چگونگی پدیداری اندیشه با خوانشی روان‌شناسانه از دیدگاه اسپریگنز: به سوی یک چهارچوب شناختی کلان
الموضوعات :رضا گرشاسبی 1 , علی کریمی مله 2 , محمد تقی قزلسفلی 3
1 - دانش آموخته دکتری علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2 - استاد بازنشسته گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، ایران
3 - دانشیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، ایران
الکلمات المفتاحية: اسپریگنز, اندیشه, روان‌شناسی, چهارچوبِ شناختی, عواطف. ,
ملخص المقالة :
نوشتارِ کنونی به بررسیِ این موضوع می‌پردازد که «یک اندیشه چگونه پدیدار می‌گردد؟» و با خوانشی روان‌شناختی از دیدگاهِ اسپریگنز نشان داده می‌شود که اندیشه، پدیداری «فرآیندی» است و از فرآیندهای دراز هنگامِ اجتماعی (ویژگی‌های زمانی) و کوتاه‌هنگامِ روانی می‌گذرد. فرآیندهای روانی همانا پویش‌ها و سازوکارهای «شناختی»، «عاطفی» و «انگیزشی» هستند که بسته به چندوچونِ سامانِ زیستی برانگیخته و دگرگون می‌شوند. این سازوکارها، نقشی سترگ در اندیشه‌ورزی دارند و از پیش‌ران‌های مهمِ آن به شمار می‌روند. زینسان بی‌نگریستن به آنها نمی‌توان به شناختِ درخوری از چگونگیِ شیرازه‌بستنِ نظریه‌ها رسید. هرچند اسپریگنز بدین نکته آگاه بود، در بررسیِ چهارگامه خویش چنین نکرد. این هنگامی است که می‌توان چهار گامِ شناختیِ وی را با سازوکارهای روانی پیوند زد، به‌گونه‌ای که گامِ یکم با «ارزیابیِ نخستین و عواطف» و گامِ دوم با فرآیندِ شناختیِ «اسناددهی» پیوند می‌یابد. گامِ سوم با «انگیزه‌ها» پیوند می‌خورد و سرانجام گامِ چهارم به معنای «ارزیابیِ دوم» است. با این پیوندزنی، نوشتار می‌کوشد چهارچوبِ شناختیِ کلان‌تری برای واکاویِ نظریه‌های سیاسی فراپیش نهد.
اسپریگنز، توماس (1365) فهم نظریه‌های سیاسی، برگردانِ فرهنگِ رجایی، تهران، آگه.
برزگر، ابراهیم و آرزو مجتهدی (1396) «اندیشۀ سیاسی روزبهان خنجی و الگوی اسپریگنز»، فصلنامه سیاست، دوره 47، شماره 1، صص 23-40.
حقیقت، سیدصادق و سید حامد حجازی (1389) ««نگاهی انتقادی به کاربرد نظریه بحران اسپریگنز در مطالعات سیاسی»، علوم سیاسی، دوره 13، شماره 49، صص 187-195.
حیدری، عباس و نصرالله نخعی زرندی (1397) «واکاوی ایدئولوژی داعش براساس نظریۀ توماس اسپریگنز»، فصلنامه سیاست، دوره 48، شماره 4، صص 907-926.
صالحی، منصور و محمد توحیدفام (1398) «نئوپلوراليسم به¬مثابه دولت جديد پساوستفاليايي در نظام بين‌الملل»، مطالعات روابط بین‌الملل، دوره دوازدهم، شماره 46، صص 157-176.
علوی‌پور، سیدمحسن (1397) «از فهم تا تبیین اندیشه سیاسی: نقد و بررسی کتاب فهم نظریه‌های سیاسی»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شماره 43، صص 1-20.
قزلسفلی، محمدتقی و نگین نوریان دهکردی (1398) « عقل جهانداری در اندیشه ایرانشهری؛ مقایسه نامه تنسر و سیاست‌نامه خواجه‌نظام‌الملک»، علوم سیاسی، دوره 22، شماره 86، صص 121-146.
کاتم، مارتا و دیگران (1386) مقدمه‌ای بر روان‌شناسی سیاسی، برگردانِ کمال خرازی و جواد علاقبندراد، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
محسنی تبریزی، علی‌رضا و دیگران (1384) «نظریه‌های روان‌شناختی و رویکردهای تلفیقی مشارکت»، سیاست داخلی، دوره یکم، شماره 1، صص 147-176.
نصرتی، بهاره و دیگران (1398) «بررسی اندیشه سیاسی سیدقطب بر مبنای روش‌شناسی توماس اسپریگنز»، سیاست متعالیه، دوره 7، شماره 25، صص 45-67.
یعقوبی، ابوالقاسم و دیگران (1393) «بررسی اثربخشی آموزش امید بر سبک‌های اسنادی دانشجویان»، فصلنامه مطالعات روان¬شناسی بالینی، دوره پنجم، شماره 17، صص 19-33.
Anderson, S. , & Hunter, S, C, (2012) Cognitive appraisals, emotional reactions, and their associations with three forms of peer-victimization, Psicothema, 24(4), 621-627.
Bippus, A, M. , & Young, S, L, (2012) Using Appraisal Theory to Predict Emotional and Coping Responses to Hurtful Messages, An International Journal on Personal Relationships 6(2): 176-190, DOI: 10. 5964/ijpr. v6i2. 99.
Bruder, M. , Fischer, A. , & Manstead, A, S, R, (2014) Social appraisal as a cause of collective emotions, In C, von Scheve & M, Salmela (Eds.), Collective emotions: Perspectives from psychology, philosophy, and sociology (pp, 141–155) Oxford University Press, https: //doi. org/10. 1093/acprof: oso/9780199659180. 003. 0010.
Ellsworth, P, C. , & Scherer, K, R, (2003) Appraisal processes in emotion, In R, J, Davidson, K, R, Scherer, & H, H, Goldsmith (Eds), Handbook of affective sciences (pp, 572–595) Oxford University Press.
Fernando, J, W. , Burden, N. , Ferguson, A. , O’Brien, L, V. , Judge, M. , & Kashima, Y, (2018) Functions of Utopia: How Utopian Thinking Motivates Societal Engagement, Personality and Social Psychology Bulletin, 44(5), 779-792.
Fishbach, A. , & Ferguson, M, J, (2007) The Goal Construct in Social Psychology, In Kruglanski, A, W. , & Higgins, E, T, (Eds. ), Social Psychology, (pp, 490-516) The Guilford Press.
Fiske, S, T, (2014) Social Beings: Core Motives in Social Psychology, John Wiley & Sons.
Forgas, J, P. , & Koch, A, S, (2013) Mood effects on cognition, In M, D, Robinson, E, Watkins, & E, Harmon-Jones (Eds. ), Handbook of cognition and emotion (pp, 231–251) The Guilford Press.
Gollwitzer, P, M. , Kappes, H, B. , & Oettingen, G, (2012) Needs and incentives as sources of goals, In H, Aarts & A, J, Elliot (Eds. ), Goal-directed behavior (pp, 115–150) Psychology Press.
Haslam, N. , & Loughnan, S, (2012) Prejudice and dehumanization, In J, Dixon & M, Levian (Eds. ) Beyond Prejudice (pp. 89-105) Cambridge University Press.
Heckhausen, J. , & Heckhausen, H, (2008) Motivation and Action, Cambridge University Press.
Ingerlab, M, (2019) Utopia as social psychotherapy, SHS Web of Conferences 72, 03021, https: //doi. org/10. 1051/shsconf /20197203021.
Kimhi, S, (2011) Attribution theory and intergroup conflict, In D, J, Christie (Ed. ) Encyclopedia of Peace Psychology (pp. 58-62) Hoboken, New Jersey: Wiley-Blackwell.
Korostelina, K, V, (2007) Social Identity and Conflict: Structures, Dynamics, and Implications. Palgrave Macmillan.
Lazarus, R. , & Folkman, S, (1984) Stress: Appraisal and Coping, Springer Publishing Company.
Litwic-Kaminska, K, (2020) Types of Cognitive Appraisal and Undertaken Coping Strategies during Sport Competitions, International Journal of Environmental Research and Public Health, 17:6522, doi: 10. 3390/ijerph17186522.
Martiny, S, E. , & Rubin, M, (2016) Towards a clearer understanding of social identity theory's self-esteem hypothesis, In S, McKeown, R, Haji, & N, Ferguson (Eds. ), Understanding peace and conflict through social identity theory: Contemporary global perspectives (pp, 19–32) Springer International Publishing, https: //doi. org/10. 1007/978-3-319-29869-6_2.
Mead, E, (2021) What are Negative Emotions and How to Control Them? At:https: //positivepsychology. com/negative-emotions/.
Mesuradoa, B. , Vidalb, E, M. , Mestrec, A, L, (2018) Negative emotions and behavior: The role of regulatory emotional self-efficacy, Journal of Adolescence, 64, 62–71.
Moskowitz, G, B, (2012) The representation and regulation of goals, In H, Aarts & A, J, Elliot (Eds. ), Frontiers of social psychology: Goal-directed behavior, (pp, 1-47) Psychology Press.
Oliver, J. , & Brough, P, (2002) Cognitive appraisal, negative affectivity and psychological well-being, New Zealand Journal of Psychology, 31(1), 2–7.
Pittman, T, S. , & Zeigler, K, R, (2007) Basic human needs, In A, W, Kruglanski & E, T, Higgins (Eds. ), Social psychology: Handbook of basic principles (pp, 473–489) The Guilford Press.
Pratto, F. , Lee, I-C. , Tan, J, Y. , & Pitpitan, E, Y, (2011) Power basis theory: A psychoecological approach to power, In D, Dunning (Ed. ), Social motivation (pp, 191–222) Psychology Press.
Ricketson, P, (2001) Political Myth: The Political Uses of History, Tradition, and Memory, University of Wollongong.
Roseman, I, J. , & Smith, C, A, (2001) Appraisal theory: Overview, assumptions, varieties, controversies, In K, R, Scherer, A, Schorr, & T, Johnstone (Eds. ), Appraisal processes in emotion: Theory, methods, research (pp, 3–19) Oxford University Press.
Scherer, K, R. , & Shorr, A. , & Johnstone, T, (Ed. ) (2001) Appraisal processes in emotion: theory, methods, research, Canary, NC: Oxford University Press.
Schwarz, N. , & Clore, G, L, (2007) Feelings and Phenomenal Experiences, In Kruglanski, A, W. , & Higgins, E, T, (Eds. ), Social Psychology, (pp, 490-516) The Guilford Press.
Semin, G, R. , & Smith, E, R, (2013) Socially Situated Cognition in Perspective, Social Cognition, 31(2) 125–146.
Urda, J. , & Loch, C, (2005) Appraisal Theory and Social Appraisals: How an Event’s Social Context Triggers Emotions, At: https: //flora. insead. edu/fichiersti_wp/inseadwp2005/2005-04. pdf.
