بررسی هندسه و سازوکار چین¬خوردگی در تاقدیس سولابدر (جنوب غرب ایران)
الموضوعات :
مهدی یوسفی
1
,
فرهاد اصفهانی
2
,
سید مرتضی موسوی
3
1 - دانشگاه بیرجند
2 - رئیس عملیات زمین¬شناسی، شرکت توسعه صنایع نفت و انرژی (OEID)
3 - دانشگاه بیرجند
الکلمات المفتاحية: تاقدیس سولابدر, تحلیل هندسی, چین وابسته به گسل, سبک چین‌خوردگی.,
ملخص المقالة :
محاسبه میزان کوتاه¬شدگی، زاویه بین یالی، شیب راندگی اصلی و درصد نازک¬شدگی پيش¬یال نسبت به پس¬یال در بخش¬های میانی و شمال غربی تاقدیس سولابدر، سبک چین¬خوردگی وابسته به انتشار گسل را در این بخش¬ها نشان می¬دهد. همچنین محاسبه این پارامتر¬های هندسی در بخش جنوب شرقی تاقدیس سولابدر، سبک چین-خوردگی جدایشی گسل خورده را نشان می¬دهد. تغییر کلاس چین¬خوردگی از رده 1c به رده¬های 2 و 3 و همچنین تغییر سبک چین از چین¬های جدایشی به سبک انتشار گسلی، نشانه افزایش کوتاه¬شدگی، پیشرفت دگرشکلی و تکامل چین¬خوردگی از بخش¬ جنوب شرقی که در مرحله ابتدایی سیستم گسلش راندگی است به بخش میانی و شمال غربی که در مراحل تکامل یافته سیستم گسلش راندگی هستند، می¬باشد. تفسیر مقاطع لرزه‌ای عمود بر تاقدیس سولابدر در بخش های مختلف نشان می¬دهد تاقديس سولابدر به دليل عملكرد گسل¬هاي راندگی در یال-هاي شمالي و جنوبي به‌صورت گوه‌ای بالا برجسته نسبت به ساختارهاي مجاور خود بالاتر قـرار گرفتـه اسـت. در تاقدیس سولابدر عملکرد و رفتار متحرک واحد¬های مارنی- شیلی سازند¬های پابده و گورپی، با توجه به ضخامت زیاد و رئولوژی شکل¬پذیر آن به‌عنوان افق جدایشی میانی، سبک¬های متفاوت چین¬خوردگی در بالا و پایین این واحد را ایجاد کرده است و همچنین باعث شده است که جابجایی در محور تاقدیس¬های فوقانی و ژرفی رخ دهد.
حاجی علی بیگی، ح.، علوی، ا.، افتخار نژاد، ج.، مختاری، م. و آدابی، م.ح.، 1393. تحلیل هندسی چین‌خوردگی مرتبط با گسلش، مطالعه موردی :تاقدیس کاسه ماست، جنوب منطقه لرستان. فصلنامه علوم زمین، سازمان زمین¬شناسی کشور، 9، 10-3.
دریکوند، ب.، علوی، س.ا.، حاجی علی بیگی، ح. و عبداللهی فرد، ا.، 1395. تحلیل هندسی و جنبشی تاقدیس زیلویی در بخش شمالی فروبار دزفول، جنوب باختر ایران. فصلنامه پژوهش¬هاي دانش زمين، 28، 81-59.
طالبی، ح.، علوی، ا.، قاسمی، م ر. و شرکتی، ش.، 1398. تفاوت رژيم تنش برجا وابسته به موقعيت ساختاري و ويژگي¬هاي ژئومكانيكي، نمونه موردي در سازندهاي گچساران و آسماری، جنوب باختر ایران. فصلنامه زمین¬شناسی ایران، 49، 115-99.
لشکری، ا.، هیهات، م ر.، خطیب، م م. و نجفی، م.، 1400. سن چین‌خوردگی تاقدیس جریک در فروافتادگی دزفول براساس مطالعه هندسه چینه‌های رشدی. فصلنامه زمین‌شناسی ایران، 58، 79-69.
یوسفی، م.، موسوی، س م. و خطیب، م م.، 1398. تاثیر سازند متحرک گچساران بر سبک چین‌خوردگی و تکامل تکتونیکی تاقدیس رگ سفید در فروافتادگی دزفول جنوبی. فصلنامه زمین¬شناسی ایران، 49، 35-23.
Bahroudi, A. and Koyi, H.A., 2003. Effect of spatial distribution of Hormuz salt in deformation style in the Zagros fold-and-thrust belt: An analog modeling approach. Journal of the Geological Society, 160, 719-733.
Carruba, S., Perotti, C.R., Buonaguro, R., Calabrò, R., Carpi, R. and Naini, M., 2006. Structural pattern of the Zagros fold-and-thrust belt in the Dezful Embayment (SW Iran). Geological Society of America, Special Papers. 414, 11-32.
Cotton, J.T. and Koyi, H.A., 2000. Modeling of thrust fronts above ductile and frictional detachments: Application to structures in the Salt Range and Potwar Plateau, Pakistan. Geological Society of America Bulletin, 112, 351-363.
Dahlstrom, C.D.A., 1970. Structural geology in the eastern margin of Canadian Rocky Mountains. Canadian Petroleum Geology Bulletin,18, 332-406.
Davis, D.M. and Engelder, T., 1985. The role of salt in fold-and-thrust belts. Tectonophysics, 19, 67-88.
Erickson, S.G., Strayer, L.M. and Suppe, J., 2001. Initiation and reactivation of faults during movement over a thrust-fault ramp: numerical mechanical models. Journal of Structural Geology, 23, 11-23.
Jamison, W.R., 1987. Geometric analysis of fold development in overthrust terrains. Journal of Structural Geology, 9, 207-219.
Homza, T.K. and Wallace, W.K., 1995. Geometric and kinematics models for detachment folds with fixed and variable detachment depths. Journal of Structural Geology, 17, 575-588.
Hudleston, P.J., 1973. Fold morphology and some geometrical implications of theories of fold development: Tectonophysics, 16, 1-46.
Letouzey, J. and Sherkati, S., 2004. Salt movement, tectonic events and structural style in the central Zagros fold and thrust belt (Iran), in 24th Annual GCSSEPM Foundation, Salt-Sediments Interactions and Hydrocarbon Prospectivity, Concepts, Applications and Case Studies for the 21st Century, Soc. of Econ. Paleontol. And Mineral. Found. Houston, Tex.
MacClay, K., 2001. Advanced Structural Geology in Petroleum Exploration, 275.
Massoli, D., Koyi, H.A. and Barchi, M.R., 2006. Structural evolution of a fold and thrust belt generated by multiple de´collements: Analogue models and natural examples from the northern Apennines (Italy), Journal of Structural Geology, 28, 185- 190.
McQuarrie, N., 2004. Crustal scale geometry of the Zagros fold-thrust belt, Iran. Journal of Structural Geology, 26, 519–535.
Mitra, S., 1990. Fault-propagation folds: Geometry, kinematics evolution, and hydrocation traps. Bulletin of the American Association of Petroleum Geologists, 74, 921-945.
Mitra, S., 2002. Structural models of faulted detachment folds. AAPG Bulletin, 86, 1673–1694.
O’Brien, C.A.E., 1950. Tectonic problems oil field belt of southwest Iran. In: 18 the International Geological Congress, Proceedings, Great Britain.
O’Brien, C.A.E., 1957. Salt diapirism in south Persia. Geologie en Mijnbouw, 19, 357-376.
Pobllet, J. and McClay, K.R., 1996. Geometry and kinematics of single layer detachment folds. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 80, 1085-1109.
Ramsay, J.G. and Huber, M.I., 1987. The Techniques of Modern Structural Geology, 1: Strain Analysis. Academic Press, London, 307.
Ray, S.K., 1997. Plunging fault-propagation folds: a case study from the Bhutan Himalayas. In: Sengupta, S. (ed.), Evolution of geological structures in micro-to macro-scales. Chapman and Hall, London.
Sepehr, M. and Cosgrove, J.W., 2004. Structural framework of the Zagros fold-thrust belt, Iran. Marine and Petroleum Geology, 21, 829–843.
Sherkati, S. and Letouzey, J., 2004. Variation of structural style and basin evolution in the central Zagros (Izeh zone Dezful Embayment), Iran. Marine and Petroleum Geology, 21, 535-554.
Sherkati, S., Letouzey, J. and Frizon de Lamotte, D., 2006. The Central Zagros fold-thrust belt (Iran): New insights from seismic data, field observation and sandbox modeling. Tectonics, 25, 1-27.
Srivastava, D.C. and Lisle, R.J., 2004. Rapid analysis of fold shape using Bézier curves. Journal of Structural Geology, 26(9), 1553-1559.
Stabler, C.L., 1968. Simplified Fourier analysis of fold shapes. Tectonophysics, 6, 343-350.
Stowe, C.W., 1988. Application of Fourier analysis for computer representation of fold profiles: Tectonophysics, 156, 311-333.
Suppe, J., 1983. Geometry and kinematics of fault-bend folding. American Journal of Science, 283, 684-721.
Suppe, J. and Medwedeff, D.A., 1990. Geometry and kinematics of fault-propagation folding. Eclogae Geologicae Helveticae, 83, 409-454.
Suppe, J., Chou, G.T. and Hook, S.C., 1992. Rates of folding and faulting determined from growth strata. In: McClay, K. R. (ed.), Thrust Tectonics, Chapman and Hall, London, 105-122.
Turrini, F., Van-Buchem, F. and Razin, P., 2001. High resolution sequence stratigraphy of the Bangestan group in a tectonically active setting (Dezful- Izeh) Zagros-Iran, paper presented at AAPG International Conference, Barcelona, Spain.
Twiss, R.J. and Moores, E.M., 1992. Structural Geology: W. H. Freedman and Co., New York, 532.
Wallace, W. K. and Homza, T. X., 2004. Detachment folds versus fault-propagation folds and their truncation by thrust faults. In: McClay, K. R. (ed.), Thrust tectonics and hydrocarbon systems. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, Memoir, 82, 324-355.
