مقایسۀ سرمایۀ اجتماعی زنان در مناطق شهری و حاشیه‌ای ساری
الموضوعات :جواد فعلی 1 , عل گرجی کرسامی 2
1 - استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه خوارزمی تهران
الکلمات المفتاحية: سرمایه اجتماعی, مشارکت اجتماعی, اعتماد اجتماعی, انسجام اجتماعی و روابط اجتماعی. ,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف بررسی حاشیه‌نشینی و سرمایه اجتماعی مقایسه زنان در مناطق حاشیه‌ای و غیر حاشیه‌ای شهر ساری انجام پذیرفت. برای بررسی این هدف، ترکیبی از نظریههای پاتنام، فوکویاما، اوفه و فوش به کار رفته است. اين تحقيق از حيث روش، توصیفی (پیمایشی) از نوع زمینهیابی و کاربردی بوده است. جامعه آماری را 143764 نفر از زنان ساروی بالای 15 سال تشکیل داده‌اند. بر اساس جدول نمونه‌گیری استاندارد مورگان، 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. برای دسترسی به نمونه از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای استفاده شده است. ابزار گردآوري داده مورد نظر، پرسشنامه سرمایۀ اجتماعی بوده است. نتایج تحقیق نشان داد که بین سرمایه اجتماعی و ابعاد آن (مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و روابط اجتماعی) در بین زنان مناطق حاشیه‌نشین و غیر حاشیه‌نشین شهر ساری، تفاوت معناداری وجود دارد. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که زنان مناطق حاشیه‌نشین، سرمایه اجتماعی (مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و روابط اجتماعی) کمتری نسبت به زنان مناطق غیر حاشیه‌نشین دارند. برای تقویت سرمایه اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین پیشنهاد می‌شود از سازمانهای مردمنهاد مستقل حمایت شود و امکانات فرهنگی و تفریحی این مناطق تقویت شود.
احسانی¬فر، محمد و علی گرجی کرسامی (1398) «تأثیر حمایت سازمانی بر عملکرد نوآورانه با نقش میانجی سرمایه اجتماعی کارکنان معاونت آماد و پشتیبانی»، فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، سال چهاردهم، شماره 52، تابستان، صص 109-136.
احمدی، حبیب (1384) جامعه¬شناسی انحرافات، تهران، سمت.
ازکیا، مصطفی و غلامرضا غفاری (1383) توسعه روستایی با تأکید برجامعه روستایی ایران، تهران، نشرنی.
اکبری، امین (1383) نقش سرمایه اجتماعی در مشارکت، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی- اجتماعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
امیرکافی، مهدی (1399) «بررسی وضعیت سرمایۀ اجتماعی در محلات محروم (مطالعۀ موردی: شهر کرمان)»، دوفصلنامۀ جغرافیای اجتماعی شهری، سال هفتم، شماره 1، صص 125-150.
امینی، مرتضی و دیگران (1399) «بررسی تأثیر توانمندسازی مناطق حاشیه‌نشین در افزایش سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: شهرستان پاکدشت)»، فصلنامه جغرافیا (برنامه¬ریزی منطقه‌ای)، دوره دهم، شماره 40، آذر، صص 595-610.
باقری، ربابه (1389) «بررسی عوامل مؤثر بر وقوع جرم در بین افراد حاشیه‌نشین شهر تبریز»، اولین همایش ملی مهاجرت، نظم و امنیت پایدار و نقش آن در توسعه ایران اسلامی.
پاتنام، رابرت (1384) جامعه برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی، در: پژوهش و سیاست‌گذاری (سرمایه اجتماعی؛ اعتماد، دموکراسی و توسعه)، به کوشش کیان تاج¬بخش، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه.
تاج¬بخش، مرتضی (1392) «بررسی میزان سرمایۀ اجتماعی بین حاشیه‌نشینان شهر ایلام»، مطالعات جامعه¬شناختی شهری، سال سوم، شمارۀ 9، زمستان ، صص 97-124.
توسلی، غلام¬عباس (1381) جامعه¬شناسی شهری، دانشگاه پیام نور.
تولایی، نوین و مریم شریفیان ثانی (1384) «نقش سرمایه اجتماعی در برنامه‌ریزی برای رفاه اجتماعات محلی»، مجموعه مقاله‌های نخستین سمپوزیوم سرمایه اجتماعی و رفاه اجتماعی، تهران، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
فعلی، جواد و همکاران (1397) «بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر امنیت اجتماعی»، پژوهش نظم و امنیت انتظامی، سال یازدهم، شماره سوم (پیاپی 43)، پاییز، صص 29-56.
فوکویاما، فرانسیس (1384) پایان نظم: سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه غلام¬عباس توسلی، تهران، حکایت قلم نوین.
قدوسی، حامد (1384) «رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی از منظر نهادگرایی»، مجموعه مقاله‌های نخستین سمپوزیوم سرمایه اجتماعی و رفاه اجتماعی، تهران، دانشگاه علوم بهزیستی و توان¬بخشی.
گرجی کرسامی، علی (1395) بررسی رابطه بین ابعاد سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی در بین شهروندان ساری (با تاکید بر محلات حاشیه نشین و غیر حاشیه نشین شهر ساری)، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی ، دانشگاه پیام نور تهران غرب.
محمودی، امیر و زهرا نیکخواه (1391) «بررسی مقایسه‌ای سرمایه اجتماعی در مناطق حاشین‌نشین و غیرحاشیه‌نشین شیراز»، چهارمین کنفرانس برنامه¬ریزی و مدیریت شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.
ملاحسنی، حسین (1381) «بررسی رابطه میزان سرمایه اجتماعی و نوع دین¬داری در بین دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان در استان گلستان»، پایان¬نامه کارشناسی ارشد رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
ناطق¬پور، م و فیروزآبادی (1384) «بررسی سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن در تهران»، مجله جامعه¬شناسی ایران، دوره ششم، شماره 4، صص 51-95.
نقدی، اسدالله و صادق زارع (1391) «فرسایش سرمایه اجتماعی و مدیریت بحران در مناطق حاشیه‌نشین (مورد مطالعه: زنان حاشیه‌نشین شهرک سعدی شیراز)»، دومین کنفرانس ملی مدیریت بحران، سازمان مدیریت بحران تهران.
ولکاک، مایکل و دیپا نارایان (1384) «سرمایه اجتماعی و تبعات آن برای نظریه توسعه»، در پژوهش و سیاست¬گذاری (سرمایه اجتماعی؛ اعتماد، دموکراسی و توسعه)، به کوشش کیان تاج¬بخش، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه.
Ahmad shah. A, Khan. A, Ullah. A, Alotaibi. B (2024) The role of social capital as a key player in disaster risk comprehension and dissemination: lived experience of rural communities in Pakista, Natural HazardsAims and scopeSubmit manuscriptA, Volume 120.
Danesh , Parvaneh,nazook tabar, Hossin nazoktabar ,Gorji karsami, Ali (2016) The survey of the social capital status in Sari citizens, The Social Science, Medwell Journals, 11 (27), 2016 The Social Science.
Jun. H, (2022) The reciprocal relationship between social capital and community development in a Korean Chinese enclave: the case of Daerim 2-dong in Seoul, International Journal of Urban Sciences Volume 27, Issue 3.
Laishram. Ch, Haokip. Kh, (2023) Implications of Social Capital on Life satisfaction in a Stratified Society: Gendering the Bonding, Bridging, and Linking framework using representative samples of India, Quality & Quantity Aims and scope Submit manuscript, Volume 57.
Perez. G, Duffy. R (2023) Social Mobility and Vocational Outcomes: A Psychology of Working Perspective, Journal of Career Assessment, Volume 31, Issue 4.
Putnam. R (2000) Bowling alone: American's De clining social capital. Jornal of democracy, Vol 6.
Uekusa, SH (2020) The paradox of social capital: A case of immigrants, refugees and linguistic minorities in the Canterbury and Tohoku disasters, International Journal of Disaster Risk Reduction, Volume 48, September 2020, 101625.
