عوامل مرتبط با گرایش جوانان به تجرّد (مورد مطالعه: استان همدان)
الموضوعات :
سعید کیان پور
1
(استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران)
امیرعلی فرهنگ
2
(استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران)
محسن حاجیان
3
(دانش آموخته کارشناسی گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران)
الکلمات المفتاحية: جوانان, تجرد زیستی, عوامل اقتصادی و اجتماعی, عوامل فرهنگی و خانوادگی و همدان. ,
ملخص المقالة :
با توجه به نظر محققان علوم اجتماعی، خانواده، کوچک¬ترین و مهم‌‌ترین نهاد اجتماعی است و ازدواج، مبنای خانواده و امری مطلوب و واجب شرعی است. تئوری‌‌های مطرحی نیز در این زمینه وجود دارد که نشان می¬دهد تمایل به ازدواج در میان جوانان تحت تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است. گرایش به ازدواج در کشور، یکی از مسائل مهم محسوب می‌شود و تغییرات میزان گرایش به ازدواج در استان همدان به عنوان یکی از استان‌های کشور مورد مطالعه قرار گرفت. این تحقیق به روش پیمایشی در بین جوانان 18-35 ساله استان همدان در سال 1402 انجام شده است و با استفاده از فرمول کوکران، 388 نفر از آنان برای مطالعه انتخاب و گزینش شدند. داده‌‌های گردآوری¬شده با استفاده از نرم¬افزارSpss تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل از پژوهش برای گرایش به ازدواج بیانگر آن است که میان متغیرهایی چون دلبستگی به والدین، فردی بودن انتخاب همسر، انتظار آرمان¬گرایانه از ازدواج، داشتن تمکن مالی، اعتقاد به هزینه- فرصت ازدواج، معاشرت با جنس مخالف، ارتباط معنادار وجود دارد و با پذیرش برابری جنسیتی دارای عدم ارتباط است. در نهایت نتایج حاصل از رگرسیون نشان می‌‌دهد که پنج متغیر دلبستگی به والدین، انتظار آرمان¬گرایانه از ازدواج، داشتن تمکن مالی، اعتقاد به هزینه- فرصت ازدواج، معاشرت با جنس مخالف می‌تواند 6/60 درصد از واریانس متغیر وابسته (گرایش به ازدواج) را تبیین نماید.
آزاد ارمکی، تقی (1386) جامعه‌شناسی خانواده ایرانی، تهران، سمت.
آقایی، سید سعید و رؤیا طاهری بنچناری (1392) «نگرش جوانان به تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مؤثر در بالا رفتن سن ازدواج؛ مورد مطالعه، ناحیه 2 و 3 منطقه 4 تهران سال 1391»، مطالعات جامعه‌شناختی ایران، سال سوم، شماره 8، صص 75-94.
التجائی، ابراهیم و مریم عزیززاده (1395) «بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر سن ازدواج در ایران، یک مطالعه میان¬استانی»، جامعه¬پژوهی فرهنگی، سال هفتم، شماره 3 (پیاپی 21)، صص 1-19.
امامی، عادله و دیگران (1400) «تأخیر ازدواج در ایران، تحلیل تفاوت‌های شهرستانی در الگوهای تجرد مردان و زنان»، نشریه مطالعات جمعیتی، سال هفتم، شماره 1، صص 35-65.
انتظاري، اردشير و دیگران (1396) «عوامل مؤثر بر افزايش سن ازدواج جوانان در شهر تهران»، برنامه‌ريزي رفاه و توسعه اجتماعي، دوره هشتم، شماره 33، صص 201- 269.
باقری، شهلا و دیگران (1398) «برساخت معنایی تأخیر سن ازدواج بر اساس نظریه زمینه‌ای (مطالعه موردی: دانشجویان دختر شهر مشهد)»، زن در توسعه و سیاست، دوره هفدهم، شماره 1، صص 49-69.
بودن، ریموند (1373) تحرک اجتماعی، ترجمه مومن کاشی، گناباد، مرندیز.
بهنام، جمشید (1384) جمعیت شناسی عمومی، تهران، دانشگاه.
تاج¬بخش غلامرضا و حانیه محمدی (1399) «واکاوی دلایل گرایش جوانان به زندگی مجردی و روی‌گردانی از ازدواج»، مجله جمعیت، بهار و تابستان ، سال بیست¬وهفتم، شماره 111، صص 113-133.
چابکی، ام¬البنین (1395) «روایت دختران 45 سال به بالای شهر تهران از علل تجرد قطعی»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، سال دهم، شماره 2، صص 102-123.
حبیب¬پور گتابی، کرم و غلامرضا غفاري (1390) «علل افزایش سن ازدواج دختران»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره، نهم، شماره 1، صص 7-37.
حسنی، محمدرضا (1392) «بررسی آثار و پیامدهای رشد سریع جمعیت بر «مضیقه ازدواج» و تجرد دختران (تحلیلی بر تجرد قطعی دختران به¬مثابه یک مسئله اجتماعی؛ چالش‌ها و راهکارها)»، ماهنامه معرفت، دوره بیست¬ودوم، شماره 6، صص 117-129.
حسینی سید حسن و زینب ایزدی (1395) «پدیدارشناسی تجربه زیسته زنان مجرد؛ جمعیت مورد مطالعه: زنان مجرد بالای 35 سال شهر تهران»، فصلنامه مطالعات اجتماعی- روان‌شناختی زنان، دوره چهاردهم، شماره 1، صص 41-72.
حسینی، حاتم و دیگران (1398) «عوامل مؤثر بر تأخیر ازدواج دختران در شهرستان¬های ایران»، توسعه محلی (روستایی- شهری)، دوره یازدهم، شماره 1، صص 147-172.
خبرگزاری مهر (1402) «کاهش ۱۳.۵ درصدی ازدواج در استان همدان»، 10 آبان، قابل دسترسی در: https،//mehrnews. com/x33nK2.
خلج¬آبادي فراهانی و دیگران (1392) «بررسـی تـأثیر معاشـرت بـا جنس مخالف قبل از ازدواج بر سن ازدواج و تمایل به ازدواج در بین دانشـجویان دانشـگاه‌هاي تهران»، فصلنامه خانواده-پژوهی، سال نهم، شماره 33، ص 7.
رحیمی، علی و دیگران (1394) «تحلیل گذار تجرد زنان و مردان در ایران طی سال‌های 1345 تا 1390»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، سال نهم، شماره 3، صص 80-109.
رشوند سرخکوله، مرجان و فاطمه وجدانی (1399) «مطالعۀ رابطۀ فردگرایی و برابری جنسیتی با ارزش ازدواج (مورد مطالعه: دختران ازدواج‌نکردۀ 20 تا 34 سالۀ شهر تهران)»، علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره هفدهم، شماره 2، صص 125-161.
رضادوست، کریم و ایمان ممبنی (1390) «بررسي رابطه بين تأخير سن ازدواج و متغيرهاي ميزان درآمد، ميزان تحصيلات و تعدادي ديگر از متغيرها در زنان شاغل»، دوفصلنامه مشاوره کاربردی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره اول، سال اول، شماره 1، صص 105-122.
رهبر، زینب (1393) «بررسی تأثیر عوامل تأخیر در سن ازدواج دختران تحصیل¬کرده و شاغل بر نگرش آنها نسبت به همسان¬همسری در دستگاه‌های اجرایی استان سمنان»، پایان نامه کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی، به راهنمایی دکتر روزا اکرم‌پور، دانشکده روان¬شناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد، تهران مرکز.
سرایی، حسن و سجاد اوجاقلو (1392) «مطالعه نسلي تغيير ارزش ازدواج در ايران (مطالعه موردي: زنان شهر زنجان)»، مجله مطالعات توسعه اجتماعي ايران، سال پنجم، شماره 4، پاييز، صص 19-41.
شعاع كاظمي، مهرانگيز و فرح فرازنده‌پور (1398) «رابطه بين سبك زندگي و تأخير سن ازدواج در دانشجويان»، پژوهش¬نامه سبك زندگي، شماره 9، صص 125- 139.
شکوری، اعظم و دیگران (1397) «عوامل مؤثر بر عدم تمایل به ازدواج در بین کارکنان مجرد ادارات شهرستان همدان»، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، سال هفدهم، شماره 41، صص 65-94.
شهانواز، سارا و دیگران (1399) «احتمال وقوع و تحلیل حساسیت پیشران‌های تجرد در ایران 1414»، فصلنامه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، سال هجدهم، شماره 46، صص 195-220.
عباسی شوازی، محمدجلال و مرجان رشوند (1396) «سهم ارزش ازدواج بر وضعیت ازدواج زنان 20-34 ساله شهر تهران»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال دوازدهم، شماره 24، صص 135-169.
عسكري ندوشن، عباس و دیگران (1397) «تفاوت‌هاي اقتصادي- اجتماعي مرتبط با سن ازدواج زنان در ايران؛ مطالعه تطبيقي دختران جوان در آستانه ازدواج و زنان همسردار 15-49 ساله»، مطالعات راهبردي زنان (كتاب زنان)، دوره بیستم، شماره 79، صص 171- 210.
علیزاده، سعیده و دیگران (1400) «اثربخشی آموزش خودشفقت¬ورزی شناختی بر ادراک اجتماعی تجرد و باور به دنیای عادلانه در دختران مجرد»، فصلنامه مطالعات روان¬شناختی، سال هفدهم، شماره 4، صص 121-140.
فخرايي، سيروس و مهناز پورتقي (1394) «بررسي جامعه‌شناختي عوامل مرتبط با ازدواج ديررس جوانان ازدواج¬كرده بالاي 30 سال شهر بناب»، مطالعات جامعه‌شناسي، دوره هفتم، شماره 27، صص 63-80.
فضل¬الهي قمشي، سيف¬الله و حيدرعلي جهانبخشي (1397) «سن ازدواج دانشجويي و قدرت تبيين‌كنندگي عوامل مختلف اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي در افزايش آن»، فرهنگ در دانشگاه اسلامي، دوره هشتم، شماره 1، صص 129-140.
کاظمی‌پور، شهلا (1388) «سنجش نگرش جوانان نسبت به ازدواج و شناخت آثار و پيامدهاي آن با تأکيد بر ازدواج‌هاي دانشجويی»، فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال سیزدهم، شماره 2، تابستان، صص 75-96.
کریمی آکندي، سید جابر (1390) «بررسی عوامل مؤثر بر تأخیر در سن ازدواج دختران 25-29 سال شهرستان ساري»، پایان نامه کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی، به راهنمایی دکتر زهرا حضرتی صومعه، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز.
گیدنز، آنتونی (1388) پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، مرکز.
لوکاس، دیوید و پاول میر (1381) درآمدي بر مطالعات جمعیتی، ترجمه حسین محمودیان، تهران، دانشگاه تهران.
مجدالدین، اکبر (1386) «بررسی دلایل و آثار افزایش سن ازدواج دختران روسـتایی در آشـتیان»، فصلنامه پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 53، صص 375-386.
محمدپور، علی و نعمت¬الله تقوی (1392) «عوامل اجتماعی بالا رفتن سن ازدواج»، مطالعات جامعه‌شناسی، سال پنجم، شماره 20، ص 3.
مرادی، گلمراد و محسن صفاریان (1391) «عوامل اجتماعی و اقتصادی مرتبط با افزایش سن ازدواج جوانان (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)»، مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، سال سوم، شماره 7، صص 81-108.
معمار، ثریا و بهجت یزدخواستی (1394) «تجارب زیسته دختران شاغل 30 تا 49 سال از تجرد»، نشریه مسائل اجتماعی ایران، سال ششم، شماره 2، صص 149-172.
مهدوی، محمدصادق و دیگران (1395) «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر بی‌رغبتی جوانان شهری به ازدواج (مورد مطالعه: شهر تهران)»، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، دوره ششم، شماره 13، صص 33-60.
نوروزی، اعظم و دیگران (1401) «پایداری ازدواج بر اساس کیفیت رابطه والدین و دلبستگی، نقش میانجی خودشیفتگی، بیگانگی و تجربه مایی»، رویش روان‌شناسی، سال یازدهم، شماره 5، صص 183-196.
نیک¬پور، عامر و میلاد حسنعلی‌زاده (1399) «تحلیل فضایی وضعیت زناشویی در نواحی شهری و روستایی ایران»، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال دهم، شماره پیاپی 37، صص 17-32.
نیکخواه، نعمت¬الله و دیگران (1396) «سنجش نگرش دانشجویان نسبت به ازدواج و عوامل مؤثر در آن»، جامعه‌شناسی کاربردی، دوره بیست¬وهشتم، شماره 3، صص 99-122.
Berger, P., & Luckmann, T. (2023) The social construction of reality. In Social theory re-wired (pp. 92-101) Routledge.
Bloome, D. , & Ang, S. (2020) Marriage and Union Formation in the United States, Recent Trends Across Racial Groups and Economic Backgrounds. Demography, 57(5), 1753–1786. https, //doi. org/10. 1007/s13524-020- 00910-7.
Dassonneville, R. (2013) Questioning generational replacement. An age, period and cohort analysis of electoral volatility in the Netherlands, 1971–2010. Electoral Studies, 32(1), 37-47.
Döbler, T. (2022) The social Construction of Reality, A treatise in the sociology of knowledge, von Peter L. Berger & Thomas Luckmann (1966) In Schlüsselwerke, Theorien (in) der Kommunikationswissenschaft (pp. 171-186) Wiesbaden, Springer Fachmedien Wiesbaden.
Dribe, M., & Lundh, C. (2014) Social norms and human agency, Marriage in nineteenth, century Sweden. https,//doi.org/10.7551/mitpress/9780262027946.003.0007.
Dribe, M., Manfredini, M., & Oris, M. (2014) The roads to reproduction, Comparing life-course trajectories in preindustrial Eurasia. Similarity in difference, Marriage in Europe and Asia, 1700-1900. https,//doi.org/10.7551/mitpress/9780262027946.003.0004.
French, J. E., & Meltzer, A. L. (2019) Maximizing tendencies in marriage, Accentuating the implications of readily observable partner characteristics for intimates’ satisfaction. Personality and Social Psychology Bulletin, 45(10), 1468-1481. https,//doi.org/10.1177/0146167219832337.
Garenne, M. (2016) Dynamics of Marriage and Infertility in South Africa, An Analysis of Census Data, African Population Studies, 30(2), 2550-2563.
https,//doi.org/10.11564/30-2-866.
Gebel, J. Heyne, S. (2016) Delayed transitions in times of increasing uncertainty. Schoolto-work transition and the delay of first marriage in Jordan. Research in social stratification and mobility 46(Part A), 61-72. https, //doi. org/10. 1016/j. rssm. 2016. 01. 005.
Haller, M. (2002) Theory and method in the comparative study of values, Critique and alternative to Inglehart. European sociological review, 18(2), 139-158.
Hendricks, J., Powell, J., & Sheppard, R. (2009) Gender, marriage, and family in post-industrial society, An international perspective (pp. 99-124) Springer New York. https,//doi.org/10.1007/978-1-4419-0066-1_6.
Hossain, M. and R. Islam. (2013) Effects of Socio-Economic and Demographic Variables on Age at First Marriage in Bangladesh, Current Research Journal of Biological Sciences, 5(4), 149-152. https,//doi.org/10.19026/crjbs.5.5480.
Ikamari, L. (2005) The Effect of Education on the Timing of Marriage in Kenya, Demographic Research, Vol 12, 1-28. https,,/doi.org/10.4054/DemRes.2005.12.1.
Inglehart, R., & Baker, W. E. (2000) Modernization, cultural change, and the persistence of traditional values. American sociological review, 19-51.
Jelnov, P. (2023) Age at Marriage. In Handbook of Labor, Human Resources and Population Economics (pp. 1-28) Cham, Springer International Publishing. https,,/doi.org/10.1007/978-3-319-57365-6_367-1.
Kashyap, R. , Esteve, A. , & García-Román, J. (2015) Potential (Mis)match? Marriage Markets Amidst Sociodemographic Change in India, 2005-2050. Demography, 52(1), 183–208. https, //doi. org/10. 1007/s13524-014-0366-x.
Lewin, Alisa C. (2012) Marriage Patterns among Palestinians in Israel. European Journal of Population 28(3) Pp. 359-380. https, //doi. org/10. 1007/s10680-012-9264-3.
Maliki, A. E. (2011) Socio-economic status and preferences in marriage partner selection among university undergraduates in south-south of Nigeria. Edo Journal of Counselling, 4(1-2), 39-49. https,//doi.org/10.1080/09764224.2011.11885456.
Mensch, B. , S. Singh, & J. Casterline (2005) Trends in the Timing of First Marriage among Men and Women in the Developing World, Population Council, New York 10017 USA. Moro, A. , S. Mosl. https,//doi.org/10.31899/pgy6.1096.
Oppenheimer, J. A. (2008) Rational choice theory. Encyclopedia of political theory, 3, 1150-1159.
Phonchua, J. , Podhisita, C. , Jampaklay, A. , & Rittirong, J. (2017) Marriage in Kanchanaburi Province, Thailand, Who Delays, Who Does Not? Journal of Population and Social Studies, 25(4), 358-372. https,//doi.org/10.25133/JPSSv25n4.005.
Saadati, M. , & Bagheri, A. (2018) Determinants of Iranian youths’ marriage age, A parametric survival analysis approach. Social Determinants of Health, 3(4), 177-185. https,//doi. org/10. 22037/sdh. v3i4. 18529.
Salem, R. (2016) The gendered effects of labour market experiences on marriage timing in Egypt. Demographic Research, 35(11) Pp. 283–314. https,//doi. org/10. 4054/DemRes. 2016. 35. 11.
Schneider, D. , Harknett, K. & Stimpson, M. (2019) Job Quality and the Educational Gradient in Entry into Marriage and Cohabitation. Demography 56, 451–476 (2019) https,//doi. org/10. 1007/s13524-018-0749-5.
Sheykhi, M. T. (2020) Worldwide increasing divorce rates, a sociological analysis. Konfrontasi, Jurnal Kultural, Ekonomi Dan Perubahan Sosial, 7(2), 116-123. https,//doi.org/10.33258/konfrontasi2.v7i2.105.
Song Lee, B. Klein, J. L. Wohar, M. Kim, S. (2016) Factors delaying marriage in Korea, an analysis of the Korean population census data for 1990–2010. Asian Population Studies. 17(2), 1-23. https, //doi. org/10. 1080/17441730. 2020. 1781380.
Stevenson, B., & Wolfers, J. (2007) Marriage and divorce, Changes and their driving forces. Journal of Economic perspectives, 21(2), 27-52. https,//doi.org/10.1257/jep.21.2.27.
Yaseen, K., & Osman, H. (2021) Cultural change in Modern world history. International journal of Engineering, Business and Management, 5(1).
Yu, J. , & Xie, Y. (2015) Changes in the Determinants of Marriage Entry in Post-Reform Urban China. Demography, 52(6), 1869-1892. https,//doi.org/10.1007/s13524-015-0432-z.
Yurovich, L. (2010) Men's and Women's Economic Activity and First Marriage, Jews in Israel, 1987-1995, Demographic Research, 22, Article 29. https,//doi.org/10.4054/DemRes.2010.22.29.
