ارائه مدل کسب و کار اقتصاد دایره‌ای برای شرکت‌های دانش بنیان
الموضوعات :فاطمه شهدکار 1 , تقی ترابی 2 , فریدون رهنما رودپشتی 3
1 - دکتری کارآفرینی بین الملل
2 - دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات- دانشکده مدیریت و اقتصاد-گروه اقتصاد-تهران-ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات- دانشکده مدیریت و حسابداری- گروه مدیریت-تهران-ایران
الکلمات المفتاحية: مدل‌های کسب و کار, اقتصاد خطی, اقتصاد دایره‌ای, شرکت‌های دانش بنیان, مدل‌های کسب و کار اقتصاد دایره‌ای,
ملخص المقالة :
اقتصاد دایره‌ای رویکردی ارزشمند برای دستیابی به مفهوم پایداری است که سبب برابری اجتماعی، رشد و توسعه اقتصادی و حفاظت از محیط زیست می‌گردد.هدف اصلی از این پژوهش، ارائه یک مدل کسب و کار اقتصاد دایره‌ای برای شرکت‌های دانش بنیان بود. این پژوهش از نظر هدف، در دسته پژوهش‌های بنیادی- توسعه‌ای و به لحاظ موضوع و ماهیت از رویکرد پژوهش‌های کیفی از نوع اکتشافی بوده و از نظریه داده بنیاد (سیستماتیک) استفاده شده است. داده‌ها از طریق منابع مستند (کتاب، مقاله، رساله) و مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته با 15 نفر از صاحبنظران و خبرگان دانشگاهی و غیر دانشگاهی از طریق نمونه گیری هدفمند نظری تا اشباع اطلاعات مورد نیاز و کفایت نظری، جمع آوری شد. داده‌ها بر مبنای نظریه داده بنیاد در چارچوب کدهای باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل داده‌های کیفی حاصل از پژوهش، منجر به ارائه مدل کسب و کار اقتصاد دایره‌ای با 124 مقوله، 17 مقوله محوری و 6 عامل اصلی، در قالب ابعاد 6 گانه شامل شرایط علی (2مقوله)، پدیده اصلی (مدل کسب و کار دایره‌ای)، راهبرد (4 مقوله)، ویژگی‌های زمینه‌ای (5 مقوله)، شرایط مداخله‌گر (2مقوله) و پیامد (4مقوله) شد. مدل حاصل از این پژوهش می‌تواند راه‌گشای دست اندر‌کاران، برنامه‌ریزان و مدیران شرکت‌های دانش بنیان جهت تولید و توزیع کالا و خدمات در قرن حاضر باشد.
#. فراحی، محمد مهدی ؛ گل محمدی، محمد و زمانیان نجات‌زاده، فرشاد، بررسی مدل‌های نوین کسب و کار در صنعت بانکداری، اولین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در مدیریت کسب و کار و حسابداری با تاکید بر ارزش آفرینی و اقتصاد مقاومتی، تهران،1397. #
#.زعفریان، رضا؛ نیرومند. پوراندخت؛ رنجبر. محبوبه، الگوهای طراحی مدل کسب وکار، ماهنامه کار و جامعه، دوره ۱۳۵، ۴- 10 ،1390 #.
#. حساس يگانه يحيي؛ باباجاني جعفر؛ تقوي فرد محمدتقي؛ آرين پور آرش، مدل عملکرد پايدار کسب و کار در ايران، نشریه دانش حسابداري و حسابرسي مديريت، دوره7 , شماره 27، 181-204، ۱۳۹۷. #
#آقاجانی، حسنعلی؛ زراعتی، پروانه، نقش صنعت مشاوره مدیریت در بهبود عملکرد کسب و کارهای کوچک و متوسط، اولین کنفرانس بین المللی حماسه سیاسی (با رویکردی بر تحولات خاورمیانه) و حماسه اقتصادی (با رویکردی بر مدیریت و حسابداری)،رودهن،1392 #
#. دهقانی، مریم، بررسی تاثیر مدل کسب و کار باز بر نوآوری استراتژیک و کسب مزیت رقابتی در شرکت‌های دانش بنیان استان بوشهر، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، گروه مدیریت، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، 1394. #
# برجویی مجرد، صاحبه؛ حسینی، فاطمه، تاثیر نوآوری باز و نوآوری مدل کسب و کار بر عملکرد شرکت‌های دانش بنیان، اولین همایش علمی پژوهشی یافته‌های نوین علوم مدیریت، کارآفرینی و آموزش ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین،1394. #
# شهدکار، فاطمه؛ ترابی، تقی، اقتصاد دانش محور عینیت اقتصاد دایره‌ای، انتشارات میعاد اندیشه، تهران، چاپ اول ،۱۴۰۰. #
# شهدکار، فاطمه؛ ترابی.تقی، فرصت‌های کارآفرینی در اقتصاد دایره‌ای، انتشارات میعاد اندیشه، تهران، چاپ اول ،۱۴۰۰. #
#. بازرگان، عباس، مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری، انتشارات دیدار، تهران، چاپ پنجم، ۱۴۰۱. #
#10. EMF (Ellen MacArthur Foundation), towards a circular economy: Business rationale for an accelerated transition, 2015. Avalible from: https://www.ellenmacarthurfoundation.org/publications/towards-a-circular-economy-business-rationale-for-an-accelerated-transition. #
#11. Halog, Anthony., Anieke ,Sandra, A Review of Circular Economy Studies in Developed Countries and its Potential Adoption in Developing Countries, Journal of Circular Economy and Sustainability, Vol.1, pp.209–230, 2021. #
#12. Hysa, Eglantina., Kruja, Alba., Rehman, Naqeeb and Laurenti, Rafael, Circular Economy Innovation and Environmental Sustainability Impact on Economic Growth: An Integrated Model for Sustainable Development, Sustainability, VOL. 12(12), pp.4831, 2020; https://doi.org/10.3390/su12124831#
#13. Popp H.c,József., Fogarassy, Csaba., Finger, David, Circular Use of Resources: Theoretical and Practical Approaches of Sustainable Technologies, Business Models and Organizational Innovations, Resources, Mdpi AG, first edition, 2020. https://doi.org/10.3390/books978-3-03936-791-7. #
#14. Padilla-Rivera, Alejandro. Russo-Garrido,Sara., Merveille, Nicolas, Addressing the Social Aspects of Circular Economy: A Systematic Literature Review, Sustainability, Vol.12, pp. 7912, 2020, DOI: 10.3390/su12197912#
#15. Tan, Jovan., Tan, Jianwei., Fabienand, R,Seeram, Transitioning to a Circular Economy: A Systematic Review of Its Drivers and Barriers, Sustainability, Vol.14, pp. 1757, 2022, https://doi.org/10.3390/su14031757#
#16. European Commission, Plastic Waste: a European strategy to protect the planet, defend our citizens and empower our industries, 2018, Retrieved from:http://europa.eu/rapid/press-release_IP-18-5_en.htm (accessed on 18 January 2018). #
#17. McKinsey & Co, GROWTH WITHIN: A CIRCULAR ECONOMY VISION FOR A COMPETITIVE EUROPE, EU: Ellen McArthour Foundation & McKinsey Center, 2015, https://www.mckinsey.com/business-functions/sustainability/our-insights/growth-within-a-circular-economy-vision-for-a-competitive-europe#
#18. Planingm, Patrick, Business Model Innovation in a Circular Economy Reasons for Non-Acceptance of Circular Business Models, OPEN JOURNAL OF BUSINESS MODEL INNOVATION, Vol.1(1), pp.11, 2015. #
#19. Koprivnjak, Tihana and Peterka,O, Sunčica, Business Model as a Base for Building Firms’ Competitiveness, Sustainability, Vol.21(21), pp. 9278, 2022, https://doi:10.3390/su12219278. #
#20. Zott, Christoph., Amit, Raphael, Business model design: An activity system perspective, Long Range Planning, Vol. 43(2-3), pp.216-226, 2010. #
#21. Osterwalder, Alexander., Pigneur, Yves, Business model generation: a handbook for visionaries, game changers, and challengers, New York, John Wiley & Sons, 2010. #
#22. Zott Christoph., Amit Raphael., Massa Lorenzo. (2011), .The business model: Recent developments and future research, Journal of Management, Vol. 37(4), pp.1019-1042. #
#23. Slávik, Stefan., Bednár, Richard., Hudáková,I,Mišúnová., Zagoršek, Branislav, Business models of start-ups and their impact on the sustainability of nascent business, Entrepreneurship and Sustainability, Vol.8 (4), pp.29, 2021. #
#24. Slávik, Stefan., Bednar, Richard., Hudáková, M,Ivana, The Structure of the Start-Up Business Model—Qualitative Analysis, Sustainability, Vol. 13, pp.8386, 2021.https://doi.org/10.3390/su13158386 #
#25. Djuraeva, Leyla, Importance of the Innovative Business Models for the Future Success of the Company, SHS Web of Conferences: IV International Scientific Congress “Society of Ambient Intelligence”, Vol.100, 2021, https://doi.org/10.1051/shsconf/202110001013#
#26. Osterwalder, Alexander, The Business Model Ontology—A Proposition in a Design Science Approach. PhD Thesis, University of Lausanne, Switzerland. 2004. #
#27. Gordijn, Jaap., Tan,Yao-Hua, A Design Methodology for Trust and Value Exchanges in Business Models, 16th Bled Electronic Commerce Conference e-Transformation Bled, Slovenia, June 9 –11, 2003 https://aisel.aisnet.org/bled2003/2. #
#28. Amit,Raphael., Zott, Christoph,Value Creation in E-Business, Strategic Management Journal, Vol. 22, pp.493-520, 2001.http://dx.doi.org/10.1002/smj.187#
#29. Alt, Rainer., Zimmermann, H, Dieter, Introduction to Special Section - Business Models, Electronic Markets - The International Journal, Vol. 11, No. 1, pp. 1019-6781, 2001. #
#30. Ensign, Prescott, Business Models and Sustainable Development Goals, Sustainability, 14(5), pp. 2558, 2022; https://doi.org/10.3390/su14052558#
#31. Young,C.William., Tilley,Fiona, Can businesses move beyond efficiency? The shift toward effectiveness and equity in the corporate sustainability debate, Business Strategy and the Environment, Vol .15(6), pp.402 – 415, 2006#
#32. Dyllick,Thomas., Hockerts,Kai, Beyond the Business Case for Corporate Sustainability, Business Strategy and the Environment, Vol.11 (2), 2002, https://doi.org/10.1002/bse.323#
#33. Motke,Diego., Francies,M,Gomes., Clandia,Kneipp., Marques, Jordana., Perlin,P,Ana., Damke,L, Inês and Lamberti ,B,Tatiane, Circular Business Model Innovation and Its Relationship with Business Performance in Brazilian Industrial Chemical Companies, Frontiers in Sustainability, Vol.2, 2022, https://doi.org/10.3389/frsus.2021.766696#
#34. Amato, Alessia, The Circular Economy Challenge: Towards a Sustainable Development, Sustainability, Vol. 14, pp.3458, 2022, https://doi.org/10.3390/su14063458#
#35. Salvioni,M.Daniela., Bosetti,Luisa., Fornasari,Tommaso, Implementing and Monitoring Circular Business Models: An Analysis of Italian SMEs, Sustainability, 14(1), pp. 270; 2022 https://doi.org/10.3390/su14010270#
#36. Chaudhuri, Atanu., Subramanian, Nachiappan., Dora Manoj, Circular economy and digital capabilities of SMEs for providing value to customers: Combined resource-based view and ambidexterity perspective, Journal of Business Research, Vol. 142, pp.32-44, 2022. #
# 37. Rossi, Efigênia., Bertassini, A,Carolina., Ferreira, C,d, Santos., Amaral, W. A., RobertoOmetto, A , Circular economy indicators for organizations considering sustainability and business models: Plastic, textile and electro-electronic cases, Journal of Cleaner Production, Vol. 247, 119137, 2020. #
#38. Henry,Marvin., Bauwens.Thomas., Hekkert.Marko., Kirchherr. Julian, A typology of circular start-ups: An Analysis of 128 circular business models, Journal of Cleaner Production,Vol. 245, 2020. #
#39. Pieroni, P.P, Marina., McAloone, C,Tim., Pigosso, C.A, Daniela, Business model innovation for circular economy and sustainability: A review of approaches, Journal of Cleaner Production, Vol. 215, 198-216, 2019. #
