نقش میانجی خودباوری‌های خلاق در تأثیر باورهای معرفت شناختی بر ریسک‌پذیری فکری دانش‌آموزان

ملخص المقالة :

ریسک‌پذیری فکری به عنوان درگیر شدن در رفتارهای یادگیری از قبیل به اشتراک گذاشتن ایده‌های آزمایشی، پرسیدن سؤال، کاوش در موضوعات ناآشنا، امتحان روش‌های جدید و تلاش برای انجام و یادگیری چیزهای جدید تعریف می‌شود که یادگیرنده را در معرض ریسک اشتباه کردن قرار می‌دهد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی خودباوری‌های خلاق در تأثیر باورهای معرفت¬شناختی بر ریسک‌پذیری فکری دانش‌آموزان انجام شد. روش پژوهش توصیفی همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش دانش¬آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان مهاباد بودند (1850=N) که 352 نفر از آنان به روش نمونه¬گیری خوشه¬ای در پژوهش شرکت کردند. برای اندازه¬گیری متغیرها از پرسشنامه باورهای معرفت¬شناختی شومر (1993)، خودکارآمدی خلاق کارووفسکی و همکاران (2013) و ریسک¬پذیری فکری بگتو (2009) استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده¬ها از مدل معادلات ساختاری با نرم¬افزار ایموس استفاده شد. نتایج نشان داد باورهای معرفت‌شناختی ثبات‌دانش، یادگیری سریع و ساده‌بودن دانش بر ریسک‌پذیری فکری تأثیر معناداری دارند اما تأثیر توانایی ذاتی و منبع دانش معنی¬دار نبود. باورهای معرفت شناختی ثبات‌دانش، منبع‌دانش و ساده‌بودن دانش بر خودکارآمدی خلاق و هویت شخصی خلاق تأثیر مثبت و معنی¬دار و توانایی ذاتی و یادگیری سریع بر خودکارآمدی خلاق و هویت شخصی خلاق تأثیر منفی و معنی¬دار دارند. خودکارآمدی خلاق و هویت‌فردی خلاق بر ریسک‌پذیری فکری تأثیر مثبت و معناداری دارند. مطابق با یافته¬ها می¬توان نتیجه گرفت که باورهای معرفت¬شناختی و خودباورهای خلاق دانش¬آموزان می‌توانند نقش مهمی در ریسک¬پذیری فکری دانش¬آموزان داشته باشند.

المصادر:

اشرف¬زاده، توحید؛ عیسی¬زادگان، علی؛ میکائیلی منیع، فرزانه. (1398). الگوی علی روابط بین باورهای معرفت‌شناختی و مهارت‌های مطالعه بر عملکرد تحصیلی: نقش واسطه‌ای خودکارآمدی تحصیلی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 15(53): 72-51.
برزگربفرویی، مهدی؛ رحیمی، مهدی؛ برزگربفرویی، کاظم. (1394). رابطه بین باورهای معرفت¬شناختی و خودکارآمدی تحصیلی دانشجو-معلمان. فصلنامه پویش در علوم تربیتی و مشاوره، 1(1): 48-43.
سیف، دیبا؛ رضویه، اصغر؛ لطیفیان، مرتضی. (1386). رابطه باورهای معرفت شناختی و انگیزشی دانش آموزان تیزهوش درباره فرایند یادگیری و دانش ریاضی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 37(2): 19-1.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman. https://psycnet.apa.org/record/1997-08589-000 Beghetto, R. A. (2009). Correlated of intellectual risk taking in elementary school science. Journal of Research in Science Teaching, 46(2), 210–223. https://doi.org/10.1002/tea.20270
Beghetto, R. A., & Karwowski, M. (2017). Toward untangling creative self-beliefs. In The creative self (pp. 3-22). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-809790-8.00001-7
Beghetto, R. A., Karwowski, M., & Reiter-Palmon, R. (2021). Intellectual risk taking: A moderating link between creative confidence and creative behavior? Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 15(4), 637. https://doi.org/10.1037/aca0000323
Beghetto, R. A., Kaufman, J. C., & Baxter, J. (2011). Answering the unexpected questions: Exploring the relationship between students’ creative self-efficacy and teacher ratings of creativity. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 5(4), 342–349. https://doi.org/10.1037/a0022834
Bilalić, M., McLeod, P., & Gobet, F. (2008). Why good thoughts block better ones: The mechanism of the pernicious Einstellung (set) effect. Cognition, 108(3), 652-661. https://doi.org/10.1016/j.cognition.2008.05.005
Cleghorn, M. L. (2023). Teaching For Creativity and Teaching Creatively: Creative Mindsets, Self Concept, Teaching Efficacy, And Intellectual Risk Taking (Doctoral dissertation, Johns Hopkins University)
. Clifford, M. M. (1991). Risk taking: Theoretical, empirical, and educational considerations. Educational psychologist, 26(3-4), 263-297. https://doi.org/10.1080/00461520.1991.9653135
Clifford, M. M., & Chou, F. C. (1991). Effects of payoff and task context on academic risk taking. Journal of Educational Psychology, 83(4), 499. https://doi.org/10.1037/0022-0663.83.4.499
Clifford, M.M., Lan, W.Y., Chou, F.C., & Qi, Y. (1989). Academic risk-taking: Developmental and cross-cultural observations. Journal of Experimental Education, 57, 321–338. https://doi.org/10.1080/00220973.1990.10806550
Çuhadaroğlu, A. (2021). The relationship between gender role attitudes and epistemological beliefs of university students. European Journal of Education Studies, 8(4)
. Dachner, A. M., Miguel, R. F., & Patena, R. A. (2017). Risky business: Understanding student intellectual risk taking in management education. Journal of Management Education, 41(3), 415-443. https://doi.org/10.1177/1052562917695775
Dewett, T. (2006). Exploring the role of risk in employee creativity. The Journal of Creative Behavior, 40(1), 27–45. https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.2006.tb01265.x
Farmer, M. (2012). Conversation and the creative self: making sense of research. Supporting Children’s Creativity through Music, Dance, Drama and Art, 151-163
. Feng, S. (2024). Teacher Autonomy Support and Intellectual Risk Taking in Science Learning among Pupils: The Mediating Effects of Science Learning Interest and Creative Self-Efficacy. Best Evidence in Chinese Education, 16(2), 1841-1842
. Henriksen, D., Henderson, M., Creely, E., Carvalho, A. A., Cernochova, M., Dash, D., ... & Mishra, P. (2021). Creativity and risk-taking in teaching and learning settings: Insights from six international narratives. International Journal of Educational Research Open, 2, 100024. https://doi.org/10.1016/j.ijedro.2020.100024
Hofer, B. K., & Bendixen, L. D. (2012). Personal epistemology: Theory, research, and future directions. In K. R. Harris, S.
Graham, T. Urdan, C. B. McCormick, G. M. Sinatra, & J. Sweller (Eds.), APA educational psychology handbook, Vol. 1. Theories, constructs, and critical issues (pp. 227–256). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/13273-009
Huang, C. L., Wu, C., & Yang, S. C. (2023). How students view online knowledge: Epistemic beliefs, self-regulated learning and academic misconduct. Computers & Education, 200, 104796. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2023.104796
Karwowski, M. (2014). Creative mindsets: Measurement, correlates, consequences. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 8(1), 62. https://doi.org/10.1037/a0034898
Karwowski, M., & Barbot, B. (2016). Creative self-beliefs: Their nature, development, and correlates. In J. C. Kaufman & J. Baer (Eds.), Creativity and reason in cognitive development (pp. 302–326). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139941969.016
Karwowski, M., Lebuda, I., Wi´sniewska, E., & Gralewski, J. (2013). Big Five personality factors as the predictors of creative self-effiacy and creative personal identity: Does gender matter? The Journal of Creative Behavior, 47(3), 215–232. https://doi.org/10.1002/jocb.32
Özbay, H. E., & Köksal, M. S. (2021). Middle school students’ scientific epistemological beliefs, achievements in science and intellectual risk-taking. Science & Education, 30(5), 1233-1252
. Schommer, M. (1993). Epistemological development and academic performance among secondary students. Journal of educational psychology, 85(3), 406. https://doi.org/10.1037/0022-0663.85.3.406
Schommer-Aikins, M. (2004). Explaining the epistemological belief system: Introducing the embedded systemic model and coordinated research approach. Educational psychologist, 39(1), 19-29. https://doi.org/10.1207/s15326985ep3901_3
Sen, S. (2022). Devising A Structural Equation Model of Relations Between Teachers’ Goal Orientations, Epistemological Beliefs And Self-Efficacy. MIER Journal of Educational Studies Trends and Practices, 103-121. https://doi.org/10.52634/mier/2022/v12/i1/2200
Tan, L., Wei, B., & Cui, T. (2023). Relationships among perception of teacher autonomy support, achievement motivations, intellectual risk-taking, and science academic performance: a serial mediation model. International Journal of Science Education, 45(1), 43-64. https://doi.org/10.1080/09500693.2022.2151328
Teagarden, A., Commer, C., Cooke, A., & Mando, J. (2018). Intellectual Risk in the Writing Classroom. Composition Studies, 46(2), 116-136
. Wan, Z. H., Lee, J. C. K., & Hu, W. (2021). How should undergraduate students perceive knowledge as a product of human creation? Insights from a study on epistemic beliefs, intellectual risk-taking, and creativity. Thinking Skills and Creativity, 39, 100786. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2021.100786
Wan, Z. H., So, W. M. W., & Hu, W. (2021). Necessary or sufficient? The impacts of epistemic beliefs on STEM creativity and the mediation of intellectual risk-taking. International Journal of Science Education, 43(5), 672-692. https://doi.org/10.1080/09500693.2021.1877368
.