اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت خواب و سلامت روان‌شناختی زنان یائسه
الموضوعات :
دلشاد صادق‌نژادی
1
,
سیده سیما مهدیلو
2
,
زهرا علیزاده
3
,
هادی اکبری نژاد
4
1 - واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.
2 - واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.
3 - واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.
4 - گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم، تبریز، ایران.
الکلمات المفتاحية: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد, کیفیت خواب, سلامت روان‌شناختی, زنان یائسه.,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت خواب و سلامت روان‌شناختی زنان یائسه صورت گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه¬آزمایشی با طرح پیش¬آزمون- پس¬آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کليه زنان یائسه مراجعه‌کننده به خانه‌های سلامت شهر تبریز در سال 1402 بود. 30 نفر با روش نمونه¬گیری در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه (هر کدام 15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش درمان مختص گروه خود را در 8 جلسه 5/1 ساعته دریافت کردند؛ گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت نکردند. هر دو گروه، پیش، پس و 3 ماه پس از مداخله به پرسشنامه‌های 19 سؤالی کیفیت خواب پیتزبورگ و 28 سؤالی سلامت عمومی گلدبرگ پاسخ دادند. داده¬ها توسط آزمون تحلیل واریانس با اندازه¬گیری مکرر تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در مقایسه با گروه کنترل، در پس-آزمون، کیفیت خواب و سلامت روان‌شناختی را بهبود بخشید. در مرحله پیگیری، اثر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت خواب و سلامت روان‌شناختی ماندگار بود. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد احتمالاً می‌تواند سبب بهبود کیفیت خواب و سلامت روان‌شناختی زنان یائسه شود.
1- آزادی، طیبه؛ ارغوانی، حنا؛ کارزانی، پروانه؛ و سایه میری، کوروش(1397). بررسی میانگین سن یائسگی در ایران- مطالعه مرور سیستماتیک و متاآنالیز. مجله دانشگاه علوم پزشکی ایلام، ۲۶(۴)، 85-93. 10.29252/sjimu.26.4.85doi:
2- ابراهیمی، فرزانه؛ برقی ایرانی، زیبا؛ و علی اکبری دهکردی، مهناز(1401). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش نوسانات خلقی، کیفیت خواب و بهبود عملکرد جنسی در زنان یائسه. روان‌شناسی سلامت، 11(44)، 73-88. doi:10.30473/hpj.2023.59513.5289
3- بهبهانی، مریم؛ و قربان شیرودی، شهره(1399). اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر صمیمیت زناشویی و رضایت جنسی زنان پیش یائسه. روان‌شناسی کاربردی، 14(4)، 369-389. 10.52547/APSY.2021.215680.0doi:
4- پالاهنگ، حسن؛ نصر، مهدی؛ براهنی، محمدتقی؛ و شاه‌محمدی، داوود(1375). بررسی همه‌گیرشناسی اختلالات روانی در شهر کاشان. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 2(4)، 19-27.
5- رستم‌خانی، فاطمه؛ قمری، محمد؛ باباخانی، وحیده؛ و مرقاتی خویی، عفت¬السادات(1401). مقایسه اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر عملکرد جنسی زنان یائسه مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر زنجان در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۹9. مجله دانشگاه علوم پزشكي اراك، ۲5(2)، 436-449. 10.32598/jams.25.3.6806.1doi:
6- عقیلی، سیدمجتبی؛ داعی زنجانی، مریم؛ و بابایی، انسیه(1402). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کنش‌وری جنسی، خودپنداشت بدنی و علائم وازوموتور در زنان یائسه. مجله روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت، ۱۰(۵)، ۱6-28. doi: 10.32598/shenakht.10.5.16
7- کاظمی، زهرا؛ حسن‌زاده، رمضان؛ و حیدری، شعبان(1402). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی، رضایت زناشویی و خود-تاب‌آوری زنان مبتلا به یائسگی زودرس مراجعه‌کننده به مرکز بهداشت. زن و مطالعات خانواده، 15(56)، 167-186. 10.30495/jwsf.2021.1934430.1588 doi:
8- Naghan, P. A., Hassani, S., Sadr, M., Malekmohammad, M., Khoundabi, B., Setareh, J., ... & Seifi, S. (2020). Sleep disorders and mental health in menopausal women in Tehran. Tanaffos, 19(1), 31.
9- Akman, T., Yavuzsen, T., Sevgen, Z., Ellidokuz, H., & Yilmaz, A. U. (2015). Evaluation of sleep disorders in cancer patients based on Pittsburgh Sleep Quality Index. European journal of cancer care, 24(4), 553-559. doi:10.1111/ecc.12296
10- Alblooshi, S., Taylor, M., & Gill, N. (2023). Does menopause elevate the risk for developing depression and anxiety? Results from a systematic review. Australasian Psychiatry, 31(2), 165-173. doi:10.1177/103985622311654
11- Buysse, D. J., Reynolds III, C. F., Monk, T. H., Berman, S. R., & Kupfer, D. J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry research, 28(2), 193-213. doi:10.1016/0165-1781(89)90047-4
12- Carpenter, J. S., & Andrykowski, M. A. (1998). Psychometric evaluation of the Pittsburgh sleep quality index. Journal of psychosomatic research, 45(1), 5-13. doi:10.1016/S0022-3999(97)00298-5
13- Faubion, S. S., Ghaith, S., Kling, J. M., Mara, K., Enders, F., Starling, A. J., & Kapoor, E. (2023). Migraine and sleep quality: does the association change in midlife women?. Menopause, 30(4), 376-382. doi:10.1097/GME.0000000000002149
14- Goldberg, D. P., & Hillier, V. F. (1979). A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychological medicine, 9(1), 139-145. doi:10.1017/S0033291700021644
15- Hayes, S. C. (2016). The ACT in context. Routledge.
16- Hooper, S. C., Marshall, V. B., Becker, C. B., LaCroix, A. Z., Keel, P. K., & Kilpela, L. S. (2022). Mental health and quality of life in postmenopausal women as a function of retrospective menopause symptom severity. Menopause, 29(6), 707-713. doi:10.1097/GME.0000000000001961
17- Joe, G. W., Lehman, W. E., Rowan, G. A., Knight, K., & Flynn, P. M. (2019). The role of physical and psychological health problems in the drug use treatment process. Journal of substance abuse treatment, 102, 23-32. doi:10.1016/j.jsat.2019.03.011
18- Khatak, S., Gupta, M., Grover, S., & Aggarwal, N. (2022). Depression among peri-and post-menopausal women during COVID-19 pandemic in Chandigarh, North India: A study from community. Journal of mid-life health, 13(3), 233-240. doi:10.4103/jmh.jmh_92_22
19- Lee, S., Jeong, S., & Choi, Y. (2022). [Retracted] Effects of Psychological Well‐Being and Depression on Menopausal Symptoms in Middle‐Aged South Korean Women and the Necessity of Exercise. Journal of Environmental and Public Health, 2022(1), 6529393. doi:10.1155/2022/6529393
20- Liu, H., Liu, N., Chong, S. T., Yau, E. K. B., & Badayai, A. R. A. (2023). Effects of acceptance and commitment therapy on cognitive function: A systematic review. Heliyon, 9(3) E 14057. doi:10.1016/j.heliyon.2023.e14057
21- Monfaredi, Z., Malakouti, J., Farvareshi, M., & Mirghafourvand, M. (2022). Effect of acceptance and commitment therapy on mood, sleep quality and quality of life in menopausal women: a randomized controlled trial. BMC psychiatry, 22(1), 108. doi:10.1186/s12888-022-03768-8
22- Qi, D., & Wu, Y. (2018). Does welfare stigma exist in China? Policy evaluation of the Minimum Living Security System on recipients’ psychological health and wellbeing. Social Science & Medicine, 205, 26-36. doi:10.1016/j.socscimed.2018.03.041
23- Toral, M. V., Godoy-Izquierdo, D., García, A. P., Moreno, R. L., de Guevara, N. M. L., Ballesteros, A. S., ... & García, J. F. G. (2014). Psychosocial interventions in perimenopausal and postmenopausal women: a systematic review of randomised and non-randomised trials and non-controlled studies. Maturitas, 77(2), 93-110. doi:10.1016/j.maturitas.2013.10.020
