آيا سرمايه انساني خلاق و آلودگي محیط‌زیست بر مهاجرت داخلي اثر دارد؟
الموضوعات :محمد سعید ذبیحی دان 1 , وحيد كفيلي 2 , عباس خسرواني 3
1 - عضو هیات علمی دانشگاه اراک
2 - دانشگاه اراك
3 - رئيس مركز پژوهش هاي شوراي اسلامي شهر اراك
الکلمات المفتاحية: واژه‌های کلیدی: مهاجرت, خلاقيت , CO2, ايران. ,
ملخص المقالة :
امروزه واژه خلاقيت نقش بسيار مهمي در ادبيات اقتصاد شهري و منطقه‌ای پيدا كرده است. خلاقيت يك منطقه عاملي براي جذب افراد به آن منطقه می‌شود. همچنين پديده مهاجرت به عنوان يك مسئله مهم، مورد توجه بسياري از محققين علوم مختلف؛ مانند اقتصاد، جامعه‌شناسی، آمار،جغرافيا و محیط‌زیست قرار گرفته است. دليل اهميت اين موضوع نيز اين است كه مهاجران می‌توانند تأثیرات مختلفی از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعي، فرهنگي، زیست‌محیطی و ... بر جامعه و ناحيه ميزبان داشته باشند. مهاجراني كه به يك منطقه وارد می‌شوند، هم می‌توانند باعث رونق اقتصادی و ورود سرمایه به یک منطقه شوند و هم می‌توانند مسبب بحران‌های مختلف اجتماعی و زیست‌محیطی باشند. در کنار خلاقيت منطقه و مهاجرت، مسئله آلودگي محیط‌زیست نيز يكي ديگر از مسائل مهم در جهان امروز به شمار می‌رود. بنابراين با توجه به اهميت زياد اين موضوع، در اين پژوهش سعي شده تا به بررسي تأثیر عوامل اقتصادي و محيطي بر مهاجرت و همچنين عوامل مؤثر بر آلودگي محیط‌زیست در استان‌های ايران پرداخته شود. براي اين منظور از داده‌های مقطعي در سال 1395 استفاده شده است. با توجه به ارتباط بسيار مهم بين مهاجرت و آلودگي محیط‌زیست، مدلي با دو معادله (خالص مهاجرت و CO2 ) به صورت سيستم معادلات همزمان طراحي و با روش 3SLS برآورد شده است. نتايج بدست آمده نشان می‌دهد، آلودگي محیط‌زیست داراي اثر منفي بر ميزان مهاجرت است. خلاقيت بيشتر در يك منطقه دليلي براي مهاجرت بيشتر است. كه نتايج بدست آمده در اين پژوهش اين موضوع را ثابت می‌کند. در مقابل مهاجرت بيشتر به يك استان، به دليل افزايش جمعيت، باعث افزايش آلودگي بيشتر در آن استان می‌شود. همچنين نتايج نشان می‌دهد استان‌هایی كه به سمت صنعتي شدن حركت کرده‌اند، ميزان انتشار دی‌اکسید كربن در آنها بيشتر می‌باشد.
- آسایش، حسین (1378)، »حرکات داخلی جمعیت ایران با تأکید بر مهاجرت روستایی (قسمت پایانی) «، مجله جهاد ترویج کشاورزی و توسعه روستایی، دوره 19 ،شماره 220 و 221 ،صص 52-47.
- بيك محمدي ، حسن و حاتمي، مجتبي (1389)، »تحليلي جغرافيايي روند مهاجرت در استان آذربايجان شرقي (85-1365) «، فصلنامه آمايش محيط ، دوره 3 , شماره 10، صص 42-23.
- حسيني، قربان و مشفق، محمود و زارع مهرجردی، راحله (1395)، »توصیف و تحلیل مهاجرت‌های بین استانی در ایران و تعیین کننده‌های آن طی دوره 1385 تا 1390« ، برنامه‌ریزی فضایی ، سال ششم، شماره 4، صص 44-19.
- دل انگیزان، سهراب، زهرا، دهقان شبانی، خانزادی، آزاد، محمد سعید، ذبیحی دان، (1397)، » تعیین شاخص‌های شهر خلاق و رتبه‌بندی کلان‌شهرهای ایران بر اساس معیارهای شهر خلاق: با استفاده از مدل تاپسیس اصلاح‌شده«، اقتصاد شهری، دوره 3، شماره 1، توالی 4، صص 85-108.
- رحماني، تيمور و حسن‌زاده، ابراهيم (1390)، »اثر مهاجرت بر رشد اقتصادي و همگرايي منطقه‌ای در ايران« ، فصلنامه تحقيقات مدل‌سازی اقتصادي، شماره 5، صص 19-1.
- رحيمي، اكبر، واعظی، موسي و باكويي، مائده (1398)، » بررسی و تحلیل روند مهاجرت و عوامل مؤثر بر آن در شهرستان هریس « ، برنامه‌ریزی منطقه‌ای ، سال نهم، شماره 34، صص 116-108.
- محمدزاده،پرويز، متوسلي، محمد، بهشتي، محمد باقر، اكبري، اكرم (1397)، » بررسی تأثیر خلاقیت بر توسعه اقتصادي در ایران «، فصلنامه پژوهشهاي اقتصادي ایران، سال بیست وچهارم، شماره 78 ، صص 91-6.
- مير، آزاده، فتوحی مریم، یعقوبی، کلثوم (1385)، » بررسی اثرات مهاجرت بر محیط زیست کلان شهر تهران «، همایش ملی دوسالانه انجمن متخصصان محیط زیست ایران، دوره ششم.
- Borjas, G (1987). «Self-selection and the earnings of migrants». American Economic Review, 77, 531-553.
- De Haas, H and Plug, R (2006). «Cherishing the goose with the golden eggs: trends in migrant remittances from Europe to Morocco 1970-2004 ». International Migration Review, 40, 603-634.
- Florida, R. (2003). «Cities and the Creative Class». City & Community, American Sociological Association, 2(1), 3-19.
- Gamlen, A. (2006). «Diaspora engagement policies: what are they, and what kinds of states use them? Center on Migration, Policy and Society», University of Oxford.
- Girsbergera, M., E, Méangob, R., & Méangob, H. (2020). «Regional migration and wage inequality in the West African economic and monetary union», Journal of Comparative Economics, 48(2) , 385-404.
- Glaeser E. L. (1998). «Are Cities Dying? ». The Journal of Economic Perspectives, 12(2), 139-160.
- Glaeser, E. L. (2000). «The New Economics of Urban and Regional Growth», in G. Clark, M. Gertler, and M. Feldman (eds.), The Oxford Handbook of Economic Geography, pp. 83–98. Oxford: Oxford University Press.
- Glaeser, E., & Saiz, A. (2004). «The Rise of the Skilled City». Brookings-Wharton Papers on Urban Affairs, 2004(1). 47-105.
- Harris, J. R and Todaro, M. P (1970). «Migration, unemployment and development: a two-sector analysis». American Economic Review, 60, 126-142.
- Karemera, D, Iwuagwu Oguledo, V and Davis, B (2000). «A gravity model analysis of international migration to North America». Applied Economics, 32, 1745 – 1755.
- Lee, E S (1966). «A theory of migration». Demography, 3, 47-57.
- Mayda, A. M. (2007). «International Migration: A Panel Data Analysis of the Determinants of Bilateral Flows». CEPR Discussion Papers No. 6289.
- Pacheco, G., Rossouw. S., & Lewer, J. (2011). «Do Non-Economic Quality of Life Factors Drive Immigration? », Social Indicators Research, 110(1), 1-15.
- Rebhun, U., & Raveh. A. (2006). «The Spatial Distribution of Quality of Life in the United States and Interstate Migration, 1965-1970 and 1985-1990». Social Indicators Research, 78(1), 137-178.
- Tomita, S. and Hayashi, Y. (2006), «Spatial Analysis of Centralization and Decentralization in The Population Migration Network», Proceeding Of The 2006 Asia Pacific Symposium on Information Visualization, Vol. 60. pp 139-142.
- United Nations Development Program (2009). Overcoming Barriers: Human Mobility and Development. New York, United Nations Development Program.
- United Nations Development Program (UNDP) (2009). Overcoming Barriers: Human Barriers and Development, Human Development Report. New York, UNDP.
- United Nations Development Programme (UNDP) (2009). «Overcoming Barriers: Human Barriers and Development», Human Development Report. New York, UNDP.
- Widmaier, S and Dumont, J. C (2011). «Are recent immigrants different? A new profile of immigrants in the OECD based on DIOC 2005/06». OECD Social, Employment and Migration Working Papers No. 126.
- Wu, R., & Xie, Z. (2020). «Identifying the impacts of income inequality on CO2 emissions: empirical evidences from OECD countries and non-OECD countries». Journal of Cleaner Production, 277, 123858.
