نمودهای تأثیر گذار بر رفتار شهری در داستان‌های معاصر با محوریت داستان‌های جنگ
الموضوعات :مریم اخباری 1 , آرش مشفقی 2 , حسین داداشی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، بناب
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، بناب
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد بناب واحد بناب
الکلمات المفتاحية: نمودهای شهری, ادبیات معاصر, داستان‌های دفاع مقدس,
ملخص المقالة :
هدف از این مقاله بررسی سیمای شهر و ویژگی‌ها و نمودهای شهری در پنج اثر داستانی حوزه ادبیات جنگ است. بدین منظور، پنج اثر داستانی حوزه ادبیات جنگ (دفاع مقدس)، گزینش شد. محتوای آن‌ها از نظر عناصر و نمودهای شهری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد، در این آثار جنگ در شهرها، بمباران، فقر و قحطی، ویرانی و نابودی فضای ظاهری شهرها و عناصر شهری در اثر جنگ از بیشترین بسامد برخوردارند. در تمامی این آثار، شهر سیمایی تیره و غم‌آلود دارد. گورستان‌ها و بیمارستان‌ها مملو از شهید و مجروح است. اغلب مردم شهر، یا مهاجرت کرده‌اند یا آن‌ها که مانده‌اند فقر مانع رفتن آن‌ها گردیده. عناصر مدرنیته شهری ابزاری هستند در بستر جنگ. همچنین رویکرد به ادبیات داستانی جنگ از بعد عناصر شهری، حاکی از آن است که اغلب نام شهرهای درگیر جنگ بیشترین کاربرد را داشته‌اند.
امیرخانی، رضا. (1387). ارمیا، تهران، شرکت انتشارات سوره مهر.
حنیف، محمد. (1386). جنگ از سه دیدگاه (نقد و بررسی 20 رمان و داستان بلند جنگ)، تهران، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، چ اول.
ربانی، رسول. (1385). جامعه‌شناسی شهری، اصفهان، انتشارات سمت.
کوثری، مسعود. (1379). تأملاتی در جامعه‌شناسی ادبیات، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران (باز).
توسلی، محمود. (1379). طراحی فضای شهری. فضای شهری و جایگاه آن‌ها در زندگی و سیمای شهری، تهران، انتشارات شهیدی، چ سوم.
فصیح، اسماعیل. (1371). ثریا در اغماء، انتشارات ذهن آور، چ چهاردهم.
............... . (1366). زمستان، تهران، نشر نو، چ اول.
بایرامی، محمدرضا. (1381). پل معلق، تهران، نشر افق، چ یازدهم.
محمود، احمد. (1361). زمین سوخته، تهران، نشر نو، چ اول.
کاپلو، تئودور. ونسن، پاسکال. (1389). جامعه‌شناسی جنگ، ترجمة دکتر هوشنگ فرخجسته، تهران، انتشارات جامعه شناسان، چ اول.
بوتول، گاستون. (1379). جامعه‌شناسی جنگ، ترجمه هوشنگ فرخجسته، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چ چهارم.
شریفی، محمد. (1387). فرهنگ ادبیات فارسی، تهران، فرهنگ نشر نو و انتشارات معین، چ دوم.
سعیدی، مهدی. (1385). «رویکردهای عمدة ادبیات داستانی جنگ 1384- 1359»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش هفتم.
مدنی، سعید. زمانی دهاقانی، مجید. بهیان، شاپور. آقاجانی، حسین. (1396). «بازنمایی فضای اجتماعی شهری در ادبیات داستانی ایران معاصر»، مطالعة جامعه‌شناختی شهری، سال هفتم. ش24.
قلاوندی، زیبا. عابدی، سید حمزه. عزیزی، علی. (1379). «بررسی عناصر داستان «زمین سوخته» اثر احمد محمود»، قند پارسی، سال اول، شمارة 1.
جهانگرد، فرانک. (1395). «تحلیل سیر تکوینی تعاریف ادبیات پایداری در ایران»، ادبیات پایداری دانشگاه کرمان، سال هشتم، شمارة 14.
احمدی، سارا. نیاز خانی، سمانه. لطیفی، غلامرضا. (1398). «بازاندیشی آرمان‌شهری مدرن در ادبیات داستانی دو دهة آخر قبل از انقلاب اسلامی (با تأکید بر آثار نادر ابراهیمی)»، فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال پانزدهم، شماره 55.
