شناسایی عوامل مؤثر بر مدرک گرایی در نظام آموزش عالی ایران
الموضوعات :
نسرین کریمی اصل
1
,
حمیدرضا آراسته
2
,
کامران محمدخانی
3
,
مصطفی اجتهادی
4
1 - * دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی ،گروه مدیریت آموزش عالی،دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 - *** دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران
4 - دانشیار، گروه جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: مدرک گرایی, مدرک محوری, تحلیل محتوا, دانشگاه ها, نظام آموزش عالی,
ملخص المقالة :
هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر مدرک گرایی در نظام آموزش عالی کشور است. روش پژوهش مورد استفاده روش تحلیل محتوای کیفی از نوع تحلیل محتوای مقوله ای و از نظر هدف در حیطه پژوهش های کاربردی طبقه بندی می شود. جامعه آماری پژوهش شامل مقالات پژوهشی مرتبط با مدرک گرایی در حوزه آموزش عالی کشور است. تعداد 15 مقاله داخلی در دوره زمانی 20ساله مربوط به سالهای 1380 تا 1400، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پس از انتخاب مقالات پژوهشی به منظور تحلیل داده های حاصل از تحلیل اسناد پژوهشی از کد گذاری باز، کد گذاری محوری و کدگذاری انتخابی استفاده شد، در مرحله اول (کد گذاری باز) تعداد 330 مفهوم شناسایی شد. در مرحله دوم تمام مفاهیم شناسایی شده در 24 مؤلفه کلی تر طبقه بندی شدند و در نهایت در 3 مقوله اصلی شامل شرایط سیاسی و ساختاری (6 مؤلفه)، محیط علمی و آموزشی کشور (10 مؤلفه) و شرایط اجتماعی و فرهنگی (8 مؤلفه) طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که پدیده مدرک‌گرایی محصول عوامل فراوانی است که در بروز و ظهور آن دخالت دارند. بخشی از آن عوامل ریشه در نظام آموزشی و محیط علمی کشور و همچنین ساختار و کارکرد دانشگاه و شیوه هاي مدیریت دانشگاه دارد. بخشی در نظام ساختاری و سیاسی ریشه دارد و ناشی از کژ کارکردی نهادهای متولی و دولتی است. بخشی دیگر، ریشه در نظام اجتماعی و فرهنگی دارد. ارزش‌های اجتماعی و باورهای جامعه و همچنین فرهنگ‌های موجود در کشور سبب می‌شود تا افراد پیش‌زمینه‌های ذهنی خاصی در زمینۀ ادامه تحصیل داشته باشند و به مدرک گرایی گرایش پیدا کنند
1. آقا علیزاده کلخوران، زینت؛ساروخانی، باقر. (1398) .بررسي عوامل جامعه شناختي مدرك گرايي.فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی،بهار 1398،دوره جدید، شماره15.
2. باشگاه اندیشه. (1396). رآمدی بر رواج پدیده ای به نام مدرک گرایی در جامعه.
3. پارسا معین، کوروش. (1396 زمستان) . عوامل اجتماعی موثر بر شکل گیری کژکاریهای آموزش عالی (با تأکید بر مدرک گرایی). فصلنامة پژوهش اجتماعی. سال دهم ، شماره سی و هفت.
4. توکل، محمد، شیری، اختر، و سمنانیان، سعید. (1401). مسائل نیروی انسانی متخصص؛ چالش های تحصیلی, کار و اشتغال به روایت دانش آموختگان دکتری. پژوهش مسائل اجتماعی ایران، 1(3 )، 1-40.
5. زارع شاه آبادي، اكبر. (1381). بررسي عوامل اقتصادي - اجتماعي موثر بر گرايش به آموزش عالي در ايران. فصلنامه علوم اجتماعی.دوره: 9، شماره: 18،.
6. سرومحمد، سهیل؛ هزارجریبی ، جعفر؛ کرمی قهی، محمدتقی؛ انتظاري، اردشیر. (1398). نسبت سیاست‌های توسعه آموزش عالی و تقاضای اجتماعی. برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی.دوره 11، شماره 41.
7. سفیری، خدیجه. (بهار و تابستان )1386.زنان و تحصيلات دانشگاهي. محله دانشکده ادبیات و علوم انسانی؛.س 15، شماره56-57.
8. سلیمی، جمال، محمدیان شریف، کویستان، عزیزی، نعمت اله، و محمدی، شیرکوه. (1400). بررسی ابعاد فساد آکادمیک در نظام آموزش عالی: یک پژوهش آمیخته. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 12(2 (پیاپی 48) )، 181-205.
9. سیدعلوی، سیدمحمد. (1396). تبیین مدرک گرایی در آموزش عالی ایران. خبرگزاری فارس.
10. شاکری، سید محمد تقی. (1397). مدرک گـرایی: زمینـه ها، عوامـل و پیامـدها. اولین همایش ملی آسیب‌شناسی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های حوزه علوم انسانی-اسلامی.
11. صبوحی، فرناز. (21 و 22 خرداد 1381). بررسی و تحلیل بیکاری دانش آموختگان (دیدگاههای مدیران بنگاهها ، دانشگاهها و دانش آموختگان). سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، سمینار ارائه نتایج طرح نیازسنجی نیروی انسانی متخصص.
12. ظهيري نيا، مصطفی؛ بهروزيان، بهروز.(1391). مقايسه عوامل مؤثر در ورود زنان ومردان به دانشگاه.فصلنامه علمي – پژوهشي زن و جامعه. سال سوم، شماره چهارم.
13. غلامی, کورش؛ محمدی‌روزبهانی, کیانوش. (1401). بررسی رابطة تقاضای آموزش عالی با شاخص‌های اشتغال در ایران در دهة هشتاد. مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی, 12(39), 155-180
14. فاتحي، ابوالقاسم؛ اديبي، مهدي؛ يزدخواستي، بهجت؛ سعيدي، حسن. (1388). چرایی افزايش نسبي ورود دختران به دانشگاه (مطالعه موردی دانشگاه اهواز). فصلنامه مطالعات راهبردي زنان (كتاب زنان). دوره 11 ، شماره 44 (مسايل دختران) ؛ صفحه 173 تا صفحه 204 .
15. قانعي راد، محمدامين. (1383). توسعه ناموزون آموزش عالي: بيكاري دانش آموختگان و مهاجرت نخبگان. رفاه اجتماعي, دوره 4 , شماره 15 ; از صفحه 169 تا صفحه 208 .
16. کارنامه حقیقی، حسن؛ اکبری، نعمت الله . (1384). بررسی مشارکت زنان در تقاضای اجتماعی برای آموزش عالی در ایران. پژوهش زنان،دوره 3، شماره1 .
17. کرمی, محمدرضا؛ پورکریمی, جواد؛ حاج خزیمه, مجتبی؛ بابایی, محمدمهدی. (1397). شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر تقاضای اجتماعی آموزش عالی (مورد مطالعه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران). نامه آموزش عالی, 11(41), 35-58.
18. محمدي روزبهاني، كيانوش؛طارمي، ابوالفضل. (1384). عوامل انگيزشي داوطلبان براي ورود به دانشگاه. فصلنامه پژوهش و برنامه ريزي در آموزش عالي.شماره 37 و 38 .
19. محمديان، معصومه؛رضايي، فاطمه. (1395). توده ای شدن آموزش عالی: قوت، ضعف، فرصت، تهدید.كنگره ملي آموزش عالي ايران. دوره1.
20. مقدس پور، سعید؛دانایی فرد، حسن؛ فانی، علی اصغر؛خائف الهی، احمدعلی. (1399). پیش آیندها و پس آیندهاي خطمشی بازاري در آموزش عالی ایران. سياست علم و فناوري. دوره 12، شماره 1 .
21. مقدس جعفري، محمد حسن؛ درستي، اميرعلي؛يوسف جمال، زهرا.(1389). بررسي علل گرايش دختران به تحصيلات عالي. فصلنامه تخصصي علوم اجتماعي دانشگاه آزاد اسلامي - واحد شوشتر. سال چهارم، شماره دهم.
22 مقدس فریمانی، شهرام. (1396). انگیزه‌های دانشجویان برای ورود به دوره‌های آموزش کاردانی علمی کاربردی کشاورزی. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی. شماره 42.
23. ملکی نیا، عماد.(1395). بررسی نقش و جایگاه نظام آموزش عالی در توسعه اقتصادی. کنگره ملی آموزش عالی ایران. دوره1.
24. مومنی، حسن.(1395). تبیین نظری پدیده بی انگیزگی تحصیلی دانش آموزان. فصلنامه نوآوری آموزشی.
25. مهدي زاده، منصوره و محمد، توکل. (1398). «عوامل و پیامدهاي جامعه شناختی تقاضاي اجتماعی براي تحصیل در دوره دکتري در دهه اخیر در ایران». فصلنامه پـژوهش در نظـام هـاي آموزشـی، دوره سیزدهم، شماره ،45 تابستان، صص 7-25.
26. ودادهیر،ابوعلی. (1381). زنان و آموزش عالی. مطالعات راهبردی زنان. شماره 51 .
27. همتی، رضا. (1392). توده ای شدن آموزش عالی و زندگی دانشگاهی در ایران : تأملی در تجربیات زیستی دانشگاهیان. مدیریت در دانشگاه اسلامی. سال دوم، شماره 1.
28. Adams, john E. )1997(. A Study to Determine the impact of a percal- lege internvention on early adolescent asparition& motivation for College West Virjnia. Black Sburg, virjinia.
29. Albert, Cecilia . (2000) . "Higher education demand in Spain: The influence of labour market signals and family background". Higher education. Vol. ۴٠.No ,٢. 162-197.
30. Altbach, P.G. )1999(. The logic of mass higher education. Tertiary education and management. 5. 107–124.
31. Colbeck, C.)2005(. Creating an Academic Identity, Pensilvania. Pensilvaniya University Press.
32. Collinson, Patrick. )2016(.More than a third of UK graduates regret attending university .https://www.theguardian.com.
33. Contreras, Alan. Gollin, George.)2009(. The Real and the Fake: Degree and Diploma Mills. Change. 41.2. pp. 36-43.
34. Elliot , Larry (2016). Huge increase in number of graduates 'bad for UK economy'. CIPD.
35. Enders, J. (٢٠٠٤). Higher education, internationalization, and the nation-state: Recent developments and challenges to governance theory. Higher Education, ٤٧, ٣٦١-٣٨٢.
36. GÖLPEK, F. & Çiftçioglu, N. (2014). Socio-Economic Factors in Demand for Higher Education: Sample of Gaziantep Province. International Journal of Business and Social Science.5(1). 121-134.
37. Gould, Julie.)2015(. How to build a better PhD. NATURE، VOL 528. 22-25.
38. Green, Francis. Henseke, Golo. )2017(.Cross-National Deployment of “Graduate Jobs”: Analysis Using a New Indicator Based on High Skills Use.," Research in Labor Economics, in: Solomon W. Polachek & Konstantinos Pouliakas & Giovanni Russo & Konstantinos Tatsiramos (ed.), Skill Mismatch in Labor Markets, volume 45, pages 41-79,
39. Grolleau, Gilles. Lakhal, Tarik. MzoughiAn, Naoufel. )2008(.An Introduction to the Economics of Fake Degrees. Journal of Economic Issues. 42. 3. 673-693.
40. Habibi, Nader (2015). “Iran’s Crisis of Overeducation: Causes and Ramifications”, Middle East policy Brief Series, Crown Center for Middle East Studies, February 2015, No. 89.
41. Habibi, Nader.)2017(. Higher Education Policies and Overeducation in Turkey. European Journal of Higher Education.7.4. 440-449.
42. Healy, Joshua. (2015). Graduating into a weak job market: why so many grads can’t find work. www.shutterstock.com.au.
43. Henkel, Mary. (2005). "Academic identity and autonomy in a changing policy environment." Higher education . 49.1-2: p159.
44. Henkel, Mary. (2007). "Can academic autonomy survive in the knowledge society? A perspective from Britain." Higher Education Research & Development. 26.1: p89.
45. https://www.aviva.com
46. Humphreys, Debra. (2010). Should All Students Go to College? The Media Obsession with the Wrong Question.
47. Hyman, M.R & Hu, J.)2005(.Assessing factulty beliefs about the importance of various marketing job skills. Journal of Education for Business. Vol 81. 3-18.
48. Imka, Megan (2009). Explaining Credentialism in Higher Education Using Robert Park and Karl Marx. Institution: Ohio Northern University.
49. Institute for Research and Planning in Higher Education. )2011(. Statistics of Education Report, various years (persion).
50. Jaeger, Mads Meier & Anders Holm. (٢٠٠٣-2005).Which Background Factors Matter more in Intergenerational Educational Attainment: Social Class, Cultural Capital of Cognitive Ability? A Random Effects Approach. CAM (Centre for Applied Microeconometrics), Institute of Economics, University of Copenhagen.
51. Kraak, A. (2000). Changing Modes New Knowledge Production and its Implications for Higher Education in South Africa. Human Sciences Research Council (HSRC).
52. Lea, S. (2009), “Factors That Influence Students' Desiers to Attend Higher Education”, Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Tthe Degree Doctor of Education Seton Hall University.
53. Lee,Yen Nee.(2017).Rethinking Singapore's education: from emphasis on grades to constant retraining of workers.https://www.cnbc.com.
54. Liaghati, H., Yazdi, M. and Mobarghaee Dinan, N. (2017). Analytical Investigation of Environmental Higher Education Status in Iran, Environmental Education and Sustainable Development Journal. 5(4), 63- 75.
55. Lotka، A.j.(1996). "The frequency distribution of scientific productivity", Journal of the Washington academy of scinces, Vol.16,No,12.318.
56. Mayhew, Ken. Deer, Cécile. Dua, Mehak. (2004). The Move to Mass Higher Education in the UK: Many Questions and Some Answers. Oxford Review of Education.Vol. 30. No. 1. Special Issue: Business, Education and Vocationalism (Mar., 2004). pp 65-82."
57. Mohamedbhai, G. (2008). The Effects of Massification on Higher Education in Africa. Association of African Universities. Available at: http://www.aau.org/sites/default/files/announce /docs /massification.pdf
58. Shin, J.C. & G. Harman .(2009). New Challenges for Higher Education: Global and Asia-Pacific Perspectives. Asia Pacific Education Review.10. 1- 13.
59. UNESCO (2014). Global flow of tertiary level students. Retrieved from http:// www.uis.unesco .org/Education/Pages/international-student flowviz.aspx.
