بررسی اثربخشی آموزش تاب‌آوری مبتنی بر رویکرد پذیرش و تعهد بر میزان پذیرش و عمل، سپاسگزاری و شجاعت در زنان سرپرست خانوار شهر شیراز
الموضوعات :
سید صفیه مویدی
1
(دانشجوی کارشناسی ارشد روان¬شناسی مثبت‌گرا، مؤسسه آموزش عالی فاطمیه شیراز، شیراز، ایران.)
سهیلا باستانی
2
(استادیار گروه روان¬شناسی، دکترای مشاوره، مؤسسه آموزش عالی فاطمیه شیراز، شیراز، ایران. )
کاظم خرم دل
3
(استادیار گروه روان¬شناسی، دکترای تخصصی روانشناسی، مؤسسه آموزش عالی فاطمیه شیراز، شیراز، ایران.)
الکلمات المفتاحية: تاب‌آوری, رویکرد پذیرش و تعهد بر میزان پذیرش و عمل, سپاسگزاری, شجاعت, زنان سرپرست خانوار.,
ملخص المقالة :
هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش تاب‌آوری مبتنی بر رویکرد پذیرش و تعهد بر میزان پذیرش و عمل، سپاسگزاری و شجاعت در زنان سرپرست خانوار شهر شیراز بود. این پژوهش تجربی از نوع نیمه آزمایشی، پیش آزمایش– پس‌آزمون با گروه کنترل بود. 30 نفر در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. تعداد 100 نفر در این پژوهش انتخاب شدند و تعداد 30 نفر در کارگاه شرکت کردند و در دو گروه آزمایش (15 نفر) گمارده شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش داده‌ها با استفاده از پرسشنامه پذیرش و عمل، پرسشنامه سپاسگزاری GQ-6 و پرسشنامه شجاعت جمع‌آوری گردید. مداخله آموزشی برای گروه آزمایش در طی 10 جلسه یک و نیم‌ساعته و هفته‌ای یک‌بار اجرا شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش تاب‌آوری بر افزایش پذیرش و عمل، قدردانی GQ-6و شجاعت زنان سرپرست خانوار مؤثر بوده است؛ بنابراین، می‌توان از آموزش مهارت تاب‌آوری به‌عنوان روشی کارآمد برای افزایش پذیرش و عمل در سرپرست خانوار استفاده کرد. همچنین شدت و طول مدت آموزش تاب‌آوری نقش مهمی در نتایج به دست آمده ایفا کرده است. نتایج نشان می‌دهد که آموزش تاب‌آوری مبتنی بر رویکرد پذیرش و تعهد تأثیر مثبت و قابل‌توجهی بر میزان پذیرش و عمل، سطح سپاسگزاری و شجاعت در زنان سرپرست خانوار داشته است. درنتیجه، برنامه‌های آموزشی تاب‌آوری با توجه به نیازها و خصوصیات خاص زنان سرپرست خانوار و عوامل محیطی، فرهنگی و اجتماعی موجود در محل زندگی آن‌ها، می‌تواند نقش مؤثری در بهبود عملکرد و رفاه خانواده‌ها و افزایش سپاسگزاری و شجاعت آنان ایفا کند.
1- آقابابایی، ناصر؛ فراهانی، حجت‌الله؛ و فاضلی مهرآبادی، علیرضا(1389). سنجش قدردانی در دانشجویان و طلاب؛ بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه قدردانی. مطالعات اسلام و روانشناسی، 4(6)، 75-88.
2- جباری¬فرد، فریبرز؛ صولتی، کمال؛ شریفی، طیبه؛ و غضنفری، احمد(1397). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر استرس ادراک‌شده، تاب‌آوری و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور. بالینی پرستاری و مامایی، 7(4)، 296-306.
3- جوادی، سید وحید؛ و غنی¬فر، فاطمه(1397). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تعلق به مدرسه در دانش¬آموزان پسر متوسطه. چهارمین کنفرانس بین‌المللی روان¬شناسی، مشاوره علوم تربیتی.
4- حریری، پرستو(1401). اثربخشی برنامه تلفیقی آموزش مستقیم و آگاهی واج‌شناسی بر مهارت‌های روان‌خوانی. مجله روان-شناسی، 6(23)، 51-81.
5- رحیمیان بوگر، اسحاق؛ و اصغرنژاد فرید، علی‌اصغر(۱۳۸۷). رابطه سرسختی روان‌شناختی و خود تاب‌آوری با سلامت روان در جوانان و بزرگ‌سالان بازمانده زلزله شهرستان بم. مجله روان‌پزشکی و روان¬شناسی بالینی ایران، 14(1)، 62-70.
6- رئیسی، لیلا؛ و صادقی، نرگس(1389). تأثیر انحراف فکر با کشیدن نقاشی بر اضطراب کودکان قبل از عمل جراحی: یک کارآزمایی بالینی. مجله دانشگاه علوم پزشكي مازندران (نامه دانشگاه)، 29(175)، 86-97.
7- سامانی، سیامک؛ جوکار، بهرام؛ و صحراگرد، نرگس(1386). تاب¬آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی. مجله روان‌پزشکی و روان¬شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 13(3)، 290-295.
8- شعبان¬زاده، افسانه؛ زارع بهرام‌آبادی، مهدی؛ حاتمی، حمیدرضا؛ و زهراکار، کیانوش(1392). بررسی رابطه میان سبک¬های مقابله با استرس و حمایت اجتماعی با کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار شهر تهران. زن و جامعه (جامعه¬شناسی زنان سابق)، 4(16)، 21-1.
9- عسکری، پرویز؛ حیدری، علیرضا؛ خالقی، فاطمه(1400). آموزش ذهن¬آگاهی بر نگرش ناکارآمد و احساس اضطراب در زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی. مجله روان¬شناسی اجتماعی، 6(9)، 85-98. dor:20.1001.1.23455098.1400.9.60.7.7
10- فرخی، نورعلی؛ برجعلی، احمد؛ و طیبی طلوع، سمیه(1395) ساخت و هنجاریابی پرسشنامه شجاعت در بین دانشجویان دانشگاه‌های شهر تهران. وزارت علوم تحقیقات و فن‌آوری، دانشگاه علامه طباطبایی.
11- قمرانی، امیر؛ کجباف، محمدباقر؛ عریضی، حمیدرضا؛ و امیری، شعله(1388). بررسی روایی و پایایی پرسشنامه قدردانی در دانش آموزان دبیرستانی. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، ۳ (۱)، ۷۷-۸۶. 20.1001.1.20080166.1388.3.1.7.3dor:
12- نویدی مقدم، مسعود؛ صفارنیا، مجید؛ و علیپور، احمد(1398). اثر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر علائم بهبودی ناتوانی جسمانی و بهزیستی روانی در بیماران مبتلا به مولتتبیل اسکلروزیس، نشریه سلامت اجتماعی، 6(4)، 462-472.
13- Alhalal, E. (2016). Examining the impacts of wife abuse and child abuse on Saudi women’s mental and physical health (Doctoral dissertation, The University of Western Ontario (Canada)).
14- Berquin, A., & Grisart, J. (2011). To prescribe or not to prescribe…(in chronic pain… and elsewhere…)?. Annals of physical and rehabilitation medicine, 54(8), 465-477. doi:10.1016/j.rehab.2011.09.008
15- Clinch, J., & Eccleston, C. (2009). Chronic musculoskeletal pain in children: assessment and management. Rheumatology, 48(5), 466-474. doi:10.1093/rheumatology/kep001
16- Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76-82. doi:10.1002/da.10113
17- Fuchs, C., Lee, J. K., Roemer, L., & Orsillo, S. M. (2013). Using mindfulness-and acceptance-based treatments with clients from nondominant cultural and/or marginalized backgrounds: Clinical considerations, meta-analysis findings, and introduction to the special series: Clinical considerations in using acceptance-and mindfulness-based treatments with diverse populations. Cognitive and behavioral practice, 20(1), 1-12.doi:10.1016/j.cbpra.2011.12.004
18- Guite, J. W., Walker, L. S., Smith, C. A., & Garber, J. (2000). Children's perceptions of peers with somatic symptoms: the impact of gender, stress, and illness. Journal of Pediatric Psychology, 25(3), 125-135. doi:10.1093/jpepsy/25.3.125
19- Lucero, L. C., & Ocampo Jr, J. M. (2019). Emotional intelligence and leadership trait among master teachers. Mimbar pendidikan, 4(1), 55-72. doi:10.2121/mp.v4i1.1119
20- McCullough, M. E., Emmons, R. A., & Tsang, J. A. (2002). The grateful disposition: a conceptual and empirical topography. Journal of personality and social psychology, 82(1), 112.
21- Parr, G. D., Montgomery, M., & DeBell, C. (1998). Flow theory as a model for enhancing student resilience. Professional School Counseling, 1(5), 26-31.
22- Peterson, C. C., & Palermo, T. M. (2004). Parental reinforcement of recurrent pain: The moderating impact of child depression and anxiety on functional disability. Journal of pediatric psychology, 29(5), 331-341. doi:10.1093/jpepsy/jsh037
23- Richardson, G. E. (2002). The metatheory of resilience and resiliency. Journal of clinical psychology, 58(3), 307-321. doi:10.1002/jclp.10020
24- Simons, L. E., Claar, R. L., & Logan, D. L. (2008). Chronic pain in adolescence: parental responses, adolescent coping, and their impact on adolescent's pain behaviors. Journal of pediatric psychology, 33(8), 894-904. doi:10.1093/jpepsy/jsn029
25- Sowden, G., Vowles, K., Beachill, D., Stanyer, N., Ashworth, J., & Packham, J. (2011). F658 Preliminary Outcomes From an Abbreviated Interdisciplinary Programme of Acceptance and Commitment Therapy for Patients with Chronic Pain. European Journal of Pain Supplements, 5(S1), 186-186. doi:10.1016/S1754-3207(11)70638-1
26- Talley, S. E. (2020). Emotional Regulation and Treatment Progress of Male Child and Adolescent Therapeutic Campers. Liberty University.
27- Wicksell, R. K., Dahl, J., Magnusson, B., & Olsson, G. L. (2005). Using acceptance and commitment therapy in the rehabilitation of an adolescent female with chronic pain: A case example. Cognitive and Behavioral Practice, 12(4), 415-423. doi:10.1016/S1077-7229(05)80069-0
28- Wicksell, R. K., Olsson, G. L., & Hayes, S. C. (2011). Mediators of change in acceptance and commitment therapy for pediatric chronic pain. Pain, 152(12), 2792-2801. doi:10.1016/j.pain.2011.09.003
29- Wilson, A. C., & Palermo, T. M. (2012). Physical activity and function in adolescents with chronic pain: a controlled study using actigraphy. The Journal of Pain, 13(2), 121-130. doi:10.1016/j.jpain.2011.08.008
