ارزیابی درجه توسعه‌یافتگی استان گلستان در طول برنامه‌های چهارم تا ششم توسعه
الموضوعات :
حسن دليري
1
(تهران)
الکلمات المفتاحية: کلیدواژه: استان گلستان, برنامه توسعه, توسعه‌یافتگی, تحلیل عاملی.,
ملخص المقالة :
چكيده برنامه‌های توسعه در ایران با هدف ارتقا میزان توسعه‌یافتگی کشور طراحی می‌شود. اما نیاز است برای پایش و ارزیابی میزان تحقق اهداف برنامه مطالعاتی انجام گردد. در این مطالعه، با استفاده از روش تحلیل عاملی، میزان توسعه‌یافتگی استان گلستان در طول برنامه‌های توسعه چهارم تا ششم مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته است. به منظور بررسی این موضوع از سه دسته شاخص الف. توسعه‌یافتگی اقتصاد کلان ب. توسعه‌یافتگی اجتماعی فرهنگی ج. توسعه‌یافتگی زیرساختی و برخورداری استفاده شد و برای هر یک از آن‌ها توسعه‌یافتگی نسبی و مطلق استان محاسبه شد. نتایج نشان از آن دارد که از برنامه چهارم تا برنامه ششم، توسعه‌یافتگی مطلق استان 58/1 درصد ضعیف¬تر و توسعه‌یافتگی نسبی استان در مقایسه با کل کشور 4/3 درصد کمتر شده است. به‌عبارت‌دیگر اولاً استان گلستان در مقایسه با سال ابتدای شروع برنامه، از نظر شاخص توسعه در مقایسه با شرایط خودش در ابتدای برنامه، 58/1 درصد تنزل یافته است، ثانیاً این تنزل توسعه، 4/3 درصد بیشتر از متوسط کل کشور بوده است؛ بنابراین نیاز است در طول برنامه هفتم توسعه، برنامه ریزان استان گلستان تمهیداتی بیاندیشند تا این عقب‌ماندگی در برنامه‌های قبل جبران گردد.
- اسلامی سیف الله، (1391). تعیین و محاسبه درجه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور طی دو مقطع (1385- 1375)، مجله اقتصادی، 12(1)، 41.
- اسماعیل‌زاده، حسن و اسماعیل‌زاده، یعقوب. (1400). کاربرد مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در سنجش درجه توسعه‌یافتگی سکونتگاه‌ها (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان تهران)، توسعه پایدار محیط جغرافیایی، 3 (4)، 108-124.
- امیری فهلیانی محمدرضا و سعید ملکی (1394). تحلیل و رتبه‌بندی درجه‌ی توسعه‌یافتگی دهستان‌های شهرستان ممسنی با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره ی تاپسیس، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 5(3)، 125-138.
- پارسی پور، حسن و احمد حسین زاده، حمیدرضا عاقلی مقدم، (1402). رتبه‌بندی و تحلیل درجه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور، نشریه مهندسی جغرافیایی سرزمین، 6 (14)، 751-766.
- تقوایی، مسعود و ناصر بای (1392). سنجش میزان بهره‌مندی شهرستان‌های استان گلستان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 27 (3)، 1-20.
- توکلی نیا، جمیله و وحید گودرزی، رقیه صمدی. (1396). تحلیل توسعه منطقه‌ای استان مرکزی با استفاده از تکنیک‌های چند معیاره به منظور دستیابی به توسعه متوازن، مجله مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 12(39). 285-299.
- دانش نظافت علیرضا و نصرالله مولایی هشجین، اکبر معتمدی مهر، (1395). مقایسه تطبیقی توسعه‌یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از روش‌های ارزیابی چند شاخصه، مجله مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 11(34)، 1-16.
- سجادیان ناهید، نعیم اکرامی، (1397). سنجش میزان برخورداری استان‌های مرزی کشور از شاخص‌های توسعه با استفاده از مدل‌های تاکسونومی عددی و تاپسیس، فصلنامه آمایش محیط، 11 (41)، 47-70.
- شهرکی محمدرضا و مطهره فلاح. (1401). توسعه‌یافتگی استان‌های کشور ایران از نظر شاخص‌های بهداشتی و درمانی با استفاده از روش‌های مرکزیت وزنی و تاکسونومی عددی، مجله پیاورد سلامت، 16 (1)، 10-21.
- صحنه، بهمن و ابراهیم معمری. (1396). اولویت‌بندی امکانات توسعه گردشگری و توزیع فضایی آن (نمونه موردی: شهرستان‌های استان گلستان)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 7 26(15-24.
- قاسمی، مرتضی (1400). ارزیابی میزان توسعه‌یافتگی استان مازندران مبتنی بر زیرساخت اقتصادی با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی و سیستم اطلاعات مکانی، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 27 (92)، 181-211.
- کلانتری، حسین و آزیتا رجبی، افشین سفاهن، اردوان بهزاد، (1400). تعیین شاخص‌های توسعه‌یافتگی منطقه‌ای در ایران بر اساس روش مولتی مورا، مورد پژوهشی: شهرستان‌های ناحیه سیستان، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 11(43). 32-46.
- محمدی، علیرضا و حیدری ساربان، وکیل، پیشگر، الهه، و محمدی، فاطمه. (1395). سطح‌بندی درجه توسعه‌یافتگی دهستان‌های استان گلستان. روستا و توسعه، 19(2)، 1-24.
- مسعود محمد و امیرمحمد معززی مهر طهران، سید نیما شبیری. (1390). تعیین درجه توسعه‌نیافتگی شهرستان‌های استان اصفهان با تکنیک تاکسونومی عددی، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 2 (8)، 39.
- مسعودی، محمدباقر، و ابراهیم معمری و فرهاد معمری (1397). سنجش و رتبه‌بندی شاخص‌های توسعه فرهنگی در شهرستان‌های استان گلستان، آمایش جغرافیایی فضا، سال هشتم، شماره 28، 224-209.
- معصوم قدیر، مجتبی و حبیبی، کیومرث. (1383). سنجش و تحلیل سطوح توسعه‌یافتگی شهرها و شهرستان‌های استان گلستان، نامه علوم اجتماعی، 3 (23).
- مولایی هشجین نصرالله و اکبر معتمدی مهر، علیرضا دانش نظافت. (1397). تحلیلی بر توسعه‌یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از تکنیک تاپسیس و آنتروپی شانون، نشریه مهندسی جغرافیایی سرزمین، 2(4)، 1-14.
- نظم فر حسین و سهیلا باختر، سعیده علوی، (1394). رتبه‌بندی سطوح توسعه‌یافتگی مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان‌های استان کرمانشاه)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، 4 (14)، 181-192.
