رویکردهای اخلاقی در تعین دیه و ارش با تکیه‌بر اولویت‌های پزشکی
الموضوعات :نرگس دهقان 1 , محمد رسول آهنگران 2 , مریم نقدی دو رباطی 3 , کریم صالحی 4
1 - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.
2 - دانشگاه تهران - پردیس فارابی
3 - استادیار گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.
4 - استادیار گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.
الکلمات المفتاحية: ارش, اصول اخلاقی, پزشکی قانونی, جراحات, خسارت معنوی,
ملخص المقالة :
تعیین دیه و ارش درزمینۀ نوع و میزان جنایات و عوارض ناشی از آن از وظایف مشترک پزشکی قانونی و سیستم قضایی است, لذا اظهارنظر پزشکان قانونی با رعایت اصول علم پزشکی و پایبندی به رویکردهای اخلاقی مربوط به حوزه پزشکی و حقوق می‌تواند در جهت اجرای هرچه بهتر عدالت و احقاق حقوق مادی, معنوی و اخلاقی مجنی علیه راهگشا باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و باهدف بررسی موارد متناقض تعیین دیات بر اساس علم پزشکی و رعایت موازین اخلاقی، ابتدا به بیان ارتباط اخلاق با فقه، حقوق و پزشکی قانونی پرداخته و سپس مصادیقی از این موارد متناقض را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داده است، درنتیجه بازنگری قوانین مربوط به دیات با عبور از کانال مقتضیات زمان و با در نظر گرفتن رویکردهای علم روز و رعایت اصول معنوی و اخلاقی در راستای جبران ضررهای مادی و معنوی حاصل از آسیب‌های جسمی و روحی ضرورت می‌یابد.
اسنل، ریچارد اس. (1398). آناتومی بالینی اسنل- اندام فوقانی و تحتانی، مترجمان: شیرازی، اسفندیاری، حقیقی، تهران: اندیشه رفیع، چ 1، ج 2.
اعلمی هرندی، بهادر و همکاران. (1387). درسنامه ارتوپدی و شکستگی‌ها، تهران: دانشگاه علوم پزشکی، چ 2.
الهی، بهرام. (1386). استخوان‌شناسی، تهران: جیحون، چ 21.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (۱۳۸۸). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، چ4، ج 2.
زراعت، عباس، شهرآبادی، محمدعلی. (1396). شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی/ مبحث دیات، تهران: جاودانه، جنگل، چ 1، ج 4.
طباطبایی بروجردی، آقا حسین. (۱۴۲۹). منابع فقه شیعه، مترجمان: حسینیان قمی، مهدی، صبوری، م، تهران: انتشارات فرهنگ سبز، ج 31.
عابدی، محمدحسن، مهدوی، سید امیرحسین، ناطقی فرد، فریبرز. (۱۳۸۴). آرش و دیه، تهران: پیام عدالت، ج 1.
عابدی، محمدحسن و همکاران. (1388). اصول تعیین نقص عضو و آرش، تهران: شارق، چ2.
قاسمی، محمدعلی. (۱۳۹۵). فقه و درمان، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار.
گودرزی، فرامرز، کیانی، مهرزاد. (۱۳۹۴). پزشکی قانونی، تهران: سمت، چ ۱۲.
مکارم شیرازی، ناصر. (1385). دائرة‌المعارف فقه مقارن، قم: مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب، ج 1.
منصور، جهانگیر. (۱۳۹۹). قانون مجازات اسلامی، تهران: نشر دیدار، چ ۱۵۹.
منصور، جهانگیر. (۱۳۹۸). قوانین آئین دادرسی کیفری، تهران: نشر دیدار، چ ۲۷.
موسوی، ساقی، خوشرنگ، حسین، فاطمی، ساغر، (1393)، اخلاق و قانون در قلمرو علوم پزشکی، رشت: معاونت آموزشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، چ 1.
آسمانی، امید، امامی، محمد، (1389)، «حقوق پزشکی و ضمانت اجرای اخلاق پزشکی», اخلاق در علوم و فناوری، شماره 1، صص 26-16.
اربابی مجاز، مصطفی، (۱۳۹۰)، «اعتبار اظهارنظر پزشکی قانونی در اثبات جرم از منظر فقه امامیه»، فقه پزشکی، شماره ۷ و ۸، صص ۱۹۱- ۱۵۹.
بافنده اسلام دوست، محسن، (۱۳۹۴)، «گزارش نشست پزشکی قانونی»، دانش‌پژوهان مرکز آموزش‌های تخصصی فقه، شماره ۴، صص ۱۳۸- ۱۲۹.
جعفری، یحیی، خزایی، احمدرضا، معصومی، جمشید، (1400)، «وجدان اخلاقی و کارکرد آن بر رفتار قضات در نظام قضایی ایران»، پژوهش‌های اخلاقی، شماره 4، ص 34-21.
سادات حسینی، سید عباس، (۱۳۹۴)، «تأملی بر نحوه کارشناسی‌های ضرب‌وجرح‌ها در پزشکی قانونی ایران», حقوق پزشکی، شماره ۳۲، صص ۷۷- ۵۲.
ستوده، حمید، (۱۳۹۵)، «فقه و اصول»، فقه اهل‌بیت، شماره ۸۷، صص ۵۶- ۲۶.
فردوسی پور، محمد، کاظمی گل وردی، محمدرضا، احمری، حسین، (1400)، «رویکردهای اخلاقی جبران خسارت معنوی ناشی از زوال عقل در فقه و حقوق موضوعه»، پژوهش‌های اخلاقی، شماره 4، صص 178-161.
فنایی، ابوالقاسم، نوجوان، داود، (1398)، «نقش اخلاق در قانون‌گذاری از منظر فلسفه فقه و حقوق»، حقوق تطبیقی، شماره 112، صص 269-307.
کرباس‌فروش، قاسم، وروایی، اکبر، توسلی زاده، توران، «حقوق بزه دیده از منظر دادرسی عادلانه و اخلاق در آیین دادرسی کیفری و اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی»، اخلاق در علوم و فناوری، شماره 3، صص 25-20.
حرعاملی، محمد بن حسن. (۱۴۱۶). تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج ۲۹، قم: موسسه آل بیت (ع) الإحیاء التراث.
خمینی، سید روح‌الله. (۱۳۹۲). تحریر الوسیله، ج ۲، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
شوشتری، محمدتقی. (۱۳۶۴). اَلنَّجْعُه فِی شَرْحِ المعه، ج ۱۱، تهران: مکتبه الصدوق.
صاحب جواهر.] بی‌تا[. جواهر الکلام (ط. القدیمه)، ج ۴۳، بیروت: دارالإحیاء التراث.
طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷). المبسوط فی فقه الامامیه، ج ۷، تهران: مکتبه المرتضویه.
کاشف الغطاء، احمد. (۱۴۲۳). سَفِینَة اَلنَّجَاة وَ مُشْکاة اَلْهَدْی وَ مِصْبَاحُ اَلسَّادَاتِ، ج ۳، نجف اشرف: موسسه کاشف الغطاء العامه.
Keith L. Moore, Arthur F. Dalley, Anne M. R. Agur, Clinically oriented anatomy, 6th ed. Philadelphia, Lippincott Williams & wilkins, 2010.Richard L.Drake, A.wayne Vogle, Adam M. Mitchell,: Anatomy for students, 3th ed. Philadelphia, Churchill livingstone(ELSEVIER), 2015.
