گزاره‌های پرتکرار در مفهوم دیالکتیک فضا در معماری
الموضوعات :
1 - واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: معماری, دیالکتیک فضا, معماری معاصر, تعامل انسان و فضا, طراحی فضاهای تعاملی, تأثیر معماری بر دیالکتیک فضا.,
ملخص المقالة :
اصطلاح «دیالکتیک فضا» در معماری به تضادها و تقابل‌هایی اشاره دارد که در فضاها وجود دارد. این تضادها می‌توانند شامل مواردی مانند روشنایی و تاریکی، فشردگی و فضایی بودن، جنبه‌های متقابل مثل داخلی و خارجی و... باشند. این مفهوم در معماری، بیشتر به طراحی فضاها و نحوه تأثیرگذاری آن‌ها بر رفتار و احساسات انسان‌ها می‌پردازد. یکی از مهم‌ترین گزاره‌های پرتکرار در مفهوم دیالکتیک فضا، تعادل میان تضادها است. در طراحی فضاها، تلاش برای ایجاد تعادل بین عناصر مختلفی مانند روشنایی و تاریکی، فضای باز و بسته، فضای داخلی و خارجی و... به‌عنوان یکی از اصول اساسی در نظر گرفته می‌شود. این تعادل می‌تواند به تعادل در روحیه و احساسات افراد کمک کند و فضا را برای استفاده بهینه از آنان فراهم کند. یکی دیگر از گزاره‌های مهم دیالکتیک فضا، تداخل و تعامل بین عناصر مختلف است. فضاها با ایجاد تداخل و تعامل بین مؤلفه‌های مختلف می‌توانند جذابیت بیشتری داشته باشند. به‌عبارت‌دیگر، فضاها با تنوع و تعدد عوامل، بیشترین تأثیر را بر رفتار و احساسات افراد دارند و این تعامل‌ها می‌تواند به وجود آورنده جوانب جذاب و پویایی در فضاها باشد. یکی از دیگر گزاره‌های پرتکرار، پیوند با محیط است. فضاها باید قادر باشند با محیط اطراف خود پیوند برقرار کنند و ارتباط مثبتی با آن داشته باشند. این ارتباط می‌تواند از طریق استفاده از مناظر طبیعی، ارتباط با فضاهای مجاور یا حتی ادغام با فضاهای شهری انجام شود. با توجه به این گزاره‌های پرتکرار، طراحان معماری می‌توانند فضاهایی را ایجاد کنند که تأثیرگذاری بیشتری بر رفتار و احساسات ساکنان داشته باشند و فضاهایی دارای جذابیت و تنوع بیشتری باشند. این اصول به طراحان کمک می‌کند تا فضاهایی باکیفیت و مناسب برای زندگی و کار انسان‌ها ایجاد کنند.
1- احمدی، ب. (1401 ب). مدرنیته و اندیشه‌ی انتقادی. تهران: نشر مرکز.
2- احمدی، بابک(1398). مارکس و سیاست مدرن. تهران: نشر مرکز.
3- احمدی، بابک(1399). نوشته‌های پراکنده. تهران: نشر مرکز.
4- احمدی، بابک(1400 الف). رساله تاریخ. تهران: نشر مرکز.
5- احمدی، بابک(1400 ب). ساختار و هرمنوتیک. تهران: نشر گام نو.
6- احمدی، بابک(1400 پ). معمای مدرنیته. تهران: نشر مرکز.
7- احمدی، بابک(1400 ت). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
8- احمدی، بابک(1400 ث). هایدگر و پرسش بنیادین. تهران: نشر مرکز.
9- احمدی، بابک(1401 الف). کار روشنفکری. تهران: نشر مرکز.
10- احمدی، بابک(1402 الف). حقیقت و زیبایی درس‌های فلسفه و هنر. تهران: نشر مرکز.
11- احمدی، بابک(1402 ب). کتاب زندگی در دنیای متن. تهران: نشر مرکز.
12- استادی، کاظم؛ و سروریان، حمیدرضا(1398). هستی‌شناسی رنگ بر مبنای سنت تفکر فلسفه اسلامی. پژوهش¬های هستی شناختی، 8(15)، 137-161. doi:10.22061/ORJ.2019.1128
13- افروغ، عماد(1392). دیالکتیک خرد و جامعه، دریچه‌ای رو به حقیقت. تهران: انتشارات سوره مهر.
14- اقبالی، رحمان(1386). ریشه‌های دیکانستراکتیویسم در فلسفه، هنرهای زیبا، 30(30)، 63-72.
15- آلتوسر، لوئی(1400). دیالکتیک تاریخ به همراه یک مصاحبه با لویی آلتوسر. ترجمه بابک سلیمی¬زاده و هامان نویدپور. تهران: انتشارات ژرف.
16- آلماندینگر، فیلیپ؛ و تئودور-جونز، مارک(1394). دیالکتیک آینده‌ها: چشم‌اندازهای نو برای برنامه‌ریزی شهری. ترجمه عارف اقوامی‌مقدم. تهران: نشر آزادپیما.
17- انواری، سعید(1383). تفکر فازی و کاربرد آن در فلسفه. پژوهشنامه موسسه تحقیقاتی علوم اسلامی-انسانی، 1(4)، 176-195.
18- اولمن، برتتل؛ و اسمیت، تونی(1399). دیالکتیک برای قرن جدید. ترجمه کمال خالق‌پناه. تهران: انتشارات اختران.
19- بنیامین، والتر(1401). نشانه‌ای برای رهایی. ترجمه بابک احمدی. تهران: نشر مرکز.
20- بودریار، ژان(1400). سرگشتگی نشانه‌ها، نمونه‌هایی از نقد پسامدرن. ترجمه بابک احمدی. تهران: نشر مرکز.
21- جمعی از نویسندگان. (1397). دیالکتیک علیه دیالکتیک: درباره‌ی خوانش‌های مارکسیستی از دیالکتیک هگل. ترجمه احسان پورخیری،. تهران: انتشارات شوند.
22- جمعی از نویسندگان. (1398). هرمنوتیک مدرن: گزینه‌ی جستارها. ترجمه بابک احمدی. تهران: نشر مرکز.
23- چاوشی، سید محمد تقی(1386). بنیاد فلسفه بر اساس تفکر هگل. نامه مفید، 13(62)، 45-56.
24- خسروی، کمال(1400). دیالکتیک انتقادی: سپهرهای نقد. تهران: انتشارات لاهیتا.
25- رباین، بویکه(1400). نظریه انتقادی از برخاست جنوب جهانی: دیالکتیک کالایدوسکوپیک. ترجمه محمد مهدی فلاح. تهران: موسسه تیسا ساغر مهر.
26- رستمی، صمد(1392). دیالکتیک فلسفه‌ی هگل و درام برشت. تهران: نشر افراز.
27- رهنورد، زهرا(1380). جامعه‌شناسی هنر و نقش ایدئولوژی. هنرهای زیبا، 9، 4-11.
28- فرج¬الهی، مهران؛ و مصطفوی، سیده مریم(1391). فلسفه برای کودکان، رشد تفکر سنجشگرانه. پژوهش¬های معرفت‌شناختی (آفاق حکمت)، 1(3)، 89-107.
29- فولیکه، پل(1400). دیالکتیک. ترجمه سید مصطفی رحیمی. تهران: انتشارات فرهنگ جاوید.
30- کولتی، لوچو؛ و اجلی، روی(1392). مارکسیسم و دیالکتیک. ترجمه کمال خسروی و شاهرخ حقیقی. تهران: انتشارات اختران.
31- گادامر، هانس گئورگ(1390). دیالکتیک هگل: پنج جستار هرمنوتیکی. ترجمه مهدی فیضی. تهران: نشر رخ دادنو.
32- لطفی، محمود(1387). فلسفه پرسشگری است: تفکر پرسشگر از منظر مارتین هایدگر. خردنامه همشهری، 1(26)، 1-32.
33- میبی، جولی¬ای(1399). دیالکتیک هگل. ترجمه میلاد عمرانی. تهران: انتشارات عصیان.
34- میبی، جولی¬ای(1402). دیالکتیک هگل از دانشنامه استنفورد. ترجمه مهدی محسنی. تهران: نشر آن سو.
35- ناری، آلن ویلیم(1394). دیالکتیک و تفاوت: رئالیسم انتقادی دیالکتیکی و بنیان‌های عدالت. ترجمه عماد افروغ. تهران: نشر علم.
36- هانس، گئورگ(1398). دیالکتیک هگل: مقاله‌هایی از مجموعه فلسفه نوین. ترجمه پگاه مصلح. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
37- هانس، گئورگ(1400). دیالکتیک هگل: پنج جستار هرمنوتیکی. ترجمه مهدی فیضی. تهران: نشر یکشنبه.
38- هورکهایمر، ماکس؛ و آدورنو، تئودوردابلیو(1400). دیالکتیک روشنگری. ترجمه فرهادپور، م. تهران: نشر کتاب هرمس.
