اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر بهبود کیفیت زندگی و شادکامی در زنان مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس شهر شیراز
الموضوعات :فریده انصافداران 1 , اطهر افشار 2
1 - گروه روانشناسی موسسه آموزش عالی فاطمیه شیراز
2 - گروه مشاوره دانشگاه آزاد واحد اهواز
الکلمات المفتاحية: آموزش مدیریت استرس, کیفیت زندگی, شادکامی, بیماری مولتیپل اسکلروزیس,
ملخص المقالة :
هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی و شادکامی زنان مبتلا به بیماری ام.اس شهر شیراز بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل كليه زنان بیمار مراجعه کننده به انجمن بیماران ام.اس (کلیه زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس) شهر شیراز در سال 1397 بود که از بین آنان، 30 نفر به شیوه نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران ام.اس آیت‌اللهی (1385) و پرسشنامه شادکامی آکسفورد بود. جهت تحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل کواریانس) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان دادند که اجرای برنامه آموزشی مدیریت استرس باعث بهبود کیفیت زندگی (12/10 F= و004/0 p<) و شادکامی (84/118 F=و 01/0 p<) در زنان مبتلا به بیماری ام.اس درگروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شده است. باتوجه به نتایج پژوهش، مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر ارتقای کیفیت زندگی و شادکامی این بیماران اثر دارد. بنابراین این برنامه آموزشی می‌تواند جز برنامه‌های مداخلاتی برای گروه هدف مورد استفاده قرار بگیرد.
1. اکبری، سمیرا (1393). اثربخشی درمان راه حل محور به شیوه گروهی بر شادکامی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. پایان‌نامه دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی شهید چمران اهواز.
2. آنتونی، م ؛ ایرونسون، اشنایدرمن (2007). راهنمای علمی مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری. ترجمه سیدجواد آل احمد، سولماز جوکار، حمید طاهرنشاط دوست. انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان (1388).
3. بساک‌نژاد، س؛ رحیمی، زرگر، مجدی نسب (1392). تاثیر آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر خستگی مزمن و سبک‌های مقابله در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. فصلنامه علمی پژوهشی دانشکده پرستاری و مامائی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، دوره 10، شماره3، صفحه 172-165.
4. پیري کامرانی، مرضیه؛ دهقان ، فاطمه ؛ بشیري، حسن (1394). تأثیر آموزش مهارت‌هاي مدیریت استرس بر استرس ادراك شده و تاب آوري زنان مبتلا به بیماري مولتیپل اسکلروزیس، مجله سلامت و مراقبت، سال هفدهم، شماره چهارم
5. جواهری، نشاط دوست، ح؛ مولوی، ح (1388). اثربخشی مداخلات شناختی-رفتاری مدیریت استرس بر کیفیت زندگی زنان مبتلا به صرع لوب گیجگاهی، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک سال 13، 2: 43-22
6. حاجی‌لو، مریم؛ احدی، حسن؛ صیرفی، محمدرضا؛ شاه‌بیگی، سعید؛ رفیعی‌پور، امین (1397). اثربخشی آموزش مدیریت استرس مبتنی بر مدل شناختی رفتاری برکیفیت زندگی بیماران مبتلا به ام.اس، مجله علوم روانشناختی، دورۀ هفدهم، شمارۀ 72، ص 893-897
7. زمانی، سیده نرجس؛ رحمتی، عباس؛ فضیلت‌پور، مسعود (1392). تأثیر آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر اضطراب، افسردگی و اختلال شناختی بیماران مولتیپل اسکلروزیس بود. مجله روانشناسی بالینی، دوره5 ، شماره 4 (20)، صص 53-43
8. سجادي نژاد، مرضیه سادات، عسگري، کریم؛ مولوي، حسین؛ ادیبی، پیمان (1394). مقایسه اثر بخشی مدیریت استرس شناختی-رفتاري، آموزش خوش،بینی و درمان طبی بر علائم جسمی، استرس ادراك شده، ادراك بیماري و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراك، سال 18، شماره10 پیاپی (103)، ص 54-40
9. سلطانی، محمود؛ حجازی، سید محمود؛ نوریان، عباس؛ زنده دل، احمد و اشکانی فر، مرضیه (1388). تاثير يك دوره فعاليت هوازي در آب، بر مقياس ناتواني جسماني بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس، مجلهي علوم پزشكي دانشگاه آزاد اسلامي مشهد، سال پنجم، شماره 1، پياپي17، صص 20-15
10. شاه کرمی، م؛ زهراکار، مرادی زاده، داورنیا، شاکرمی (1394). اثربخشی مدیریت استرس به روش شناختی-رفتاری مبتنی بر گروه در بهبود کيفيت زندگی زنان جوانی که تحت درمان با متادون قرار دارند. مجله تحقیقات سلامت در جامعه دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 1، شماره 2، صفحات 21-12.
11. کولایی، عاطفه؛ بستان، نبی (۱۳۹۵). رابطه شیوه‌های مقابله با استرس و شادکامی با کیفیت زندگی در بین بیماران مبتلا به ام.اس در شهر کرمانشاه، نخستین همایش جامع بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی، تهران، مرکز همایش‌های کوشا گستر با همکاری دانشگاه‌های کشور
12. ولی‌زاده، ر؛ سهراب‌نژاد، مهربان، بوکانی (1393). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر افسردگی زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دوره 23، شماره 5.
13. هاشمی، فاطمه؛ علی‌پور، احمد؛ فیلی، علیرضا (1392). اثربخشی درمان مدیریت استرس (شناختیـ رفتاري) بر شادکامی زنان نابارور، ارمغان دانش، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، دوره 18، شماره 9 (شماره پی در پی 81(.
14. Albuquerque, C., Geraldo, A., Martins, R., & Ribeiro, O. (2015). Quality of life of people with multiple sclerosis: Clinical and psychosocial determinants. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 359-365.
15. Aleyasin H, Sarai A, Alaedini F, Ansarian E, Lotfi J, (2002). Multiple Sclerosis: A Study of 318 Iranian Cases, Arch Iran Med; 5(1): 24-7
16. Benito-León, J. (2011). Multiple Sclerosis: Is Prevalence Rising and if So Why? Neuroepidemiology, 37(3-4): 236–237.
17. Denison, E., Nilsagård, Y., Lundholm, C.(2010). Predicting accidental falls in people with multiple sclerosis—A Longitudinal Study, Clinical Rehabilitation 23(3):259-69.
18. García, C., & Coelho, M. H. (2009). Neurologia clínica: princípios fundamentais. Lidel.
19. Kenner M, Menon U, Elliott DG, (2007). Multiple sclerosis as a painful disease, Int Rev Neurobiol ,79: 303-21
20. Khodabakhshi Koolaee A, Falsafinejad M R, Akbari M E. (2015). The Effect of Stress Management Model in Quality of Life in Breast Cancer Women, Int J Cancer Manag.; 8(4):e3435. doi: 10.17795/ijcp-3435
21. Malcomson KS1, Dunwoody L, Lowe-Strong AS. (2007). Psychosocial interventions in people with multiple sclerosis: a review, .J Neurol.;254(1):1-13.
22. Neustein, J., Rymaszewska, J. (2017). Psychological consequences of multiple sclerosis and assistance possibilities, Physiotherapy Quarterly (formerly Fizjoterapia), 25 (1), 8–12
23. Pagnini, F., Bosma,C.M., Phillips, D., and Langer, E.(2014). Symptom changes in multiple sclerosis following psychological interventions: a systematic review, BMC Neurology journal. 14: 222.
24. Sahraian MA, Khorramnia S, Ebrahim MM, Moinfar Z, Lotfi J, Pakdaman H. (2010). Multiple sclerosis in Iran: a demografic study of 8,000 patients and changes over time, Eur Neurol; 64(6): 331-6.
