چالشهای زندگی و مدیریت در گرمخانههای زنان بیخانمان در شهر تهران
الموضوعات : Research on Iranian social issues
1 - استادیار گروه جامعهشناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
الکلمات المفتاحية: گرمخانه, زنان بی¬خانمان, سیاست¬های انضباطی, طرد اجتماعی و شهرداری,
ملخص المقالة :
بیخانمانی، معلول زنجیرهای از مسائل ساختاری است. در این میان حکمرانی شهری در بسیاری از شهرهای جهان به ارائه خدمات حمایتی برای کاهش آسیبهای این گروه از افراد مبادرت میکند. در تهرانِ معاصر نیز سابقۀ ارائۀ خدمات به افراد بیخانمان قابل ردیابی است. بر این اساس ارزیابی سیاستهای کاهش آسیب نظیر اقامتگاههای موقت که در قالب گرمخانه یا مددسرا شناخته میشود، امری ضروری است. یافتههای این پژوهش که از طریق مصاحبه کیفی عمیق و مشاهدههای میدانی از چهار گرمخانه زنان شهر تهران انجام شده است نشان میدهد که گرمخانهها به موازات ارائه خدمات گوناگون به زنان بیسرپناه، بهنجارسازی آنها را نیز صورت میدهد. سیاستهای انضباطی رایج در گرمخانهها که در بسیاری از موارد در ضدیت با سبک زندگی افراد بیخانمان قرار دارد، سببساز مجموعهای از چالشها و منازعات قدرت میگردد و خود در فرایندی پارادوکسیکال میتواند به جای ادغام زنان بیخانمان سببساز طرد آنها شود. در این میان سیاست شهرداری تهران مبنی بر برونسپاری ارائۀ خدمات اجتماعی در حوزۀ بیخانمانی به بخش خصوصی، منجر به بیثباتکاری و تولید نارضایتی در میان کارکنان وابسته به شرکتهای پیمانکاری شاغل در گرمخانهها شده است که این امر خود به تشدید منازعات و چالشها در داخل مددسراها دامن زده است. یافتهها در مجموع نشان میدهد که گرمخانههای زنان با گسترهای از چالشها در حوزههای گوناگون نظیر خدماتدهی به مددجویان، چالشهای فراسازمانی، وضعیت شغلی پرسنل، چالشهای فضای اجتماعی، چالشهای مدیریتی و چالشهای مرتبط با قشربندی مددجویان دست به گریبان است. در انتها راهکارهایی در راستای ارتقای کیفیت خدماتدهی در گرمخانهها ارائه شده است.
