مقایسه‌ی اثربخشی درمانهای شناختی-رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نشانههای افسردگی، افکار غیرمنطقی، بازداری هیجانی و ارزشمندی در زندگی در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی
الموضوعات :
سمیه تریکان
1
,
محمد علی گودرزی
2
,
محمدرضا تقوی
3
,
مهدی ایمانی
4
1 - گروه روان شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 - گروه روان شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
3 - گروه روان شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
4 - گروه روان شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
الکلمات المفتاحية: درمان شناختی- رفتاری, درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش , ارزشمندی, بازداری هیجانی, افکار غیرمنطقی,
ملخص المقالة :
پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که اثر بخشی رویکردهای درمانی را نمی‌توان تنها برحسب نشانههای اختلال‌های روانی مورد سنجش قرار داد و با توجه به تحولاتی که در رویکردهای فراتشخیصی رخ داده است، بهتر است کارآمدی رویکردهای درمانی بر ابعاد مختلف روان‌شناختی نیز مورد توجه قرار گیرد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمانهای شناختی- رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نشانههای افسردگی، افکار غیرمنطقی، بازداری هیجانی و ارزشمندی زندگی بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه افرادی بود که به کلینیک‌های روان شناسی منطقه 5 تهران مراجعه کردند. نمونه‌گیری به روش هدف‌مند و پس از مصاحبه پژوهشگر با شرکت‌کنندگان و احراز ملاک‌‌های تشخیصی افسردگی اساسی براساس DSM-5 به‌عمل آمد. درمجموع، 60 نفر بیمار مبتلا به افسردگی اساسی انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در سه گروه 20 نفره جای‌گذاری شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه باورهاي غیرمنطقی جونز (IBQ-40)، سیاهه افسردگی بک (ویرایش دوم)، پرسشنامه ارزش‌مندي زندگی و پرسشنامه بازداری هیجانی (ECQ) بود. یافته‌ها نشان داد که در بهبود نشانههای افسردگی و افکار غیرمنطقی، درمان شناختی- رفتاری مؤثرتر بود؛ ولی در بهبود بازداری هیجانی و ارزشمندی زندگی، درمان پذیرش/ تعهد اثربخش‌‌تر بود. می‌توان نتیجه گرفت که دو رویکرد درمانی شناختی- رفتاری و پذیرش و تعهد ابعاد متفاوتی از سلامت روانی را مورد هدف قرار می‌دهند و درمان پذیرش و تعهد حداقل در کوتاه مدت اثرات کمتری بر نشانه‌‌شناسی افسردگی و افکار غیرمنطقی بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی دارد.
اسمعیل‌نژاد، یلدا؛ اسماعیلی ینگجه، سهیلا (1402). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودمهارگری و بازداری هیجانی دانش‌‌آموزان پسر دارای رفتارهای پرخطر روانشناسی. نشریه رویش روانشناسی، 76. -155 166.
انجمن روان‌پزشکی آمریکا. (2022). راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی. نشر دانژه.
بیرامی، منصور؛ قدیمی باویل علیائی، نگار. (1402). روابط ساختاری سبک‌‌های دلبستگی و نشانههای افسردگی اساسی نوجوانان با واسطه‌‌گری تحمل پریشانی و انعطا ف‌‌پذیری شناختی. مجله روانشناسی.27، ، 134-143.
دابسون، کیت؛ محمدخانی، پروانه؛ مساح چولایی، امید. (1386). مختصات روان‌سنجی پرسشنامه افسردگی بک-2 در یک نمونه بزرگ مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی. مجله توانبخشی، 8 (29)، 80-86.
عزیزی، آرمان؛قاسمی، سیمین. (1396). مقایسه اثربخشی سه رویکرد راه‌حل‌مدار، شناختی- رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی و کیفیت زندگی زنان مطلقه. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 8 (29)، 207-236.
عندلیب، سیما. (1393). تاثیر درمان تعهد و پذیرش بر ارزشمندی زندگی و پردازش شناختی بیماران قلبی– عروقی زن. زن و مطالعات خانواده. 26. 57-75.
فعله¬کار، اشکان؛ فعال، معصومه؛ زاهدزاده، فروغ؛ امانی، امید؛ عسگری، مهین. (1398). تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجانی و راهبردهای کنارآمدن مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه سلامت روان کودک.4 (6)، . 265-253
مردانی، مریم؛ بساک نژاد، سودابه. (1401). نقش واسطه‌‌ای تمایز خود در رابطه علّی بین افسردگی و رضایت زناشویی زنان متأهل. مجله روانشناسی.104-365-358
یالوم، اروین. (1390). نظریه و عمل در روان‌درمانی گروهی. ترجمه بهرامعلی قنبری هاشم‌آبادی. مشهد: به نشر.
Bai, Z., Luo, S., Zhang, L., Wu, S., & Chi, I. (2020). Acceptance and commitment therapy (ACT) to reduce depression: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 260, 728-737.
Beck, A. T. Steer, R. A. Ball, R. & Ranieri, W. F. (1996). Comparison of Beck Depression Inventories-IA and-II in psychiatric outpatients. Journal of Personality Assessment, 67(3), 588-597.
Butler E. (2006). Emotional conversations: Can hiding your feeling make you and your partner sick? Retrieved April 22, from: http://www. search.ebscohost.com.
Cao Yi, A., Lu Naixin. (2024). Cognitive behavior, art, and music therapies intervention for treating the depression of children: A randomized control trial. Journal of Psychiatry Research,115-127.
Craciun, B. (2013). The Efficiency of Applying a Cognitive Behavioral Therapy Program in Diminishing Perfectionism, Irrational Beliefs and Teenagers’ Stress. Procedia - Social and Behavioral Sciences 84: 274 – 278
Ellis, A. (2010). Overcoming destructive beliefs, feelings, and behaviors: new directions for rational emotive behavior therapy. Prometheus Books.
Fiorillo D, McLean C, Pistorello J, Hayes SC, Follette VM. (2017). Evaluation of a web-based acceptance and commitment therapy program for women with trauma-related problems: A pilot study. Journal of Contextual Behavioral Science;6 :104-13.
Gross SB, Levenson RW. (1997). Hiding feelings: The acute effects of inhibiting negative and positive emotion. Journal of Abnormal Psychology, 106: 95-103.
Hayes, S. C., Levin, M. E., Plumb-Vilardaga, J., Villatte, J. L., & Pistorello, J. (2014). Acceptance and commitment therapy and contextual behavioral science: Examining the progress of a distinctive model of behavioral and cognitive therapy. Behavior Therapy, 44(2), 180-198.
Jones, R. G. (1968). A factored measure of Ellis' irrational belief system with personality and maladjustment correlates (Doctoral dissertation, Texas Tech University)
Knaus WJ. (2007). The cognitive behavioral workbook for depression: A step-by-step program. New Harbinger Publications.
Mansell, P. C., & Turner, M. J. (2022). Testing the REBT-I model in athletes: Investigating the role of self-confidence between irrational beliefs and psychological distress. Psychology of Sport and Exercise, 63, 102-128.
Nelson-Jones, R. (2003). Theory and practice of counselling therapy. 3th edition. New York Holt, Rinehart & Winsto.
Reilly, E. D. (2019). A systematic review of values measures in acceptance and commitment therapy research. Journal of Contextual Behavioral Science, 12, 290-304.
Roger D, Najarian B. (1989). The construction and validation of a new scale for measuring emotion control. Journal of Personal & Individ Differ, (10): 845- 853.
Rueff, M., Reese, G. (2023). Depression and anxiety: A systematic review on comparing ecotherapy with cognitive behavioral therapy. Journal of Environmental Psychology, 90, 102-97.
Ruiz, F.J. (2010). A review of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) empirical evidence: correlational, experimental psychopathology, component and outcome studies. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 10, 125-162.
Sanabria, M., Francesco, D. (2024). Economic Evaluation of Videoconference Group Acceptance and Commitment Therapy and Behavioral Activation Therapy for Depression Versus Usual Care Among Adults with Chronic Low Back Pain Plus Comorbid Depressive Symptoms. The Journal of Pain.10-16.
Southward, M., Madeline, L., Kushner, B. (2024). A Review of Transdiagnostic Mechanisms in Cognitive Behavior Therapy. Journal of Psychiatric Clinics of North America. 343-354.
Thompson, E.M., Destree, L., Albertella, L., Fontenelle, L.F., & Behav, T. (2021). Internet-Based Acceptance and Commitment Therapy: A Transdiagnostic Systematic Review and Meta-Analysis for Mental Health Outcomes. Behavior Therapy, 52: 492-507.
Tommasi, M., Loforese, F., Sergi, M., Arno, S (2022). Scholastic psychological well-being and irrational thoughts in students of primary and secondary school: An Italian study. Acta Psychologica,223,1-8.
Vassou, C., Yannakoulia, M., Georgousopoulou, E., Chrysohoou, C., Pitsavos, C., Cropley, M., & Panagiotakos, D. B. (2021). Irrational beliefs as a major risk factor for type 2 diabetes, among people away from the Mediterranean diet; the Attica epidemiological study. Atherosclerosis, 331, e45.
Wilson KG, Sandoz EK, Kitchens J, Roberts M. (2010). The Valued Living Questionnaire: Defining and measuring
valued action within a behavioral framework. The Psychological Record.;60(2):249-72.
