اثربخشی روایتدرمانی بر خود-انگزنی وزنی و سلامت روانشناختی زنان مبتلا به چاقی
الموضوعات :معصومه غواصی هریس 1 , فرناز حسینی 2 , هادی اکبری نژاد 3
1 - کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم، تبریز، ایران.
2 - کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم، تبریز، ایران.
3 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم، تبریز، ایران.
الکلمات المفتاحية: روایتدرمانی, خود-انگزنی وزنی, سلامت روانشناختی, چاقی.,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روایتدرمانی بر خود-انگزنی وزنی و سلامت روانشناختی زنان مبتلا به چاقی صورت گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه¬آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و پیگری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کليه زنان مبتلا به چاقی مراجعهکننده به متخصصین و کلینیکهای چاقی و تغذیه شهر تبریز در سال 1402 بود. 30 نفر با روش نمونه¬گیری در دسترس انتخاب و بهطور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش درمان مختص گروه خود را در 8 جلسه 5/1 ساعته دریافت کردند؛ گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت نکردند. هر دو گروه، پیش، پس و 3 ماه پس از مداخله به پرسشنامههای خود-انگزنی وزنی لیلیس و همکاران و سلامت عمومی گلدبرگ پاسخ دادند. داده¬ها توسط آزمون تحلیل واریانس با اندازه-گیری مکرر تجزیهوتحلیل شدند. نتایج نشان داد که روایتدرمانی در مقایسه با گروه کنترل، در پس¬آزمون، سبب کاهش خود-انگزنی وزنی و افزایش سلامت روانشناختی شد. در مرحله پیگیری، اثر روایتدرمانی بر خود-انگزنی وزنی و سلامت روانشناختی ماندگار بود. روایتدرمانی به احتمال زیاد میتواند سبب بهبود خود-انگزنی وزنی و سلامت روانشناختی زنان مبتلا به چاقی شود.
1- ابوطالبی، حمید؛ یزدچی، نفیسه؛ و اسمخانی اکبرینژاد، هادی(1400). اثربخشی روایتدرمانی بر شادکامی و کیفیت زندگی زنان با تجربه جراحی پستان: یک مطالعه نیمهآزمایشی. بیماریهای پستان ایران، ۱۴(۳)، ۵7-66. 10.30699/ijbd.14.3.57doi:
2- اسمخانی اکبرینژاد، هادی؛ قمری، محمد؛ پویامنش، جعفر؛ و فتحیاقدم، قربان(1398). مقایسه اثربخشی روایتدرمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر نگرانی از بدریختی بدن و افسردگی زنان با تجربه جراحی پستان: پیگیری 4 ماهه. مجله بالینی پرستاری و مامایی شهرکرد، 8(2)، 388-401.
3- اسمخانی اکبرینژاد، هادی؛ و زلفعلی پورملک، سارا(1400). نظریههای مشاوره و رواندرمانی پُستمدرن/پساساختارگرا. تهران: ساوالان.
4- بساکنژاد، سودابه؛ مهرابیزاده هنرمند، مهناز؛ حسنی، محدثه؛ و نرگسی، فریده(1391). اثربخشي روايتدرماني گروهي بر نگراني از بدريختي بدن در دانشجويان دختر. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت، 1(2)، 5-11.
5- پالاهنگ، حسن؛ نصر، مهدی؛ براهنی، محمدتقی؛ و شاهمحمدی، داوود(1375). بررسی همهگیرشناسی اختلالات روانی در شهر کاشان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 2(4)، 19-27.
6- پاین، مارتین(1401). مشاوره با زوجها: راهنمای کاربردی روایت درمانی. ترجمه فاطمه نادری، آرمان سلیمی کوچی و مرتضی عباسی. تهران: ارجمند.
7- پروچاسکا، جیمز؛ و نورکراس، جان(1402). نظریههای رواندرمانی (نظامهای رواندرمانی): تحلیل میاننظری. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: روان.
8- زلفعلی پورملک، سارا؛ قمری کیوی، حسین؛ و رضایی شریف، علی(1402). اثربخشی روایتدرمانی بر اضطراب اجتماعی بدنی دز زنان مبتلا به چاقی و اضافه وزن. مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 23(3)، 278-291. 10.61186/jarums.23.3.278doi:
9- گلدنبرگ، ایرنه؛ و گلدنبرگ، هربرت(1402). خانوادهدرمانی. ترجمه حميدرضا حسين شاهي برواتی، سيامك نقشبندي و الهام ارجمند. تهران: روان.
10- مکّیان، سمیهساادات؛ اسکندری، حسین؛ برجعلی، احمد؛ و قدسی، دلآرام(1389). مقایسه تأثیر روایتدرمانی و رژیمدرمانی بر شاخص توده بدن زنان مبتلا به اضافه وزن و چاقی. مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران، 5(4)، 53-63.
11- نقاشپور، مهشید؛ شاکرینژاد، قدرت اله؛ حاجی نجف، سعیده؛ و جاروندی، فرزانه(1390). شیوع چاقی و رابطه آن با شاخصهای دموگرافیک در افراد بیشتر از 18 سال مراجعهکننده به کلینیک جهاد دانشگاهی خوزستان. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 10(1)، 2-35.
12- نقیزاده علمداری، ماهک؛ و اسمخانی اکبرینژاد، هادی(1401). اثربخشی روایتدرمانی بر نگرانی از بدریختی بدن و خودکارآمدی ادراکشده دانشآموزان دختر مبتلا به چاقی و اضافه وزن. مجله روانشناسی، 26(2)، 182-189. 20.1001.1.18808436.1401.26.2.7.6dor:
13- Dakanalis, A., Mentzelou, M., Papadopoulou, S. K., Papandreou, D., Spanoudaki, M., Vasios, G. K., ... & Giaginis, C. (2023). The association of emotional eating with overweight/obesity, depression, anxiety/stress, and dietary patterns: a review of the current clinical evidence. Nutrients, 15(5), 1173. doi:10.3390/nu15051173
14- Farhangi, M. A., Emam-Alizadeh, M., Hamedi, F., & Jahangiry, L. (2017). Weight self-stigma and its association with quality of life and psychological distress among overweight and obese women. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 22, 451-456. doi:10.1007/s40519-016-0288-2
15- Goldberg, D. P., & Hillier, V. F. (1979). A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychological medicine, 9(1), 139-145. doi:10.1017/S0033291700021644
16- Goldberg, DP., & Williams, P. (1988). A Users’ Guide To The General Health Questionnaire. London: GL Assessment; 23.
17- Gong, Y., Gong, N., Zhang, Z., He, Y., & Tang, H. (2022). Effect of narrative therapy-based group psychological counseling on internet addiction among adolescents. Iranian Journal of Public Health, 51(6), 1331.
18- Joe, G. W., Lehman, W. E., Rowan, G. A., Knight, K., & Flynn, P. M. (2019). The role of physical and psychological health problems in the drug use treatment process. Journal of substance abuse treatment, 102, 23-32. doi:10.1016/j.jsat.2019.03.011
19- Johnson, V. R., Anekwe, C. V., Washington, T. B., Chhabria, S., Tu, L., & Stanford, F. C. (2023). A Women's health perspective on managing obesity. Progress in cardiovascular diseases, 78, 11-16. doi:10.1016/j.pcad.2023.04.007
20- Khodari, B. H., Shami, M. O., Shajry, R. M., Shami, J. A., Alamer, A. A., Moafa, A. M., ... & Alqassim, A. Y. (2021). The relationship between weight self-stigma and quality of life among youth in the Jazan region, Saudi Arabia. Cureus, 13(9), e18158. doi:10.7759/cureus.18158
21- Lillis, J., Luoma, J. B., Levin, M. E., & Hayes, S. C. (2015). Measuring weight self‐stigma: the weight self‐stigma questionnaire. Obesity, 18(2), 180-198. doi:10.1177/0145445510397178
22- Lin, C. Y., Imani, V., Cheung, P., & Pakpour, A. H. (2020). Psychometric testing on two weight stigma instruments in Iran: weight self-stigma questionnaire and weight bias internalized scale. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 25, 889-901. doi:10.1007/s40519-019-00699-4
23- Lindberg, L., Hagman, E., Danielsson, P., Marcus, C., & Persson, M. (2020). Anxiety and depression in children and adolescents with obesity: a nationwide study in Sweden. BMC medicine, 18, 1-9. doi:10.1186/s12916-020-1498-z
24- McKian, S. S., Rabiei, S., Bemana, H., & Ramezani, M. (2019). Experimental design and statistical evaluation on the effect of narrative therapy on body image and body mass index in Iranian overweight and obese women. Obesity Medicine, 14, 100097. doi:10.1016/j.obmed.2019.100097
25- Palmeira, L., Cunha, M., & Pinto-Gouveia, J. (2018). The weight of weight self-stigma in unhealthy eating behaviours: the mediator role of weight-related experiential avoidance. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 23(6), 785-796. doi:10.1007/s40519-018-0540-z
26- Puhl, R. M., Peterson, J. L., & Luedicke, J. (2013). Weight-based victimization: Bullying experiences of weight loss treatment–seeking youth. Pediatrics, 131(1), e1-e9. doi:10.1542/peds.2012-1106
27- Qi, D., & Wu, Y. (2018). Does welfare stigma exist in China? Policy evaluation of the Minimum Living Security System on recipients’ psychological health and wellbeing. Social Science & Medicine, 205, 26-36. doi:10.1016/j.socscimed.2018.03.041
28- Santana, C. C. A., Hill, J. O., Azevedo, L. B., Gunnarsdottir, T., & Prado, W. L. (2017). The association between obesity and academic performance in youth: a systematic review. Obesity Reviews, 18(10), 1191-1199. doi:10.1111/obr.12582
29- Steinbeck, K. S., Lister, N. B., Gow, M. L., & Baur, L. A. (2018). Treatment of adolescent obesity. Nature Reviews Endocrinology, 14(6), 331-344. doi:10.1038/s41574-018-0002-8
30- Wang, Z., Dang, J., Zhang, X., Moore, J. B., & Li, R. (2021). Assessing the relationship between weight stigma, stress, depression, and sleep in Chinese adolescents. Quality of Life Research, 30, 229-238. doi:10.1007/s11136-020-02620-4
31- White, M., & Epston, D. (1990). Narrative means to therapeutic ends. WW Norton & Company.
32- Zagaria, A., Cerolini, S., Mocini, E., & Lombardo, C. (2023). The relationship between internalized weight stigma and physical and mental health-related quality of life in a large sample of women: a structural equation modeling analysis. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 28(1), 52. doi:10.1007/s40519-023-01582-z