ژئوشیمی ایزوتوپی Rb-Sr، Sm-Nd و سن¬سنجی 40Ar-39Ar گابروهای قوشچی، شمال ارومیه، شمال غرب ایران
الموضوعات :
شیرین شهابی
1
(دانشگاه دامغان)
هادی شفایی مقدم
2
(دانشگاه دامغان)
قاسم قربانی
3
(علوم زمین)
الکلمات المفتاحية: گابروهای قوشچی, سن¬سنجی 40Ar-39Ar , ماگماتیسم درون صفحه¬ای.,
ملخص المقالة :
گابروهای مورد مطالعه کمپلکس قوشچی در شمال ارومیه و در شمال غرب پهنه ایران مرکزی واقع شده‌اند. این سنگ‌ها به داخل پی¬سنگ کادومین نفوذ کرده و خود توسط دایک¬های تأخیری دیابازی، گرانیتی و آپلیتی قطع شده¬اند. کانی‌های اصلی تشکیل‌دهنده گابروها شامل کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز می‌باشند. این گابروها دارای نسبت 87Sr/86Sr به نسبت پایین (703280/0 تا 704343/0) می¬باشند. ویژگی¬های ایزوتوپی در این سنگ¬ها، نشان¬دهنده وقوع ماگماتیسم مرتبط با کشش درون صفحه¬ای و منشأ گرفتن آن¬ها از یک گوشته غنی¬شده می¬باشد. حداقل سن به دست آمده برای گابروها بر اساس سن¬سنجی 40Ar-39Ar، 68/55±1/316 میلیون سال (کربونیفر) و تقریبا هم زمان با مراحل اولیه بازشدگی نئوتتیس می¬باشد. شاید گابروهای قوشچی از منشأ گوشته¬ای با ترکیب اسپینل-گارنت لرزولیتی مشتق شده و در ناحیه منشأ از حدود 5 درصد ذوب بخشی به وجود آمده¬اند.
ادوای، م.، جهانگیری، ا.، مجتهدی، م. و قلمقاش، ج.، 1388. سنگ‌شناسی و ژئوشیمی باتولیت قوشچی شمال غرب ایران. مجله بلورشناسی و کانی¬شناسی ایران، 4، 716-733.
- ادوای، م. و قلمقاش، ج.، 1389. پتروژنز و سال سنجی رادیومتری U-Pb زیرکن در گرانیت هریس (شمال غرب شبستر) استان آذربایجان شرقی. مجله بلورشناسی و کانی¬شناسی ایران، 4، 633-646.
- اسدپور ، م.، 1379. پترولوژی وژئوشیمی سنگ‌های حدواسط و اولترامافیک ناحیه قوشچی. پایان¬نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، ایران.
- بهنیا، پ.، 1374. پتروژنز گرانیتوئیدهای ناحیه قوشچی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، ایران.
- جهانگیری، ا.، 1371. بررسی پترولوژی و ژئوشیمیایی گرانیت¬های ناحیه قوشچی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز، ایران.
- خدابنده، ا. و امینی فضل، ا.، 1372.. نقشه زمین‌شناسی 100000/1 تسوج. سازمان زمین‌شناسی ایران.
- خدابنده، ا.، 1372. نقشه زمین‌شناسی 100000/1 سلماس. سازمان زمین‌شناسی ایران.
- شهابی، ش.، 1391، ژئوشیمی، پترولوژی و تعیین سن گرانیت¬های آلکالن (نوع A) و گابروهای منطقه قوشجی، شمال غرب ایران. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه دامغان.
- شهابی ش.، شفایی مقدم ه. و قربانی ق.، 1397 ، ژئوشیمی ایزوتوپی Sr-Nd و سن¬سنجی 40Ar-39Ar و Rb-Sr گرانیت¬های نوع A2 قوشچی، شمال ارومیه، شمال باختر ایران. فصلنامه علوم زمین، 107، 27 - 40.
Aldanmaz, E., Pearce, J.A., Thirlwall, M.F. and Mitchell, J.G. 2000. Petrogenetic evolution of late Cenozoic, post-collision volcanism in western Anatolia, Turkey. Journal of Volcanology and geothermal Research. 102, 67-95.
Bea, F.,Mazhari, A., Montero, P., Amini, S. and Ghalamghash, J., 2011. Zircon dating, Sr and Nd isotopes, and element geochemistry of the Khalifan pluton, NW Iran: evidence for Variscan magmatism in a supposedly Cimmerian superterrane. Journal of Asian Earth Sciences 40, 172–179.
Berberian, F. and Berberian, M., 1981. Tectono-plutonic episodes in Iran. In: Gupta, H.K., Delany, F.M. (Eds.), Zagros, Hindu Kush, Himalaya. Geodynamic Evolution. American Geophysical Union, Geodynamics Series, 3, 5-32.
Chiu, H.-Y., Chung, S.-L., Zarrinkoub, M.H.,Mohammadi, S.S., Khatib,M.M. and Iizuka, Y., 2013. Zircon U–Pb age constraints from Iran on the magmatic evolution related to Neotethyan subduction and Zagros orogeny. Lithos 162–163, 70–87.
De Paolo, D. J. and Wasserburg, G. J., 1976. Inferences about magma sources and mantle structure from variations of 143Ndr/144 Nd. Journal of Geophysic Research. Letter, 3, 743-746.
Kretz, R., 1983. Symbols for rock-forming minerals. American Mineralogist, 68, 277–79.
McKenzie, D.P. and O’Nions, R.K., 1991. Partial melt distribution from inversion of rare earth element concentrations. Journal of Petrology. 32, 1021– 1091.
McKenzie, D. and O’Nions, R.K., 1995. The source regions of oceanic island basalts. Journal of Petrology, 36, 133–159.
Moghadam, H.S., Ghorbani, G., Khedr, M.Z., Fazlnia, N., Chiaradia, M., Eyuboglu, Y., Santosh, M., Francisco, C.G., Martinez,M.L., Gourgaud, A. and Arai, S., 2014a. Late Miocene K-rich volcanism in the Eslamieh Peninsula (Saray), NW Iran: Implications for geodynamic evolution of the Turkish–Iranian High Plateau. Gondwana Research 26, 1028–1050.
Pearce, J. A. and Norry, M. J., 1979. Petrogenetic implications of Ti, Zr, Y, and Nb variations in volcanic rocks. Contributions to Mineralogy and Petrology. 69(1), 33-47.
Pearce, J. A. and Cann, J. R., 1973. Tectonic setting of basic volcanic rocks determined using trace element analysis. Earth and Planetary Science Letters. 19, 290-300.
Prytulak, J. and Elliott, T., 2007. TiO2 enrichment in ocean island basalts. Earth and Planetary Science Letters. 263, 388-403.
Richard, P., Shimizu, P. and Allegre, J.C., 1976. 143Nd/144Nd, a natural tracer: an implication to oceanic basalt. Earth and Planetary Sciences Letters 31, 269-278.
Saccani, E., Azimzadeh, Z., Dilek, Y. and Jahangiri, A., 2013. Geochronology and petrology of the Early Carboniferous Misho Mafic Complex (NW Iran), and implications for the melt evolution of Paleo-Tethyan rifting in Western Cimmeria. Lithos, 162-163, 264-278.
Safonova, I. Y., Buslov, M. M., Simonov, V. A., Izokh, A. E., Komiya, T., Kurgansgaya, E. V. and Ohno, T., 2011. Geochemistry, petrogenesis and geodynamic origin of basalts from the Katun’ accretionary complex of Gorny Altai (southwestern Siberia). Russian Geology and Geophysics, 52, 421-442.
Shafaii Moghadam H., Li X.H., Ling X.X., Stern R.J., Santos J.F., Meinhold G., Ghorbani Gh. and Shahabi S., .2015. Petrogenesis and tectonic implications of Late Carboniferous A-type and gabbronorites in NW Iran: Geochronological and geochemical constraints. Lithos, 212-215, 266-279.
Shaw, D. M., 1970. Trace element fractionation during anatexis. Geochimica et Cosmochimica Acta, 34, 237-243.
Shervais, J. W., 1982. Ti-V plots and the petrogenesis of modern ophiolitic lavas. Earth and Planetary Science Letters, 59, 101-118.
Stocklin, J., 1968. Structural history and tectonics of Iran: a review. American Association of Petroleum Geologists Bulletin 52, 1229–1258.
Sun, S. S. and McDonough, W. E., 1989. Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts: implications for mantle composition and processes. In: Saunders, A.D., Norry, M.J. (Eds.), Magmatism in the Ocean Basins. Geological Society of London. Special Publication. 313-345.
Thompson R.N., 1982. British Tertiary volcanic province. Scottish Journal of Geology, 18, 49-107.
Wilson, M., 1989. Igneous petrogenesis, a global tectonic approach. London (Unwin Hyman).
Zindler, A. and Hart, S. R., 1986. Chemical geodynamics". Annual Review of Earth and Planetary Sciences. 14, 493-571.
