دایمون در یونان باستان و ارتباط آن با دیو در حکمت زردشتی و جن در حکمت اسلامی
الموضوعات :
1 - دانش‌آموختۀ دکتری فلسفۀ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: دایمون, دیمن, دیو, جن, تئوس, دایوا, ملک, حکمت زردشتی, یونان باستان, عهد جدید,
ملخص المقالة :
حقایق مشترکی در مورد دایمون در یونان باستان و دیو در حکمت زردشت و جن در الهیات اسلامی وجود دارد. اگرچه در حکمت یونانی گاه میان دایمون و تئوس تمایز نهاده شده، اما در اغلب موارد، دایمون با موجودات الهی و فراطبیعی خلط شده و این چالش را پدید می‌آورد که چگونه خدایان یونان باستان، در دورۀ مسیحیت و پس از آن، بتدریج به دیو و شیطان تبدیل میشوند. در حکمت زردشتی نیز میان ایزدان الهی و دیوان، نه‌تنها تمایز، بلکه تضاد و تقابل تام برقرار است؛ اولی، الهی و خیر، و دیگری، شر و شیطانی است. در جهانبینی و آموزه‌های اسلامی هم موجودی بنام «جن» وجود دارد که نه از سنخ ملک و فرشته است، و نه مطلقاً شر و شیطانی؛ از یک طرف به عالم تجرد و ملائکه نزدیک است و میتواند کارهای فراطبیعی و فرابشری انجام دهد، و از طرف دیگر، در مواردی بسیار، منشأ امور شر و پلید است، که در این حالت شیطان نامیده میشود. میتوان بر اساس رویکرد فیلسوفان مسلمان در طبقه‌بندی موجودات روحانی و غیرجسمانی، و تمایزی که میان ملائکه، جنهای صالح و شیاطین نهاده‌اند، چالشهای مربوط به دایمونهای یونان باستان را بنحوی دقیقتر تبیین نمود. این تبیین نقشی مهم در فهم ریشۀ آراء و مکاتب حکمت قدیم، بویژه حکمت یونان باستان خواهد داشت تا با آگاهی از ماهیت جن و جنیان، بتوان نقش دایمونها در یونان باستان را بوضوح تعیین کرد.
قرآن کریم.
اوستا، کهنترین متنها و سروده‌های ایرانی (1371) گزارش و پژوهش جلیل دوست‌خواه، ج1 و 2، تهران: مروارید.
افلاطون (1380) دورۀ آثار افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
دهخدا، علی‌اکبر (1352) لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ق) مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.
شفیع‌بیک، ایمان (1395) «الهام و معرفت در فلسفۀ سقراط و افلاطون»، فصلنامۀ فلسفه، سال 44، شمارۀ 2، ص102ـ85.
صلیبا، جمیل (1414ق) المعجم الفلسفی بالألفاظ العربیة و الفرنسیة و الإنکلیزیة و اللاتینیة، بیروت: الشرکة العالمیة للکتاب.
قرشی بنایی، علی‌اکبر (1412ق) قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
لاهیجی، عبدالرزاق (1383) گوهر مراد، تهران: سایه.
ملاصدرا (1363) مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ملاصدرا (1368) الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، قم: مصطفوی.
ناس، جان بایر (1386) تاریخ جامع ادیان، ترجمۀ علی اصغر حکمت، تهران: علمی و فرهنگی.
Interlinear Bible.
The Apostolic Bible Polyglot (2006). trans. by C. Vanderpool. Apostolic Press.
Bryant, E. & Laurie, P. (2005). The Indo-Aryan Controversy: Evidence and Inference in Indian History. New York: Routledge.
Burkert, W. (1996). Greek Religion. trans. by J. Rallan. Basil Blackwell Ltd.
Charlton T. L. & Short, Ch. (1879). A Latin Dictionary. Oxford: Clarendon Press.
Eusebius (1903). Preparation of the Gospels. trans. by the Rev. Edwin. Hamilton Gifford; Https://topostext.org.
Flint, V.; Gordon, R. & Luck, G. (1999). Witchcraft and Magic in Europe: ancient Greece and Rome, London: The Athlone Press.
Guru, Sh. B. (2015). A brief history of the Immortals of Non-Hindu civilizations, Notion Press.
Herrenschmidt, C. & Kellens, J. (1993). “Daiva”. Encyclopaedia Iranica, vol. 6. Costa Mesa: Mazda, pp. 599-602.
Hesiod (1914), Works and Days. theogony, Shield of Heracles, Miscellany, and Fragments, translated by H. G. Evelyn-White; https://topostext.org.
https://biblehub.com/interlinear/apostolic
https://en.wikipedia.org/wiki/Daeva
https://en.wiktionary.org/wiki/genius
https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/daimon
Liddell, H. G. (1882). Greek English Lexicon. American Book Company.
McDonough, S. M. (2009). Christ as Creator Origins of a New Testament Doctrine. Oxford University Press.
Plato (1903). Platonis Opera. ed. by J. Burnet. Oxford University Press.
Plutarch (1874). Plutarch's Morals. translated from the Greek by several hands, corrected and revised by. W. W. Goodwin. Cambridge: Press Of John Wilson and son.
Plutarch (1936). Moralia. with an English translation by F. C. Babbitt. Cambridge: Harvard University Press.
