سنجش و تحلیل درجه توسعه یافتگی بخش کشاورزی در شهرستان های استان قزوین
الموضوعات :یوسف قنبری 1 , سعیده سلیمیان 2
1 - دانشگاه اصفهان/جغرافیا برنامه ریزی روستایی
2 - دانشجو دانشگاه اصفهان
الکلمات المفتاحية: واژگان کلیدی : توسعه کشاورزی, توسعه یافتگی , استان قزوین, روش تاپسیس,
ملخص المقالة :
امروزه كشاورزی بخشي جدايي ناپذير در اقتصاد ملّي و يكي از محورهای توسعه است و اهمیت این مهم بر هیچ کس پوشیده نیست. عدم توسعه کشاورزی و نابرابری در زمینه توسعه کشاورزی خود مهم‌ترین عامل نابرابری در زمینه توسعه روستایی است. شناخت وضعیت برخورداری یا محرومیت شهرستان¬ها، منجر به اصلاح سیاست گذاری ها و اولویت ها می شود که در نهایت حرکت به سوی عدالت اجتماعی را به همراه دارد. هدف این پژوهش بررسي درجه توسعه يافتگي شهرستان¬های استان قزوین در زمينه 27 شاخص مورد مطالعه است. با استفاده از اطلاعات آماری و بهره گیری از مدل آنتروپی و تکنیک تاپسیس و درنهایت نمایش توزيع مكاني - فضايي با نرم افزار GIS میزان توسعه يافتگي كشاورزی شهرستان¬های این استان بدست آمد. نتایج حاکی از این است که شهرستان قزوین در سطح بسیار توسعه یافته؛ شهرستان تاکستان در سطح توسعه یافته ؛شهرستان¬های بویین زهرا، آبیک و آوج درسطح متوسط و شهرستان البرز در سطح محروم توسعه كشاورزي قرارگرفته است. شهرستان قزوین با توجه به مرکز استان بودن، برخورداری از وسعت بزرگ و وجود راه ترانزیتی به پایتخت و سایر مراکز استان ها توانسته از سطح توسعه کشاورزی بالایی برخوردارباشدو سایر شهرستان ها نیز با کم شدن شاخص های عدیده و وجود دلایل مختلف از میزان توسعه یافتگی آنان در بخش کشاورزی کاسته شده است. شهرستان البرز به دلیل وسعت پایین خود، وجود مراکز و شهرهای صنعتی ، توجه بیشتر به بخش صنعت و عدم توجه به بخش کشاورزی از توسعه یافتگی در این بخش محروم مانده و درپایین ترین سطح از توسعه قرار دارد.
- اصغرپور، محمد جواد (1393)، تصمیم گیری های چندمعیاره، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- اینانلو، علی (1390)، «هدف نهایی : توسعه پایدار ؛ تحلیل و تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان قزوین». رشد آموزش جغرافیا، شماره 97، 34-41.
- برقی، حمید، و قنبری، یوسف، و حجاریان، احمد (1390)، «تحلیل درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان اصفهان در شاخص های عمده بخش کشاورزی» پژوهش و برنامه ریزی شهری، 2(4)، 113-128.
- بسحاق، محمدرضا (1390)، «تحلیلی بر توسعه روستایی با تأکید بر بخش کشاورزی شهرستان ازنا»، پایان نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه اصفهان.
- پور طاهری، مهدی (1389)، کاربرد روش های تصمیم گیری چندشاخصه در جغرافیا، تهران: سمت.
- توکلی، جعفر (1393)، «سنجش توسعه‌یافتگی کشاورزی استان‌های ایران با استفاده از تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی»، جغرافیا و پایداری محیط، 4(3)، 1-12
- توکلی، جعفر، و دامن باغ ، جواد (1395)، «پیامدهای تعارض مالکیت بر بهره برداری از اراضی کشاورزی: مطالعه موردی بخش ماهیدشت شهرستان کرمانشاه»، پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 15.
- حاجی، لطیف، و چیذری، محمد، و چوبچیان، شهلا (1395)، «تحلیل ساختاری مؤلفه های مؤثر بر توسعه ی پایدار تعاونیهای تولید کشاورزی در مناطق روستایی شهرستان نقده»، پژوهشهای روستائی، 7(1)، 195-216.
- حكمت نيا، حسن، و موسوي، میرنجف (1390)، كاربرد مدل در جغرافيا باتاكيد بر برنامه ريزي شهري و ناحيه اي، یزد: انتشارات علم نوين.
- سالنامه آماری استان قزوین ، (۱۳۹۸).
- صفایی پور، مسعود، و عبیات، مرتضی، و عبیات، مصطفی (1397)، «تحلیل فضایی و سطح بندی توسعه ی روستایی در استان خوزستان با استفاده از فنون تصمیم گیری چندشاخصه ی جبرانی و مجموعه ی ادغامی»، پژوهشهای جغرافیای انسانی،50(3 )، 679-701.
- قادرزاده، حامد، و باقری، کیوان، و امین پور، داود (1396). «سنجش سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان کردستان با استفاده از شاخص های عمده بخش کشاورزی»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، 25(97)، 1-23.
- قنبری، سیروس، و شایان، محسن، و رشیدی، سعیده، و ابراهیمی پور، فائزه، و رییسی، محمدکریم (1398)، «توان های توسعه کشاورزی شهرستان داراب و پیش بینی نتایج آن بر توسعه روستایی»، جغرافیا و پایداری محیط، 9(31 )، 67-82.
- قنبری، یوسف، وجمینی، داود، وجمشیدی، علیرضا (1394)، کاربرد عملی مدل ها وتکنیک ها در برنامه ریزی روستایی، اصفهان: نگارخانه.
- کریم، محمدحسین، و صفدری نهاد، محمود، و امجدی پور، مسعود (1393)، «توسعه کشاورزی و اقتصاد مقاومتی، جایگزین نفت»، سیاست‌های راهبردی و کلان، 2(6)، 103-127.
- کلانتری، خلیل (1391). مدل های کمی در برنامه ریزی (منطقه ای، شهری و روستایی)، تهران: فرهنگ صبا.
- مطالعات برنامه آمايش استان قزوين،(1400).
- مولائی هشجین، نصرالله،و مولایی پارده، سیاووش (1393)، «تحلیل مکانی توسعه کشاورزی در شهرستان های استان خوزستان». اقتصاد فضا و توسعه روستایی،۳ (۸) ،۳۸-۱۹.
- Elmenofi, Gehan AG, & El Bilali ,Hamid, & Berjan ,Sinisa(2014), "Governance of rural development in Egypt." Annals of Agricultural Sciences, 59(2), 285-296.
- Jadidi, Omid, & Hong T. S, & Firouzi, Fatemeh, &Yusuff, Rosnah Mohd & Zulkifli, Norzima (2008), "TOPSIS and fuzzy multi-objective model integration for supplier selection problem." Journal of Achievements in Materials and Manufacturing Engineering ,31(2), 762-769.
- Kalbar, Pradip P, & Karmakar, Subhankar, & Asolekar , Shyam R (2016) ,"Life cycle-based decision support tool for selection of wastewater treatment alternatives." Journal of Cleaner Production ,117, 64-72.
- Straka, Jakub, & Tuzová, Marcela (2016), "Factors affecting development of rural areas in the Czech Republic: A literature review." Procedia-Social and Behavioral Sciences, 220, 496-505.
