD research. Sustainable Energy Technologies and Assessments, 36, 100540. doi:10.1016/j.seta.2019.100540
10- Hidayahtuljamilah Ramli, N. (2012). Re-adaptation of Malay house thermal comfort design elements into modern building elements–Case study of Selangor traditional Malay house & low energy building in malaysia. Iranica Journal of Energy & Environment, 3(5), 19–23.
11- Hosseini, S. N., & SheikhAnsari, I. (2022). A daylight assessment on visual and nonvisual effects of light shelves: a human-centered simulation-based approach. Journal of Daylighting, 9(1), 28-47. doi:10.15627/jd.2022.3
12- Hraška, J., & Hartman, P. (2014). Colour of external shading obstacles and circadian stimulus of indoor daylighting. Advanced Materials Research, 899, 283-287. doi:10.4028
13- Mardaljevic, J., Andersen, M., Roy, N., & Christoffersen, J. (2014). A framework for predicting the non-visual effects of daylight–Part II: The simulation model. Lighting research & technology, 46(4), 388-406. doi:10.1177/1477153513491873
14- Masoumi, H. R., Nejati, N., & Ahadi, A. A. (2017). Learning from the heritage architecture: Developing natural ventilation in compact urban form in hot-humid climate: Case study of Bushehr, Iran. International Journal of Architectural Heritage, 11(3), 415-432. doi:10.1080/15583058.2016.1238971
15- Potočnik, J., & Košir, M. (2021). Influence of geometrical and optical building parameters on the circadian daylighting of an office. Journal of Building Engineering, 42, 102402. doi:10.1016/j.jobe.2021.102402
16- Tahbaz, M., & Djalilian, S. (2008). Challenge of Vernacular Architecture and Modern Life Style – Case Study in Iran. Dublin: 25th Conference on Passive and Low Energy Architecture.
17- Yao, Q., Cai, W., Li, M., Hu, Z., Xue, P., & Dai, Q. (2020). Efficient circadian daylighting: A proposed equation, experimental validation, and the consequent importance of room surface reflectance. Energy and Buildings, 210, 109784.
