مطالعه ارتباط سرمایه اجتماعی - فرهنگی با رفتار پرخطر اجتماعی دانشجویان دانشگاه¬های ایران
الموضوعات :
طاها عشایری
1
,
طاهره جهان پرور
2
,
سولماز آوریده
3
1 - استادیار دانشكده علوم اجتماعي و عضو هئیت علمی گروه تاریخ و علوم اجتماعی علوم اجتماعي دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 - دانشجوی دکترای جامعه شناسی فرهنگی، گروه علوم اجتماعي دانشكده علوم اجتماعي ارتباطات و رسانه، دانشگاه آزاداسلامی، واحد تهران
3 - استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: سطح سرمایه اجتماعی, سرمایه فرهنگی, رفتار پرخطر اجتماعی دانشگاهیان, سبک زندگی دانشجویان, دانشگاه. ,
ملخص المقالة :
رفتارهای پرخطر در میان دانشجویان یکی از مسائل دانشگاهی و آموزش عالی کشور محسوب می‌شود، اعتیاد، دخانیات، رفتارهای پرخطر جنسی، رانندگی خطرناک، قانون‌گریزی و غیره، به کاهش کیفیت نظام دانشگاهی، افت تحصیلی و سلطه مسائل اجتماعی منفی بر فضای کلی نظام آموزشی شده است. سرمایه اجتماعی و فرهنگی نقش مهمی در کاهش رفتارهای پرخطر اجتماعی در میان دانشجویان دارد. روش تحقیق حاضر از نوع فرا تحلیل کمی و مرور سامانمند با تکیه‌بر منابع و اسناد علمی منتشرشده از سایت نورمگز، مگ ایران و ایران داک دربازه زمانی 1390-1403 است. از جامعه آماری 24 پژوهش، با رعایت مراحل غربالگری و ملاک ورود (پیمایش و کمی بودن، دارا بودن حجم نمونه و ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، سطح معنی‌داری و اعتبار علمی)، 13 سند به روش نمونه‌گیری غیراحتمالی (تعمدی و دسترس)، انتخاب و وارد نرم‌افزار cma2 شده است. آزمون مورداستفاده d کوهن و f فیشر و آزمون‌های Q است. درنهایت ضریب اندازه اثر (effect size) کوهن و فیشر نشان می‌دهد که سرمایه اجتماعی (31 درصد) و سرمایه فرهنگی (36 درصد) از تغییرات رفتار پرخطر دانشجویان را تبیین کرده و جهت این تأثیر معکوس است، همچنین سرمایه فرهنگی و اجتماعی (شاخص کلی سرمایه) به‌طورکلی 41 درصد (معکوس) از تغییرات رفتار پرخطر اجتماعی را پیش‌بینی نموده است. درنهایت با افزایش سرمایه اجتماعی و فرهنگی به دلیل ارتقای ساختار حمایتی، انسجامی، مشارکتی، اعتماد و بهبود منزلت فرهنگی، آگاهی و سواد فرهنگی؛ از عادی شدن کنش‌های منفی، ناهنجارانه و پرخطر ممانعت نموده و تدریجی فضای دانشگاهی تبدیل به محیطی سالم، بهنجار و خودکنترل‌گر می‌گردد.
1. افشانی، سید علیرضا و زینب جعفری." رابطه سرمایه اجتماعی و امید به آینده در بین دانشجویان دانشگاه یزد". فصلنامه علوم اجتماعی، سال 52، شماره 3، ص.116-93.(1395).
2. آقاجان، مهدی. "رابطه سبک‌های تربیتی ادراک‌شده و حمایت اجتماعی خانواده و دوستان با رفتارهای پرخطر در دانشجویان". پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، دانشکده روانشناسی عمومی.(1393).
3. اکبری زردخانه، سعید. حمید یعقوبی. عذرا شالباف، یعقوب عبدالله پور. ولی الله رمضانی. و روح الله حدادی. "رفتارهای پرخطر و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه‌های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری". فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، دوره 6، شماره 1، ص 135- 115. (1394)
4. باقری یزدی، هانیه السادات. "رابطه سرمایه اجتماعی با خطرپذیری در دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی تهران". فصلنامه علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 11، شماره 4، ص.250-223.(1390).
5. بهرامی ،ژیلا. فرزاد زندی. مریم اکبری. و هوشنگ جدیدی. " تدوین مدل علی رفتارهای پرخطر بر اساس سرمایه اجتماعی و مسئولیت‌پذیری با نقش میانجی هویت اخلاقی (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه)". فصلنامه علم مطالعات راهبردی ورزش و جوانان،شماره 49 ، ص 72 - 53.(1399)
6. بوردیو، پیر. "نظریه کنش؛ دلایل عملی و انتخاب عقلانی". ترجمه مرتضی مردی‌ها، تهران: انتشارات نقش و نگار.(1380). 7. بوردیو، پیر . "تمایز". ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر ثالث.(1392).
8. حسینیان، سیمین. نوشین پردلان. حمید حیدری. و محمدرضا عابدی. "پیش‌بینی رفتار پرخطر بر اساس سبک‌های دل‌بستگی و حمایت اجتماعی در دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان". مجله پژوهش‌های انتظامی - اجتماعی زنان و خانواده، سال 2، شماره 1، ص 54-42.(1393).
9. دانافر، عباسعلی. گلنار دهقان دهنوی. سید علی هشمیان‌فر. و فاطمه دانافر." بررسی رابطه بین سرمایه فرهنگی با بروز انواع رفتارهای پر خطر در بین دانشجویان دانشگاه یزد". دوماهنامه علمی پژوهشی دانشکده بهداشت یزد، سال 14 شماره: 6(54)، ص383-372.(1394).
10. دلیری، ژیلا. "بررسی رابطه بین سرمایه فرهنگی با بروز انواع رفتارهای پرخطر در بین جوانان (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه یزد)". پایان‌نامه ارشد دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد.(1392)
11. عاطفی فر، حمیدرضا. حسین آقاجانی مسرایی . و علیرضا محسنی تبریزی. "تیپولوژی راهبردهای مراقبت از رفتارهای پرخطر برحسب وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده (موردمطالعه: شهر تبریز)". نشریه روان پرستاری، دوره 11، شماره 5، ص 14 – 3.(1402).
12. عشایری، طاها. مریم امین. طاهره جهان پرور. و فائزه رقمی. "رابطه مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی با بزهکاری اجتماعی: فراتحلیل پژوهش‌های بازه زمانی 1387 الی 1400". فصلنامه مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 9، شماره 4، ص 568 -543. (1401).
13. عشایری، طاها. حسن مؤمنی، حسن. هانیه عادل. و طاهره جهان پرور. "شناسایی فراتحلیل عوامل مؤثر بر رفتار پرخطر". فصلنامه مطالعات میان فرهنگی، سال 17، شماره 53، ص 59 – 31. (1401).
14. فتحی آبادی ، زهرا . "مطالعه رابطه کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی خانواده با رفتارهای پرخطر دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.(1398).
15. کریم‌زاده، بیاض. بابک پور قهرمانی. وجمال بیگی."بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و فرهنگی با گرایش به بزهکاری سایبری". دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال 10، شماره 1، ص 291-267.(1400).
16. کوهی، کمال . و طاهره وفایی اقدم. "بررسی نقش عوامل اجتماعی دربروز رفتارهای پرخطر و زمینه‌های اجتماعی مرتبط با آن (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه تبریز)" . نشریه دانش انتظامی آذربایجان شرقی، پیاپی 30 ،ص.54-31.(1397).
17. مکتبی، غلامحسین. عبدالله سلطانی، منیژه ابواسحاقی. و حسن نوکاریزی. "رابطه پیوندهای والدینی و ابراز وجود با رفتارهای پرخطر در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز". دو فصلنامه مشاوره کاربردی، دوره 4، شماره 2، ص 82-69.(1393).
18. نیازی، محسن. محمد عباس‌زاده. و موسی سعادتی. "مطالعه جامعه شناختی نقش مداخله گرایانه ی سرمایه های فرهنگی و نمادین در تأثیرگذاری سرمایه ی اقتصادی بر بروز رفتارهای پرخطر در بین جوانان شهر تبریز". مطالعات جامعه شناختی شهری (مطالعات شهری)، شماره 27، ص 90-49.(1397).
19. ABAZARI, F.HAGHDOOST, A.A. ABBASZADEH. ,A.”The Relationship between Students' Bonding to School and Multiple Health Risk Behaviors among High School Students in South-East of Iran”. Iranian J Publ Health, Vol. 43, No.2, Feb 2014, pp.185-192.(2013).
20. Arslan, G. & Balkıs, M. .”The investigation of relationship between problem behaviors and family problems in adolescence”. SDU International Journal of Educational Studies, 1(1), 11-23.(2023).
21. Beck U. “ World at Risk. Polity Press”. Cambridge.(2009).
22. Bourdieu, P.“The Force of Law: Toward a Sociology of the Juridical Field”. Hastings Law J. 38: 805–53. 1986).
23. Burchfield, K. B. & Silver, E. “Collective efficacy and crime in Los Angeles neighborhoods: Implications for the Latino paradox”. Sociological Inquiry, 83(1), 154–176.(2013).
24. Busse, H. Buck, C. Stock,C. Zeeb, H. Pischke, C.R. Fialho,P.M.M.Wendt, C. Helmer, S.M.“Engagement in Health RiskBehaviours before and during theCOVID-19 Pandemic in GermanUniversity Students: Results of aCross-Sectional Study”. Int. J. Environ.Res. Public Health 2021, 18, 1410.https://doi.org/10.3390/ ijerph18041 41. (2021).
25. Cockerham, W. C. “Health and Social Change in Russia and Eastern Europe”. London: Routledge.(1999).
26. Coleman, J. S. “ Social capital in the creation of human capital”. American Journal of Sociology, 94, S95–S120.(1988)
27. Daliri Khomami, H. & Sadeghi Afjeh, Z. “Predictive Role of Social Capital and Mental Health in Tendency to Risky Behaviors in Students Document Type : Original Articl”e, Razavi Int Med. 2021 December; 9(4):e1034 doi: 10.30483/RIJM.2021.254182.1034.(2020).
28. Deutschmann,M. ,Magdalena P.P.&Wanke ,M.”Risk Behavior of Youth - Social Definition of Risk”, Zeszyty Pracy Socjalnej, ISSN 1507-4285, e-ISSN 2449-6138DOI: 10.4467/24496138ZPS. 20.031.13086.(2020).
29. Dishion, T. J. McCord, J. & Poulin, F. “When interventions harm: Peer groups and problem behavior”. American Psychologist, 54(9), 755.(1999).
30. Donovan, J. E. & Jessor, R.” Structure of problem behavior in adolescence and young adulthood”. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 53(6), 890. doi: 10.1037/0022-006X.53.6.890(1985).
31. Giddens A. (1991). “Modernity and Self-identity: Self and Society in the Late Modern Age”. Stan¬ford University Press, Stanford.(1991)
32. Hawdon, J. & Ryan, J. (2009). Social capital, social control, and changes in victimization rates. Crime & Delinquency, 55, 526-549
33. Helliwell, P. J. “Suicide amongst anaesthetists-in-training”. Anaesthesia, 38, 1097.(2007).
34. Jessor, R. “Risk behavior in adolescence: A psychosocial framework for understanding and action”. Journal of Adolescent Health, 12(8), 597-605. doi: 10.1016/1054-139X(91)90007-K.(1991).
35. Kinard, B. R. A. “ Comparison of advertising, social, and cognitive predictors of adolescent and adult risk behaviors (Doctoral dissertation)”. Mississippi State University, ABD.(2006).
36. Matsueda, R. L. & Drakulich, K. M.“ Measuring collective efficacy: a multilevel measurement model for nested data”. Sociological Methods & Research, 45(2), 191–230.(2016).
37. Prieur, A. Skjøtt-Larsen, J. & Rosenlund, L. “ Cultural Capital Today: a case study from Denmark”. Poetics, 36(1), 45-70.(2008).
38. Putnam, R. “ Bowling alone: The collapse and revival of American community”. New York, NY: Simon & Schuster.(2000).
39. Raghibi M. “Examining High Risky Behavior among Students of Zahedan Universities.” Int J High Risk Behav Addict.;1(1): 39-43. DOI: 10.5812/ijhrba.4188.(2012).
40. Rosenfeld, R. Messner, S. F. & Baumer, E. P.“Social capital and homicide”.Social Forces, 80, 283-310.(2001). 41. Rukus, J. & Warner, M. E. „Crime rates and collective efficacy: the role of family friendly planning”. Cities, 31, 37–46.(2013).
42. Schnettler S and Steinbach A.”.Is Adolescent Risk BehaviorAssociated With Cross-HouseholdFamily Complexity? An Analysis ofPost-separation Families in 42Countries”. Front. Sociol. 7:802590.doi: 10.3389/fsoc.2022.802590.(2022).
43. Siyez, D. M. „Ergenlerde problem davranışlar“. Ankara: Pegem Akademi.(2009).
44. Sutherland, A. Brunton-Smith, I. & Jackson, J. „Collective efficacy, deprivation and violence in London”,. British Journal of Criminology, 53(6), 1050–1074.(2013).
45. Young,Kathryne M. Katie R. Billings”.Legal Consciousness and Cultural Capital”, Law & Society Review, Volume 54, Number 1 (2020): 33–65.(2020).
