بررسی اثر اصلاح‌کننده‌های خاک بر سرعت و درصد جوانهزنی بذر ون (Fraxinus excelsior)
الموضوعات :حامد اسدی 1 , سلیمه رحیم نژاد 2 , سید محمد حجتی 3 , حمید جلیلوند 4 , مجتبی محمودی 5
1 - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
2 - دانشجوی دکتری رشته علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
3 - عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
4 - استاد گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
5 - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
الکلمات المفتاحية: درصد جوانهزنی, سرعت جوانهزنی, نهالستان جنگلی, نهالستان لاجیم,
ملخص المقالة :
در نهالستان‌های مختلف برای بهبود وضعیت جوانهزنی و رشد بذر از کودهای مختلف مانند کودهای سبز، دامی، شیمیایی، بیولوژیکی و انواع بیوچار استفاده می‌شود. هدف از این پژوهش بررسی اثر اصلاح‌کننده‌های خاک بر سرعت و درصدجوانه‌زنی بذر ون در نهالستان جنگلی بود. این آزمایش در نهالستان لاجیم واقع در سرجنگلبانی کسیلیان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان سوادکوه انجام شد. در این تحقیق 19 تیمار اصلاح‌کننده خاک، شامل پوسته‌برنج به مقدار 5/0 و 1 درصد حجمی خاک، بیوچار پوسته‌برنج 5/0، 1 و 2 درصد حجمی خاک، کودگاوی 150 و 300 گرم، کودشیمیایی حداقل و حداکثر (کودشیمیایی حداقل برای سوپر فسفات تریپل 6/0 گرم، برای سولفات آمونیوم 45/0گرم و سولفات پتاسیم 45/0 گرم و کود شیمیایی حداکثر برای سوپر فسفات تریپل 2/1 گرم، برای سولفات آمونیوم 9/0گرم و سولفات پتاسیم 9/0 گرم) و تیمار شاهد با سه تکرار و ترکیب تیمارها در نظر گرفته شد. بذرهای انتخاب شده به منظور اجرای آزمایش، در عمق مناسب خاک کشت شدند با مشاهده اولین بذر جوانه‌زده در دهم فروردین شمارش بذرها شروع شد. معیار جوانهزنی بذر، خروج برگچه بوده است . به منظور تجزیه و تحلیل آماری پس از بررسی نرمال بودن و همگنی واریانس داده‌ها، با استفاده از آزمون‌های شاپیروویلک و لون در سطح احتمال 95 درصد، از روش آنالیز واریانس یکطرفه استفاده شد. در صورت معنی‌دار بودن داده‌ها، مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر اصلاح‌کننده‌های خاک بر سرعت و درصد جوانهزنی بذر ون دارای اثر معنی‌دار است. بیشترین سرعت و درصد جوانهزنی در تیمارهای ترکیب کودگاوی 25/1 و پوسته برنج 1، ترکیب کودشیمیایی بیشینه و پوسته برنج 1، بیوچار پوسته برنج 2 و بیوچار پوسته برنج 1 درصد یافت شده است. به طور کلی، استفاده از موادآلی بیشترین تأثیر را بر جوانهزنی بذر این گونه داشته است. پیشنهاد می‌شود به منظور افزایش جوانهزنی بذر ون در نهالستان‌های جنگلی از مواد آلی مانند پوسته‌برنج و همچنین کودگاوی استفاده شود.
- پارسا، پ. علیزاده، ا. فریدحسینی، ع. 1399. بررسی تأثیر استفاده از آب، پساب و فاضلاب‌های شهری بر خصوصیات جوانهزنی گیاه زبان گنجشک. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 2 (14): 649-637.
- پورمجیدیان، م. ر (1379). مطالعه نحوه رویاندن بذر و تکثیر بارانک در غرب جنگل‌های خزری. مجله منابع طبیعی ایران. جلد 53 (2): 139-131.
- ثابتي، ح (1355). جنگلها، درختان و درختچه‌هاي ايران. انتشارات سازمان تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي . 807 صفحه.
- ثابتی، ح (1381). جنگلها، درختان و درختچه‌های ایران، انتشارات دانشگاه یزد، چاپ اول، 886 صفحه.
- حسن‌زاده قورت تپه، ع (1379). بررسی تأثیر کودهای آلی، شیمیایی و تلفیقی بر خصوصیات کمی و کیفی ارقام آفتابگردان در آذربایجان. رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده کشاورزی. 195 صفحه.
- فلاح چاي، م (1390). بررسی کمی وکیفی گونه‌هاي جنگلکاري شده توسکا ییلاقی، افرا و ون در جنگل‌هاي سیاهکل (مطالعه موردي: در سري 1 جنگل‌هاي توتکی). فصلنامه علمی تخصصی اکوسیستم‌هاي طبیعی ایران/ سال اول / شماره سوم. صفحه 63-55.
- قاسمی‌آقباش، ف. برگ، ب (1398). مقایسه پویایی عناصرغذایی و نرخ تجزیه سوزن‌های نوئل ( Picea abies Karst) در رویشگاه‌های استراسان سوئد و لاجیم ایران. بوم شناسی جنگل‌های ایران. 7 (14): 101-110.
- محمودوند، ا. پیله ور، ب. اکبری، ح. سهرابی، ا (1393). اثر ترکیبات مختلف خاک و کود بر بهبود جوانهزنی کاج بروسیا در نهالستان. توسعه پایدار جنگل 1(4): 350-341.
- میرزاپور، و. ملک محمدی، ا. حسینی، س.م (1400). مدل ساختاری ترویج و آموزش مدیریت ضایعات در توسعه کشاورزی استان مازندران. فصل نامه علمی پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی. شماره 56. صفحه 32-9.
- Ahmadloo, F., Tabari, M., Rahmani, A. and Yousef-zadeh, H. (2009) Study of seed germination and seedling survival of Pinus brutia Ten. in different soils of nursery. Journal of Wood and Forest Science and Technology, 16(3): 61-76 (In Persian).
- Andrade, R.A.D.E., Martins, A.B.G. and Oliveira, I.(2004) Influence of the substrate in germination of Lychee seeds. Rev. Bras. Frutic., Jaboticabal - SP, 26(2): 375-376.
- Bhardwaj, R.L. (2014) Effect of growing media on seed germination and seedling growth of papaya cv. Red lady. African Journal of Plant Science. 8(4): 178-184.
- Elsayed, M.T., Babiker, M.H., Abdelmalik, M.E., Mukhtar, O.N. and Montange, D.(2007) Impact of filter mud applications on the germination of sugarcane and small-seeded plants and on soil and sugarcane nitrogen contents. Bioresource Technology, 99 (10): 4164-4168.
- ISTA (2017) International Rules for Seed Testing, International Seed Testing Association, Bassersdorf, Switzerland.
- ISTA. (2009) Hand book for seedling evaluation. International Seed Testing Assosiation (ISTA). Zurich. Switzerland.
- Maguire, J. D. (1962) Speed of germination in selection and evaluation for seedling vigor. Crop Sci. 2: 176-177.
- Mossadegh, A. (1999) Afforestation and Forest Nursery. University of Tehran Press, 516p (In Persian).
- Nambiar, E.K.S. and Fife D.N.(2007) Growth and nutrient retranslocation in needles of radiata pine in relation to nitrogen supply. Soil Science Society of America Journal, 60: 147-156.
- Navarro, R. M., Retamosa, M. J., Lopez, J., del Campo, A., Ceaceros, C., & Salmoral, L. (2006) Nursery practices and field performance for the endangered Mediterranean species Abies pinsapo Boiss. Ecological Engineering, 27(2), 93-99.
- Oleskog, G. and Sahlen, K. (2000) Effects of seedbed substrate on moister conditions and germination of Scots pine (Pinus sylvestris) seeds in a mixed conifer stand. New Forests, 20: 119-133.
- Ranal, M.A. and Santana, D.G.(2006) How and why to measure the germination process? Revista Brasileira de Botanica, 29(1): 1-11.
- Rehman, S.A. and Zafar Iqbal, M.(2007) Seed Germination and Seedling Growth of Trees in Soil Extracts from Korangi and Landhi Industrial Areas of Karachi, Pakistan. Journal of New Seeds, 8 (4): 33-45.
- Santosa, S., Priosambodo, D. and Santosa, R.A.P. (2019) Physical Structure of Growing Media, Seed Germination, and Growth of Pometia pinnata Forst Seedlings. International Conference on Biology and Applied Science (ICOBAS). AIP Conf. Proc.; https://doi.org/10.1063/1.5115607.
- Selivanovskaya, S.Y. and Latypova, V.Z.(2006) Effects of composted sewage sludge on microbial biomass, activity and pine seedlings in nursery forest. Waste Management, 26: 1253–1258.
- Sheikh, A.H. and Abdul, M.M.d.(2007) Seed morphology and germination studies of Dalbergia sissoo Roxb. at nursery stage in Bangladesh. Journal of Agriculture and Biological Sciences. 3(1): 35-39.
- Sidari, M., Mallamaci, C., & Muscolo, A. (2008) Drought, salinity and heat differently affect seed germination of Pinus pinea. Journal of forest research, 13(5), 326-330.
- Tabari, M., Yousefzadeh, H., Espahbodi, K. and Jalali, Gh.A. (2006) Influence of source variation on early growth and biomass of Acer velutinum Boiss. in north of Iran. Pajouhesh & Sazandegi, 73: 189-194 (In Persian).
- Zohrevandi, A., & Khodakarami, Y. (2019) The effect of different methods of seeding wild pistachio’s seed (Pistacia atlantica Desf.) on its germination and establishment in the Pirkashan Forest, Kermanshah Province, Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 27(4), 389-398. doi: 10.22092/ijfpr.2019.127478.1856.
