بررسی ابعاد مختلف شبکه مضامین مدل ظرفیت نوآوری در صنعت سیمان ایران با مدل سازی معادلات ساختاری

ملخص المقالة :

نوآوری نقشی پررنگ در توسعه و پیشرفت در صنایع مختلف دارد. تلفیق علم و فناوری با روش های روز بین‎المللی می ‏تواند به بهبود فرآیندها در بخش‏ های مختلف بینجامد. با توجه به‌ضرورت بررسی وضعیت شرکت‏ های فعال در عرصه سیمان و با درنظرداشتن ظرفیت‌های بالقوه و دارایی‏هاي ذاتی شرکت‏ ها در بهبود فعالیت‏ هاي نوآورانه، مطالعه پیش­رو به طراحی مدل ظرفیت نوآوری شرکت‏ های تولید سیمان ایران می‏پردازد. این تحقیق به دنبال بررسی چگونگی مدل ظرفیت نوآوری در شرکت‌های تولید سیمان ایران با رویکرد آمیخته، از روش تحقیق کیفی و روش کمی پیمایش با معادلات ساختاری بهره برده است. در گام نخست با کمک روش کیفی تحلیل مضمون، از داده‏های حاصل از مصاحبه نیمه ‎ساختارمند و طبقه‌بندی آنها، مدل اصلی استخراج شد. در نهایت شبکه مضامین ظرفیت نوآوری در شرکت‌های تولید سیمان ایران ارائه شده و ابعاد آن مورد بررسی و پیمایش قرار گرفته‎اند. در این مدل پارادایمی، ایده­زایی و ایده­پروری به‌عنوان عامل علی، بهبود مهارت‌های مدیریتی، رشد و تعالی منابع انسانی به‌عنوان عوامل بسترساز و عوامل ارتباط دو­سویه سیاست نوآوری و راهبرد شرکت­، ­تعامل دوسویه با سازمان‌های بیرونی، توجه به روندهای تجاری، رصد و انطباق با تحولات محیطی و نیز همسویی و حرکت مطابق رشد فناوری اطلاعات به‌عنوان عوامل مداخله‌گر مدل هستند. همچنین دو استراتژی اصلی مستخرج از این مدل جهت دستیابی به ظرفیت نوآوری موردنظر، یکی عملی نمودن تغییرات اساسی و دیگری نوگرایی در تولید ایده، محصول و خدمت در صنعت سیمان بوده که در نتیجه سرمایه‌گذاری صحیح و یکپارچه روی این دو استراتژی می‌توان شاهد نتایج عملکردی و مصادیق نوآوری در مدل بود. بررسی این مدل نشان داد مدل ظرفیت نوآوری شرکت‎های تولید سیمان ایران بر اساس آزمون تحلیل عاملی تأییدی و نیز روایی‌سنجی همگرا و واگرا، دارای اعتبار مورد قبول بوده و تمام سازه ها از روایی و پایایی مناسب برخوردارند. نتایج این مطالعه به مدیران، تصمیم ‏سازان و کارشناسان فعال در صنعت سیمان، در مسیر بهره‏ گیری از نوآوری و در پی آن بهبود و بهینه‏ سازی فرآیندها در این صنعت، کمک می‏ کند.

المصادر:

آراستي، محمدرضا؛ پوركرمي آزيتا و قريشي، بابك (1388). شناسايي عوامل مؤثر بر ظرفيت نوآوري بنگاه‌های اقتصادي: مطالعه موردي شرکت‌های اتوماسيون صنعتي ايران. فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال چهارم، شماره 15، صفحه30-1
اسلامی، قاسم؛ حسن زاده، روح الله و شهرآبادی، ملیکا (1398). بررسی تأثیر ظرفیت جذب دانش بر عملکرد شرکت از طریق نقش میانجی جهت گیری فناوری. نخستین همایش ملی رویکرد های نوین مدیریت در مطالعات میان رشته¬ای. گنبد،ايران
باقری‌نژاد، جعفر؛ جاوید، غزاله (۱۳۹۸). ارائه مدل نوآوری باز در صنعت بانکداری ایران: مطالعه موردی بانک پارسیان. دوفصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی، جلد ۵، صفحه 42-21
برزگر، نادر؛ قورچیان، نادرقلی و تقی¬پورظهیر، علی (1400). ارائه مدلی جهت خلق ظرفیت‌های نوآوری در مدیریت دانشگاهی ایران، مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، 14(1)، 70-43.
جمال امیدی، اسحق؛ بزرگمهر، حسن (1402). بررسی و نقش و جایگاه خلاقیت و نوآوری در تولید دانش‌بنیان مربوط به شرکت‌های تولیدکننده سیمان (مطالعه موردی شرکت سیمان خزر). کنفرانس بین‌المللی توانمندی مدیریت، مهندسی¬صنایع، حسابداری و اقتصاد
حسن‌زاده باجگانی، حسن؛ احمدخانی، مسعود و میرغفوری، سید حبیب‌الله (1397). بررسی تأثیر شایستگی‌های فناوری اطلاعات بر عملکرد با توجه به نقش چابکی سازمانی و ظرفیت نوآوری (موردمطالعه: شرکت پیشگامان یزد). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه علم و هنر یزد، دانشکده علوم‌انسانی
حصیری، زهرا و حمیدیان پور، فخریه (1393). بررسی تأثیر مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر ظرفیت نوآوری. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه خلیج فارس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
زندی، محمد¬احسان؛ خیاطیان¬یزدی، محمدصادق، محمدی. (1399). شناسایی عوامل مؤثر بر ظرفیت نوآوری بنگاه‌های دانش‌بنیان حوزۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 13(1)، 123-93 .
صنوبر، ناصر؛ سلمانی، بهزاد و تجویدی، مینا (1390). تاثیر محرک های نوآوری بر ظرفیت نوآوری شرکت های دانش بنیان. فصلنامه سیاست علم و فناوری، 4(2)، 107-91.‎
عالی نژاد، امیرحمزه؛ آذر، عادل و پورزرندی، محمدابراهیم، (1399)، طراحی مدل پیش بینی و ارزیابی ظرفیت نوآوری شرکت های دانش بنیان با رویکرد استنتاج فازی عصبی- تطبیقی. پژوهش های مدیریت عمومی، شماره 47 دوره 13 صفحه 84-55
کولک، عادل؛ سلاجقه، سنجر (1402). بررسی تأثیر مدیریت منابع انسانی سبز بر نوآوری سبز با نقش میانجی دانش زیست‌محیطی سبز در کارخانه سیمان لامرد. پژوهشنامه علم مدیریت در صنعت.2(2)، 318-305.‎
گلشنی¬منش، محمد؛ مروتی¬شریف‌آبادی، علی؛ میرفخرالدینی، سید حیدر و ناصرصدرآبادی، علیرضا (1402). طراحی مدل ظرفیت نوآوری به روش تحلیل مضمون در شرکت‏های تولید سیمان ایران. فصلنامه مدیریت نوآوری
گودرزی، وحید؛ عسگری، فرید و دودانگه، سارا (1399). تأثیر ظرفیت نوآوری بر عملکرد سازمانی با نقش نوآوری اجتماعی (موردمطالعه: بیمه البرز). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد
محمود¬پور، اسرافیل (1400). اهمیت سنجی مولفه‌های ظرفیت نوآوری بر اساسAHPفازی. پایان نامه کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی ربع رشیدی، گروه علوم انسانی.
مرندی، شهریار و امیرخانی، امیرحسین (1395). بررسی رهبری معنوی و تأثیر آن بر ظرفیت نوآوری کارکنان با نقش میانجی¬گری توانمندسازی کارکنان (مورد مطالعه: دانشگاه شهید بهشتی). پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد دانشگاه پیام¬نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران غرب.
موسوی، رضا؛ کریم‌زاده، جعفر؛ قلی‌زاده، خسرو و جوادی، فرزاد (1392). بررسی عوامل مؤثر بر ظرفیت جذب دانش در دانشگاه پیام نور مرکز بناب، اولین کنفرانس ملی کیفیت در آموزش عالی، تبریز.
مؤمنی، مریم؛ نظرپوری، امیر و موسوی، سید نجم‌الدین (1397). بررسی تأثیر مدیریت دانش مشتری بر ظرفیت نوآوری با نقش میانجی ظرفیت جذب دانش (مطالعه موردی: مرکز تحقیقات و نوآوری صنایع خودرو سایپا)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه لرستان، دانشکده علوم اقتصادی و اداری.
Alegre, J., Chiva, R., & Lapiedra, R. (2005). A Literature-based Innovation Output Analysis: Implications for Innovation Capacity. International Journal of Innovation Management,9(4), 385–399
Batterink, M., Wubben, E., & Omta, S. (2014). Factors related to innovative output in the Dutch agrifood industry. Journal on Chain and Network Science, 6(1), 31-44
. Boly, V., Morel, L., & Renaud, J. (2006). Towards a Constructivist Approach to Technological Innovation Management: An Overview of the Phenomena in French SME’s. in International Handbook on Innovation, Elsevier, 2003
.
Brix Jacob, (2018). Innovation capacity building: An approach to maintaining balance between exploration and exploitation in organizational learning. The Learning Organization, 10, 1-16. Broadstock, David C. Matousek, Roman, Meyer, Martin & Tzeremes, Nickolaos (2018). Does corporate social responsibility impactfirms' innovation capacity? The indirect link between environmental & social governance implementation and innovation performance. Journal of Business Research, 11, 1-12
. Ciampi, F., Demi, S., Magrini, A., Marzi, G., & Papa, A. (2021). Exploring the impact of big data analytics capabilities on business model innovation: The mediating role of entrepreneurial orientation. Journal of Business Research, 123, 1-13
. de Miguel Molina, B., de Miguel Molina, M., & Garrigós, J. A. (2011). The innovative regional environment and the dynamics of its clusters. European Planning Studies, 19(10), 1713-1733
. García-Piqueres, López-Fernández, Gema, Concepción Ana Ma Serrano-Bedia (2015). Sector innovation capacity determinants: modelling and empirical evidence from Spain, R&D Management 46, 1, 80-96
. Hall Jeremy L (2007) Developing Historical 50-State Indices of Innovation Capacity and Commercialization Capacity, Economic Development Quarterly 21(2), 107 - 123
Hayat, E., Liyanage, C., Haigh, R. & Amaratunga, D. (2018). Development of Research and Innovation Capacity Index of HEIs on Disaster Resilience Related Studies. Procedia Engineering, 212, 1249–1256
. Karimzadeh, S., Homayounfar, M., & Rezaei Kelidbari, H. (2023). Developing a Model for Evaluation of Organizational Innovation Capacity Using Fuzzy Inference System. Innovation Management in Defensive Organizations, 6(1), 109-130
. Kortman, S., Gelhard, C., Zimmermann, C., & Piller, F. T. (2014). Linking strategic flexibility and operational efficiency: The mediating role of ambidextrous operational capabilities. Journal of Operations Management, 32(7), 475-490
. Lewis, J. M., Ricard, L. M., & Klijn, E. H. (2018). How innovation drivers, networking and leadership shape public sector innovation capacity. International Review of Administrative Sciences, 84(2), 288-307
. Lopes, J., Oliveira, M., Silveira, P., Farinha, L., & Oliveira, J. (2021). Business dynamism and innovation capacity, an entrepreneurship worldwide perspective. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 7(1), 94
.
Morel, L. & Boly, V. (2014). Innovation process evaluation: From self-assessment to detailed technological audit. In 16th International Conference on Management of Technology (pp. 9-p).
Passi, Marianne. (2000). Restructuring the Innovation Capacity of the Business Sector in Estonia. Economics of Transition, 8(1), 175- 195. Park, E. M., & Seo, J. H. (2021). Effect of Exploration and Exploitation Activities on Technology Innovation Capacity and Innovation Performance: Mediating Effect According to Absorption Capacity and Innovation Strength. Journal of Convergence for Information Technology, 11(8), 73-83
. Rahman, M., Doroodian, M. , Kamarulzaman, Y. & Muhamad, N. (2014). Designing and Validating a Model for Measuring Innovation Capacity Construct. Advances in Decision Sciences, 10, 1-11
. Tautorat, P., Lalin, B., Schmidt, T. S., & Steffen, B. (2023). Directions of innovation for the decarbonization of cement and steel production–A topic modeling-based analysis. Journal of Cleaner Production, 407, 137055