نقش شورای امنیت سازمان ملل متحد در صدور قطعنامه‌ها علیه داعش
الموضوعات :
احسان جعفری فر
1
(دانشگاه ازاد تهران مرکز)
رضا نصیری حامد
2
(دانشگاه تبریز)
الکلمات المفتاحية: سازمان ملل متحدداعش قطعنامه تروریسم شورای امنیت,
ملخص المقالة :
امروز تروريسم از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه ملت‌ها و دولت‌ها در سرتاسر جهان است و با آنکه این مسئله مناطق خاصی را بیشتر درگیر کرده، اما شیوع آن تقریباً به دغدغه امنیتی اغلب جوامع معاصر تبدیل شده است. سازمان ملل متحد برای مقابله با رشد و اقدامات گروه‌های تروریستی تلاش‌هایی را انجام داده است؛ به‌ویژه اینکه با ظهور داعش و اقدامات فراملی آن بحران تروریسم به‌عنوان تهدیدی علیه امنیت جهانی موردتوجه بیشتری قرار گرفت. این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای و سایت به دنبال پاسخ به این پرسش بوده است که «سازمان ملل چه قطعنامه‌هایی علیه گروه تروریستی داعش تصویب کرده است؟» این پژوهش در یک نوآوری برخلاف پژوهش‌های پیشین که به مسئله بحران عراق و سوریه و نقش سازمان ملل در خلال آن پرداخته‌اند قصد داشته است به‌صورت منسجم تنها به موضوع قطعنامه‌های سازمان ملل در قبال داعش بپردازد. بر اساس یافته‌های پژوهش، بین سال‌های 2014-2021 قطعنامه‌های 2169، 2170، 2178، 2199،2347،2249 و 2462 مهم‌ترین قطعنامه‌های سازمان ملل متحد علیه داعش بوده که در موضوعات زیر تصویب شده است: قطعنامه 2169 شورای امنیت نسبت به شناسایی داعش به‌عنوان گروه تروریستی؛ قطعنامه 2170 برای انحـلال داعش؛ قطعنامه 2178 نسبت به جذب جنگجویان خارجی به داعش؛ قطعنامه 2199 دربارة منع خرید و معامله نفت و گاز، اشیای عتیقه و تاریخی با تروریست‌ها؛ قطعنامه 2347 دربارة حمایت از میراث مشترک بشریت و میراث فرهنگی؛ قطعنامه 2249 برای نابودسازی پناهگاه‌های داعش در عراق و سوریه و قطعنامه 2462 در مورد مبارزه با تروریسم و مقابله با تأمین بودجه تروریسم.
تقي زاده انصاري، مصطفی (1386). بررسي قطعنامه 28 سپتامبر 2001 شوراي امنيت سازمان ملل متحد در رابطه با مقابله با تروريسم. فصلنامه راهبرد، شماره 43، صص 180-163.
جوان پور هروی، عزیز و محقق، حمید (1399). عوامل مؤثر بر پیدایش و گرایش به بنیادگرایی. فصلنامه دانش تفسیر سیاسی، دوره دوم، شماره 3، صص 198-169.
خبیری، کابک و دربندی، مارال (1390). حقوق بین‌المللی و مسئله تروریسم. فصلنامه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، دوره چهارم، شماره 16، صص 172-151.
زرنشان، شهرام (1386). شورای امنیت و تعهدات دولت‌ها برای مقابله با تروریسم. مجله حقوقی بین‌المللی، دوره بیست و چهارم، شماره 36، صص 57-94.
سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران (1 آذر 1394). استقبال نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در عراق از قطعنامه شورای امنیت علیه داعش. http://www.unic-ir.org/index.php?option=com_content&view=article&id=161
ساعدی، بهمن؛ فرزامی نسب، عبدالرضا و آرش پور، علیرضا (1399). مخاصمه مسلحانه عراق:تحلیل اقدامات ارتکابی داعش از منظر حقوق بین‌الملل بشردوستانه و حقوق بین‌الملل کیفری. مطالعات حقوق عمومی، شماره ۵۰، صص 809-836.
شریعتی فیض‌آبادی، مهدی و ناظمی، مازیار (1396). طراحی مفاهیم فرهنگ صلح ساز ورزش در توسـعه روابـط بین‌الملل (مطالعه موردي طرح ویو «جهان عاري از خشونت و افراطی‌گری» ریاست‌جمهور ایران). فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، دوره ششم، شماره 24، صص 188-163.
صالحی، سید جواد و مرادی نیاز، فاتح (1395). بنیادگرایی اسلامی داعش - القاعده: تمایزهای ساختاری و ایدئولوژیکی. دو فصلنامه علمی- پژوهشی جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، شماره 4، صص 111 - 85.
ضیایی، سید یاسر و یدائی امناب، محسن (1395). مداخلة نظامی خارجی در مخاصمات مسلحانه غیر بین‌المللی از منظر حقوق بین‌الملل: بررسی وضعیت عراق، سوریه، یمن و بحرین. فصلنامه آفاق امنیت، شماره 32، صص 151-123.
طباطبایی لطفی، سید احمد و سادات شارق، زهرا (1395). بررسی مشروعیت عملکرد ائتلاف ضد داعش (دولت اسلامی عراق و شام) از منظر حقوق بین‌الملل در سوریه، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، شماره 46، صص 179-201.
غمامی، سید محمدمهدی (1395). چالش‌های حقوق بشری و شهروندی در مبارزه با تروریسم مطالعه موردی نظام حقوقی ایالات‌متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه آفاق امنیت، دوره نهم، شماره 33، صص 103-83.
فاطمه رضایی (1395). تروریسم و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل. تهران: سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
فرشاسعید، پرویز و شبانکاره، یدالله (1395).کاربرد زور علیه داعش از منظر حقوق بین‌الملل. سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی، برلین، آلمان.
گوهری مقدم، ابوذر (1388). تروریسم جدید: چارچوبی براي تحلیل. دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 12، صص 34-11.
گلستانی، فاطمه (1395). امکان‌سنجی محاکمه اعضای گروه داعش از منظر حقوق بین‌الملل کیفری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل ، دانشگاه قم.
لسانی، سید حسام‌الدین و نقی‌زاده، یلدا (1398). بررسی قواعد حاکم بر تخریب میراث فرهنگی در مخاصمات مسلحانۀ غیر بین‌المللی با تأکید بر عملکرد داعش. فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره سوم، شماره 32 صص 1002-981.
Boeglin, N. (2015, 12 09). Retrieved from Arguments based on UN resolution 2249 in Prime Minister´s report on airstrikes in Syria: some clarifications needed, https://www.dipublico.org/103234/arguments-based-on-un-resolution-2249-in-prime-ministers-report-on-airstrikes-in-syria-some-clarifications-needed/.
Deeks, A. (2015, nov 23). Retrieved from Threading the Needle in Security Council Resolution 2249, https://www.lawfareblog.com/threading-needle-security-council-resolution-2249.
Hilpold, P. (2016, jun 20). Retrieved from The fight against terrorism and SC Resolution 2249 (2015). towards a more Hobbesian or a more Kantian International Society?, https://link.springer.com/article/10.1007/s40901-016-0028-1#Sec2
Klug, brian (2012). Islamophobia: a concept comes of age, Ethnicities, Oxford, vol. 12, no. 5 p.665-681 https://doi.org/10.1177/1468796812450363.
Nichols, M , & Irish, J. (2015, dec 18). Retrieved from U.N. Security Council puts sanctions focus on Islamic State: https://www.reuters.com/article/ us-mideast-crisis-islamic-state-un-idUSKBN0U030P20151217.
Sanderson, Thomas M ; Michael Barber & Joshua Russakis (2015). Key Elements of the Counterterrorism Challenge. In: Religious Radicalism after the Arab Uprisings, Editor: Jon B. Alterman, Washington, Rowman & Littlefield, pp 37-92.
securitycouncilreport. (2021). Retrieved from UN Documents for Terrorism: Security Council Resolutions: https://www.securitycouncilreport. org/ un_ documents _type/ security- council- resolutions/ page/ 1? ctype= Terrorism & cbtype=terrorism#038;cbtype=terrorism.
un.org. (2020, sep 10). Retrieved from Security Council ISIL (Da’esh) and Al-Qaida Sanctions Committee Amends Eleven Entries on Its Sanctions List: https://www.un.org/press/en/2020/sc14299.doc.htm
un.org. (2020, oct 2020). Retrieved from Sanctions List Materials ISIL (Da'esh) & Al-Qaida Sanctions List: https://www.un.org/securitycouncil/ sanctions/ 1267/aq_sanctions_list
veerman, frans. (2014). The Rise of Political Islam in Europe. world watch monitor https:// www. worldwatchmonitor. org/ 2014/07/ article_ 3215384. html.
