میزان مصرف ماهواره و تأثير آن بر سلامت اجتماعی
الموضوعات :
1 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: میزان مصرف ماهواره, مشارکت داوطلبانه, پیوند اجتماعی, سلامت اجتماعی و شهروندان تهرانی.,
ملخص المقالة :
امروزه رسانه‌ها ضمن اطلاع‌رسانی، قادرند تا با طراحی پیام‌های برنامه‌ریزی شده، به تغییر باور، احساس، نگرش، رفتارهای اجتماعی و کاهش یا افزایش خشنودی و ارتقای مهارت‌های زندگی بپردازند. این امر بر اهمیت روزافزون نقش رسانه‌ها در حوزۀ نیازهای اساسی جامعه از جمله سلامت اجتماعی دامن زده و حوزۀ جدیدی مطالعاتی را ایجاد کرده است. حال مهم ترین پرسش مقاله حاضر این است که: میزان مصرف کانال‌های ماهواره شهروندان تهرانی در حضور متغیرهای مشارکت داوطلبانه و پیوند اجتماعی، چه تأثیری بر سلامت اجتماعی آنان گذاشته است؟ رویکرد تحقیق توصیفی- علی و روش پیمایشی در اردیبهشت سال 98 انجام شده است. پرسشنامه پس از بررسی روایی و پایایی در بین 810 شهروند تهرانی با روش نمونه گیری طبقه بندی و خوشه ای چندمرحله‌ای اجرا شد. سنجش متغیر سلامت اجتماعی با الهام از مدل «کییز»، پس از بومی سازی و متغیر میزان مصرف کانال‌های ماهواره از طریق میزان ساعت صرف شده به تماشای ماهواره صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق حاضر بر اساس آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان می‌دهد که متغیرهای پیوند اجتماعی و مشارکت داوطلبانه با سلامت اجتماعی، رابطه مثبت و مستقیم دارند و مشارکت داوطلبانه نیز بر پیوند اجتماعی، تأثیر مثبت و معناداری دارد. در بررسی رابطۀ علی به ترتیب پیوند اجتماعی، مشارکت داوطلبانه و میزان مصرف کانال‌های خارجی بر سلامت اجتماعی تأثیر گذاشتند، به طوری که میزان مصرف کانال‌های خارجی به عنوان بیرونی ترین متغیر، تأثیر منفی بر سلامت اجتماعی و دو متغیر دیگر گذاشته است.
ابراهیمی، فاطمه سادات (1396) «بررسی تأثیر رسانه بر سلامت اجتماعی زنان»، دوفصلنامه تخصصی مطالعات پژوهشی زنان، دوره چهارم، شماره 7، اسفند، صص 55-67.
امیرخانی، محمدامیر و دیگران (1387) راهنمای توانمندسازی شهروندان و محلات شهر برای ارتقای سلامت، مركز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، حوزة مشاور شهردار تهران در امور سلامت، كانون سلامت محله، چاپ دوم، تهران، مهرراوش.
باقری، عباس (1383) مقایسه میزان افسردگی و اضطراب دو گروه از دانشجویان دختر و پسر عضو فعال انجمن اسلامی و سایر دانش¬آموزان در شهرستان علی¬آباد کتول، پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد، به راهنمایی دکتر باقر ثنایی، رشته روانشناسی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
پاتنام، رابرت (1384) جامعه برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی، ترجمۀ افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه.
توسلی، غلامعباس (1382) مشارکت اجتماعی در شرایط جامعه آنومیک، رابطه آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی با مشارکت اجتماعی، تهران، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.
جوشن¬لو، محسن و دیگران (1385) «بررسی ساختار عاملی مقیاس به¬زیستی جامعه»، فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال سوم، شماره 9، صص 35-51.
حاتمی، پریسا (1389) بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تأکید بر شبکه‌های اجتماعی، پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد، به راهنمایی دکترعزت‌اله سام آرام، رشته مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
حسین¬پور، جعفر (1389) رسانه‌ها و سرمایه اجتماعی (بررسی رابطه میزان مصرف رسانه‌ها و میزان سرمایه اجتماعی شهروندان تهرانی)، پایان¬نامه دوره دکتری علوم ارتباطات، به راهنمایی کاظم معتمد نژاد، دانشکده ارتیاطات و رسانه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
خسروی¬پور، الهام (1400) «بررسی تأثیر محتوای رسانه‌های اجتماعی بر ارتقای سواد سلامت با تأکید بر بهبود سواد رسانه»، سیزدهمین همایش ملی آموزش، قابل دسترسی در http://conf.
sru.
ac.
ir/p/Article16_198.
خیرالله¬پور، اکبر (1383) «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت روانی با تأکید بر سرمایه اجتماعی، (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی)»، پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد، به راهنمایی دکتر سید محمدصادق مهدوی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جامعه-شناسی دانشگاه شهید بهشتی.
رابرتسون، یان (1377) درآمدی بر جامعه (با تأکید بر نظریه‌های کارکردگرایی، ستیز و کنش متقابل نمادی)، ترجمه حسین بهروان، چاپ سوّم، تهران، آستان قدس رضوی.
راد، فیروز و الهام پسوده (1397) «بررسی رابطه سواد رسانه‌ای و سلامت اجتماعی بانوان شاغل در کارخانه‌های تبریز (مطالعه موردی: کارکنان زن شاغل در شرکت صنعتی داداش برادر «شونیز» و صنایع صبح پارلار آسیا)»، مجله مطالعات رسانه‌ای، دوره سیزدهم، شماره 4 (پیاپی43)، صص 59-73.
رحمانی خلیلی، احسان (1394) «بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر شادابی اجتماعی در حضور متغیرهای حمایت اجتماعی و دین¬داری»، مطالعات فرهنگ – ارتباطات، دوره شانزدهم، شماره 32 (پیاپی 64)، صص 7-206.
روشندل اربطانی، طاهر و دیگران (1390) «تبیین مدل کاربرد رسانه‌های جمعی برای پیشگیری از ارتکاب جرم»، فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، سال چهارم، شماره 1، صص 81-56.
زیبرا، مارتین (1385) نظریه‌های جامعه¬شناسی طردشدگان اجتماعی، ترجمه سید حسن حسینی، تهران، آن.
زمانی، مهسا و دیگران (1400) «ارائه الگو جهت ارتقای سلامت اجتماعی از طریق شبکه‌های اجتماعی (مورد مطالعه: شبکه اجتماعی اینستاگرام)»، مطالعات رسانه‌های نوین، سال هفتم، شماره 28، صص 1-42.
شجاعی باغینی، محمدمهدی و دیگران (1387) مبانی مفهومی سرمایه اجتماعی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فاضل، نهیه و سارا محمدی (1395) بررسی تأثیرات استفاده از ماهواره بر ابعاد مختلف سلامت روانی دانش¬آموزان، هفتمین کنفرانس بین¬المللی روانشناسی و علوم اجتماعی.
فدایی مهربانی، مهدی (1386) «شهرنشینی، رسانه و سلامت اجتماعی (رسانه‌های جوامع در حال گذار و سلامت اجتماعی شهروندان)»، پژوهش و سنجش، سال چهاردهم، شماره 49، صص 67-86.
فروم، اریک (1385) جامعه سالم، ترجمه اکبر تبریزی، تهران، بهجت.
فیلد، جان (1386) سرمایه اجتماعی، ترجمه غلامرضا غفاری، تهران، کویر.
کلاین، اورنز (1383) روانشناسی سلامت مردان، ترجمه جعفر نجفی زند، آگاه.
کنگرلو، مریم (1387) بررسی میزان سلامت اجتماعی دانشجویان شاهد و غیر شاهد دانشگاه علامه طباطبایی، پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد، استاد راهنما دکتر عزت‌اله سام آرام، استاد مشاور دکتر حمیرا سجادی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
محمدی، الهام (1389) بررسی رابطه ویژگی‌های ابعاد شبکه اجتماعی و سلامت در بازنشستگان سالمند عضو کانون‌های بازنشستگان کشوری و بازنشستگان آموزش و پرورش شهر کرج، استاد راهنما دکتر حسین فکرآزاد، استاد مشاور دکتر حمیرا سجادی، پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان¬بخشی.
مرندی، سید علیرضا (1385) عوامل اجتماعی سلامت، در کتاب جامع بهداشت عمومی، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، معاونت تحقیقات و فن‌آوری، چاپ دوم.
مصطفوی کهنگی، فرحناز (1401) «نقش رسانه‌های شنیداری بر سلامت اجتماعی با استفاده از تکنیک تحلیل مسیر (مورد مطالعه: شهروندان شهر تهران)»، وسایل ارتباط جمعی رسانه، سال 1401، انتشار آنلاین، doi: 10.
22034/BMSP.
2022.
336780.
1713.
نیک¬ورز، طیبه (1389) بررسی عوامل مؤثر بر میزان سلامت اجتماعی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید باهنر کرمان، به راهنمایی دکتر لیلا یزدان‌پناه، پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
وثوقی، منصور و احسان رحمانی خلیلی (1393) «رابطه رسانه‌های جمعی و سرمایه اجتماعی در کلان‌شهر تهران»، مطالعات فرهنگ- ارتباطات، دوره پانزدهم، شماره 26 (پیاپی 58)، صص 1-244.
هرسیج، حسین و دیگران (1390) «بررسی تأثیرات مصرف رسانه‌ای بر هویت اجتماعی دانشجویان اصفهان»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست¬وسوم، شماره 47، صص 75-92.
Hirschi, Travis (1969) Causes of delinquency, Berkeley, and Los Angeles, University of California Press.
Kelley,MSokol K,J.,Braddock,J.H.,Bassinger,F.L (2004) Control Theory,Sport and Patterns in Delinquency for Youth.NY:Edwin Mellen Press.
Keyes, C. L. M. & Shapiro, A. (2004) “Social well-being in the U.S.: A descriptive epidemiology”, in orville Brim, Carol, D., Ryff & Ronald, C. Kessler (eds.), How healthy are you? A national study of well-being of Midlife, Chicago: University of Chicago Press.
Moy, Patricia & Ptau, Micheal (2000) With Malice Toward All? The Media and Public Confidence in Democatic Institution, USA, Green Wood Publishing Goups.
Portes and Light (1995) In World Bank Group (1999) Social Capital for Development.
Putnam, R (1995) Bowling Alone: America s Declining Social Capital, Journal of Democracy 6:65-78.
Segrin, C. & Flora, J. (2000) Poor social skills are a vulnerability factor in the development of psychosocial problems. Human communication research; 26: 489-524.
Simon. D (1992) Cities , Capital and Development: African cities in the world economy , London: Paul Chapman.
Sklair , L . (1991) Sociology of the global system , Hemel hempstead: Harvester wheatsheaf.
Zunzunegui, Maria-Victoria; Beatriz Eugenia Alvarado; Teodoro del Ser, Angel, Otero (2003) Social networks, social integration, and social engagement determine cognitive decline in community-dwelling Spanish older adults. The journals of gerontology. Series B, Psychological sciences and social sciences; 58 (2).
https://amar.thmporg.ir.
https://www.asriran.com.
