تحلیل تطبیقی عناصر داستانی داستان ایرانیِ «شهری چون بهشت» و داستان چینیِ «جشن نعمت»
الموضوعات :خدیجه حاجیان 1 , سعید بزرگ بیگدلی 2 , ژو ( نام فارسی ایرج) وانگ 3
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، ایران
2 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران
الکلمات المفتاحية: سیمین دانشور, لوشون, و ادبیات تطبیقی, شهری چون بهشت و جشن نعمت.,
ملخص المقالة :
برخی آثار ادبی، بازتابندۀ واقعیتها و سنن حاکم بر جوامع بشری است؛ زیرا عرف رایج بر سبک نویسنده تأثیر می‌گذارد و مخاطب با خواندن آنها، واقعیتها و تعاملات اجتماعی ادوار خاص را درمییابد. جامعۀ ایران در میانۀ قرن بیستم میلادی/ اوایل چهاردهم خورشیدی، شاهد تغییراتی سریع بود. نویسندگان، آثاری فراوان و متفاوت خلق کردند. در این میان آثار واقعگرای «سیمین دانشور»، تأثیری عمیق بر فضای ادبی ایران گذاشت. «لو شون»، نویسندۀ معاصر چین نیز در زمینههای رمان، داستان کوتاه، مقاله، نقد ادبی و ترجمه، در اوایل قرن بیستم، آثاری شگرف با تعبیراتی غنی و روشنگرانه پدید آورده است. هرچند دانشور و لو شون پرورشیافتۀ دو فرهنگ متفاوت در دو کشور مختلفند، مقایسة دو اثر واقعگرایانة آنها بیانگر مشابهت‌های بسیار در نقد واقعیت‌های جامعۀ روزگار خودشان است. در این مقاله به روش تطبیقی، دو داستان کوتاه «شهری چون بهشت» از دانشور و «جشن نعمت» از لو شون بررسی شد و شباهتها و تفاوتهای ناگزیر‌شان از نظر برخی عناصر داستانی از جمله شخصیتپردازی، زاویهدید و... بررسی و مقایسه شده است. برای نمونه، شخصیتهای اصلی هر دو داستان از قشر آسیبپذیر و رنجکش جامعهاند که رخدادهای زندگیشان، زنجیرۀ اصلی داستان را شکل می‌دهد و با بیان وقایع زندگی و موقعیتشان، مشکلات و نابه‌هنجاری‌ها آشکار شده، واقعیت‌های حاکم بر جامعه نقد میشود. گرایش به مسائل اجتماعی و توجه به زندگی مردم جامعه و طبقات فرودست و همذاتپنداری با شخصیتهای اصلی، از شباهتهای دو اثر و نمود باورهای دینی دانشور و دینناباوری لوشون از تفاوتهای بارز منعکس در دو اثر است.
پاينده، حسين (1373) «شخصيت‌پردازي در داستان كوتاه»، ادبيات داستاني، شماره 37، صص 36-39.
خاتمی، احمد (1386) گزیدۀ مقالات کتاب ماه ادبیات فارسی، تهران، خانه کتاب.
دانشور، سیمین (1381) شهری چون بهشت، چاپ هفتم، تهران، خوارزمی.
روزبه، محمدرضا (1395) ادبیات معاصر ایران (نثر)، تهران، روزگار.
ساداتی، سید شهاب‌الدین و بهاره سقازاده (1387) «نقد و بررسی شهری چون بهشتِ سیمین دانشور از دیدگاه فرمالیستی»، کتاب ماه ادبیات، سال اول، شماره 1، صص 67-71.
صلاحی مقدم، سهیلا (1378) مقایسۀ میان مولوی و ویلیام بلیک از نظر عرفانی و زبانی، رسالۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی به راهنمایی دکتر عباسعلی رضایی، دانشگاه تربیت مدرس.
قویمی، مهوش و شهرزاد لاجوردی (1394) «تحلیل داستان کوتاه شهری چون بهشت اثر سیمین دانشور»، فصلنامه مطالعات نقد ادبی، دوره دهم، شماره 41، صص9-26.
یوست، فرانسوا (۱۳۹۷) درآمدی بر مطالعات ادبی، ترجمۀ علیرضا انوشیروانی و دیگران، تهران، سمت.
كاموس، مهدي (1377) «كاركرد شخصيت‌هاي فرعي در جهان داستان»، ادبيات داستاني، شماره 48، صص 56-62.
مورگان فورستر، ادوارد (1352) جنبه‌هاي رمان، ترجمۀ ابراهيم يونسي، تهران، نگاه.
Remak, Henry (1961) "Comparative literature: Its Definition and Function", Comparative Literature: Method and Perspective. Eds. Newton P. Stallknetch and Hors Frenz .
Carbondale, Southern.
. Wellek (1985) "Name and Essence of Comparative Literature", translated by Huang Yuanshen,. "Comparative Translation Studies of Comparative Literature", Shanghai Translation Press, p 144.
[China] Ji Xianlin (1957) The History of Sino-Indian Cultural Relations.
. [China] Cao shunqing (2012) Introduction to Comparative Literature.
منابع چینی با برگردان فارسی Boshan (1982) "Analysis of Nemat Lushun celebration", Social Sciences, No.4.
بوشان (1982) «تحلیل جشن نعمت لوشون»، علوم اجتماعی، شماره 4.
Chin Changming (2013) "A Brief Discussion on Tragedy and Feudal Culture of Characters in Lushun Novels" Academic Research: China.
چین چانگمینگ (2013) «یک بحث مختصر در مورد تراژدی و فرهنگ فئودالی شخصیتها در رمانهای لوشون» تحقیقات دانشگاهی، چین.
Daneshvar Simin, Suvshon (2012) Translated by Mo Hongyan, Chongqing Press: China.
دانشور سیمین، سووشون (2012) ترجمۀ مو هونگیان، انتشارات چونگ چینگ، چین.
Liǔ xu (2013) “dwarfism is a common phenomenon in China” .
لیو، شو (2013) «پدیدههای روانی اجتماعی شیانگ لین در نعمت».
Lu Xun (2004) Blessings, Beijing Youth Publishing House.
لو، شون (2004) نعمت، جوانان پکن، پکن.
Hu Caizhong, (2009), "Xianglin Sao's spirit of resistance in "Blessing", "Literary Education.
[19] هو زیجون، (2009) «روح مقاومت خانم شیانگ لین در نعمت»، «آموزش ادبیات».
