کرونا و تأثیرات آن بر مفهوم شهروندی
الموضوعات :
سید جواد صالحی
1
,
حسین محسنی
2
,
بهرام اخوان کاظمی
3
1 - دانشگاه شیراز
2 - دانشگاه شیراز
3 - دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: کروناویروس, شهروندی, عضویت, حقوق, تکالیف. ,
ملخص المقالة :
رخداد پاندمی کرونا در اواخر سال 2019 در چین و گسترش آن در عرصه جهانی، به‌مثابه چالشگر بشر و حیات سیاسی و اجتماعی او عمل کرد. سؤال محوری پژوهش این است که پاندمی‌کرونا چه تأثیراتی بر مقوله شهروندی داشته است؟ در پاسخ می‌توان گفت که کرونا ارکان چهارگانه شهروندی را به شدت تحت تأثیر قرار داد و شرایطی را فراهم آورد که ایده ثبات شهروندی را زیر سؤال برد. به تعبیری، در دو رکن عضویت و مشارکت، تأثیرات آن به گونه‌ای بود که نمی‌توان آن را در هیچ‌کدام از دو مدل شهروندی جمهوری‌گرا و لیبرال طبقه‌بندی کرد و از طرف دیگر بار تکالیف و وظایف شهروندان را سنگین کرده و بیش از آنکه بر حق‌ها تأکید شود، بر وظایف و تکالیف شهروندان تکیه می‌شد؛ امری که موجب تقویت الگوی شهروند جمهوری‌گرا شد. روش پژوهش، تبیینی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه‌ای- اینترنتی است.
اخوان کاظمی، بهرام و حسین محسنی (1402) «واکاوی اثرات سلبی و ایجابی پاندمی‌ها بر امر سیاسی؛ با تأکید بر کووید 19»، پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره دوازدهم، شماره 44، اردیبهشت، صص 197- 232.
ایران¬منش، محمدرضا (1394) مفهوم شهروندی، تهران، نگاه معاصر.
الی‌گشت (1399)، بسته شدن مرزها در پی شیوع ویروس کرونا، قابل بازیابی در https://www. eligasht. com/Blog/travelguide/ پللو، روبر (1370) شهروند و دولت، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران، دانشگاه تهران.
توانا، محمدعلی (1388) شهروندی جهانی در عصر جهانی شدن؛ یک رهیافت بینافرهنگی، رساله دکتری علوم سیاسی، استاد راهنما دکتر علیرضا حسینی بهشتی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
جاوید، محمدجواد و محمود ابراهیمی (1392) «تکالیف شهروندی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، بررسی حقوق عمومی، سال دوم، شماره 2، تابستان، صص 25-46.
حسینی، سید رضا (1399) «بحران همه‌گیری کرونا و ضرورت بازتولید اخلاقی آزادی انسان در الهیات سیاسی»، جستارهای سیاسی معاصر، سال یازدهم، شماره 4، زمستان، صص 97- 114.
دیویس، مارک و لوینا لوهم (1399) پاندمی، مردم و روایت، ترجمه اسماعیل یزدان‌پور، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ژیژک، اسلاوی (1399) پاندمی کرونا دنیا را تکان می¬دهد، ترجمه نوید گرگین، تهران، شب‌خیز.
شفیعی سیف‌آبادی، محسن و علی باقری دولت‌آبادی (1399) «فهم واقعیات و پیامدهای اجتماعی بحران کووید 19 بر مبنای نظریه سیستم‌های اجتماعی نیکلاس لومان»، مطالعات میان¬رشته‌ای علوم انسانی، دوره دوازدهم، شماره 2، بهار، صص 55-90.
صفایی، محمدمحسن و فخر‌الدین پرواز (1400) «وظایف حقوقی و اخلاقی ناقلان ویروس کرونا و ملاحظات حقوقی و اخلاقی در برخورد با ایشان»، همایش کرونا در آیینه قرآن و اندیشه‌های فقهی و حقوقی، دانشگاه یاسوج، بهمن، صص 1-11.
عباسی، محمود و دیگران (1399) «پاندمی کرونا؛ از ملاحظات حقوق بشری تا الزامات شهروندی»، حقوق پزشکی، سال چهاردهم، شماره 55، زمستان، صص 7- 22.
فالکس، کیث (1381) شهروندی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، کویر.
فیرحی، داوود و احمد بیگلری (1396) «درآمدی بر تاریخ مفهوم شهروندی؛ از تصوری فضیلت‌مدارانه تا برداشتی حق‌بنیاد»، سپهر سیاست، سال پنجم، شماره 15، صص 102- 75.
کاستلز، استفان و آلیستر دیویدسون (1382) مهاجرت و شهروندی، ترجمه فرامرز تقی‌لو، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کاظم‌پور، لقمان (1391) تأثیر جهانی شدن بر مفهوم شهروندی، پایان‌نامه کارشناسی¬ارشد رشته علوم سیاسی، استاد راهنما دکتر حاکم قاسمی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، دانشکده علوم اجتماعی.
ماس شیز، برونو (1399) کرونا و برخورد تمدن‌ها، مجموعه مقالات کرونا و تمدن، میز تخصصی تمدن اسلامی و گروه تاریخ تمدن اسلامی، نشر به صورت دیجیتال.
محسنی، حسین (1399) «واکاوی تأثیرات پاندمی کرونا بر حکمرانی خوب؛ تجربه‌ای جهانی»، جستارهای سیاسی معاصر، سال یازدهم، شماره 4، زمستان، صص 339- 359.
مقدم حیدری، غلامحسین (1400) «همه¬گیری، قرنطینه و سیاست پزشکی»، فلسفه علم، سال یازدهم، شماره 1، بهار و تابستان، صص 195- 209.
مهدویان‌فر، مسعود (1391) موانع توسعه شهروندی در ایران، از مشروطیت تاکنون، پایان‌نامه کارشناسی¬ارشد رشته علوم سیاسی، استاد راهنما دکتر محمدعلی توانا، دانشگاه یزد، دانشکده علوم انسانی.
میر، صمد و دیگران (1399) «حق شهروندی و حقوق ارتباطات اجتماعی در کرونا و پساکرونا»، حقوق روزنامه‌نگاری و ارتباطات، سال دوم، شماره 3، بهار و تابستان، صص 115- 141.
نادری، نسیم (1398) بررسی برنامه‌ها و سیاست‌های حقوق شهروندی در دولت‌های محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی، پایان‌نامه کارشناسی¬ارشد رشته علوم سیاسی، استاد راهنما دکتر محمدعلی توانا، دانشگاه یزد، دانشکده علوم انسانی.
Boon Lim, Seng (2021) The Right or Wrong to the City? Understanding Citizen Participation in the Pre- and Post-COVID-19 Eras in Malaysi, Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity. 7 (238), pp: 1- 18.
Brown, Kerry & Congjiang Wang, Ruby (2020) Politics and Science:The Cace of Chnia and the Crona Virus, Asian Affairs, Vol. LI, no. II, pp:247–264.
Finders, Matthew Vincent (2020) Democracy and the Politics of Coronavirus- Trust, Blame and Understanding, Parliamentary Affairs, 74(2), pp : 1- 17.
Gharib, Malaka (2020) The Pandemic Is Not Good For Freedom And Democracy. But There Are Exceptions, November 10, 2020, https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2020/11/10/930464419/report-th pandemic-is-not-good-for-freedom-and-democracy-but-there-are-exceptio.
Gozdecka, D. A (2021) Human Rights During the Pandemic: COVID-19 and Securitisation of Health, Nordic Journal of Human Rights, 39:3, PP : 205-223.
Helbling, Marc, Maxwell, Rahsaan, Munzert, Simon, Traunmüller, Richard (2022) The importance of citizenship for deserving COVID-19 treatment. Humanities & Social Sciences Communications. Palgrave Macmillan, vol. 9(1), pp: 1-8.
ICNL (2020) U.S. Current Trend: COVID-19 and Civic Freedom, March 2020, https://www.icnl.org/post/analysis/u-s-current-trend-covid-19-and-civic-freedom.
IDEA (2020) Taking Stock of Global Democratic Trends Before and During the COVID-19 Pandemic, https://www.idea.int/sites/default/files/publications /global-democratic-trends-before-and-during-covid-19-pandemic.pdf(december 2020).
Kruman. Marc, Marback, Richard (2022) Citizenship in pandemic times, Citizenship Studies, VOL. 26, NO. 8,pp: 1027–1031.
Mercel, Wolfgang (2020) Who Governs in Deep Crises? The Case of Germany. Democratic Theory Volume 7, Issue 2, Winter 2020: 1–11.
Munyede, Paradzai, Machengete, Vongai Praise (2020), Rethinking Citizen Participation and Local Governance Post Corona Virus Pandemic Era in Zimbabve, Transatlantic Journal of Multidisciplinary Research, Vo2, No 1& 2, pp: 1-16.
Piredda, Patrizia (2022) The Use of Foucault’s and Schmitt’s Theories and War Metaphors in the Political Narratives of the COVID-19 Pandemic, https://interface.org.tw/index.php/if/article/view/183/542.
Saperstein. Enan (2023) Global Citizenship in a Covid-19 World. https://www.henleyglobal.com/.
Shaw. Jo (2021) Citizenship and COVID-19: Syndemic Effects, German Law Journal (2021) 22, pp. 1635–1660.
Sikkink. Kathryn (2020) Rights and responsibilities in the Coronavirus pandemic. In https://www.openglobalrights.org/.
Snowden, Frank M (2019) Epidemics and Society From the Black Death to the Present, Yale University Press.
Taylor, Steven (2019) The Psychology of Pandemics, Cambridge Scholars Publishing.
Tognotti, Eugenia (2013) Lessons from the History of Quarantine, from Plague to Influenza A. Historical Review, Vol. 19, No. 2, February 2013. pp 254- 259.
You, Jongeun (2020) Lessons From South Korea’s Covid-19 Policy Response. American Review of Public Administration, Vol. 50 (6-7), pp:801– 808.
