گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در اقتصاد جهانی و سیاست بینالملل: تحلیل الگوی رفتاری گروه ویژه در قبال ایران
الموضوعات :
1 - گروه روابط بین الملل
الکلمات المفتاحية: گروه ویژه اقدام مالی (FATF)ایران, اقتصاد جهانی سیاست بینالملل رژیمهای بینالمللی,
ملخص المقالة :
گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، یکی از نهادهای مهم مالی جهان است که در ابتدا با هدف مبارزه با پولشویی از طریق تنظیم استانداردهای مالی و قانونگذارانه تأسیس شد و بعدها اهدافی همچون مبارزه با جرایم سازمانیافتۀ فراملی، مقابله با تأمین مالی تروریسم و اشاعۀ تسلیحات کشتار جمعی نیز به منظومه مأموریتهای این نهاد افزوده شد. بنمایۀ فعالیتهای گروه ویژه را چهل توصیۀ اصلی این نهاد تشکیل میدهد که متون تفسیری آنها نیز ضمیمۀ این توصیهها شده است. مبنای مشروعیت توصیههای گروه ویژه را برخی کنوانسیونها و قطعنامههای سازمان ملل تشکیل میدهد. این نهاد بهخصوص پس از بروز حملات تروریستی یازده سپتامبر، قدرت بیشتری پیدا کرد تا جایی که از آن بهعنوان یکی از مهمترین رژیمهای بینالمللی در حوزۀ مالی و بانکی یاد میشود. پرسش اساسی که در این زمینه مطرح میشود، جایگاه گروه ویژه اقدام مالی در نظام اقتصاد جهانی و سیاست بینالملل و همچنین الگوی رفتاری آن در قبال ایران است. در پاسخ به این پرسش، این فرضیه طرح گردیده که گروه ویژه اقدام مالی بخشی از رژیم بانکی و مالی بینالمللی است که با ارجاع به کنوانسیونهای بینالمللی و قطعنامههای سازمان ملل، ضمن کسب مشروعیت؛ حوزۀ اقتدار، اختیارات و اثرگذاری فراحاکمیتی خود را در عرصههای اقتصاد جهانی و سیاست بینالملل گسترش داده است. برای پرداختن به این مسئله، ابتدا به اسناد مهم بینالمللی در زمینۀ مبارزه با پولشویی که زمینهساز تشکیل گروه ویژه اقدام مالی بودهاند، اشاره شده است. در ادامه بررسی روندپژوهانهای از تحول تاریخی گروه ویژه انجام شده تا با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به جایگاه گروه ویژه اقدام مالی در اقتصاد جهانی و سیاست بینالملل پرداخته شود. درنهایت نیز تحلیل جامعی از الگوی رفتاری گروه ویژه اقدام مالی در مواجهه با ایران در طول دو دهۀ اخیر بهعنوان مطالعۀ موردی ارائه شده است.
شیرخانی، محمدعلی و بایزیدی، رحیم (1398). جریان بینالمللی سرمایه انسانی و توسعه اقتصادی در ایران و ترکیه. پژوهشنامه ایرانی سیاست بینالملل، 8(1)، 97-120.
نمامیان، پیمان و عباسی، صمد (۱۳۹۱). تأملی در قطعنامه ۱۳۷۳ شورای امنیت: تغییر ماهیت در تعهدات و الزامات حقوقی مبارزه با تروریسم. فصلنامه مطالعات بینالمللی پلیس،3(9)، 149-168.
Ali, F. (9 November, 2019). FATF and global Politics. From: www.brecorder.com/news/542935/.
FATF (10 May, 2021). About: https://www.fatf-gafi.org/about/.
FATF (15 May, 2017). From: www.fatf-gafi.org/publications/ fatfgeneral/ documents/fatf-at-g7-meeting-in-bari-italy.html.
FATF 25 Years Beyond (2014). From: www.issuu.com/fatf/docs/fatf_25_years.
FATF Annual Report of 1993-1994 (1994). FINANCIAL ACTION TASK FORCE ON MONEY LAUNDERING. From: www.fatf-gafi.org/media/ fatf/documents/reports/ 1993%201994%20ENG.pdf.
FATF Guidance (2013). From: www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/ recommendations/Guidance-PEP-Rec12-22.pdf.
FATF Recommendations (1996). Financial Task Force on Money Laundering. From: www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/recommendations/ pdfs/ FATF%20Recommendations%201996.pdf.
FATF Recommendations (2012): From: www.fatf-gafi.org/media/fatf/ documents/ recommendations/ pdfs/FATF%20Recommendations% 20 2012. pdf.
FATF Public Statement (16 October 2008). From: www.fatf-gafi. org/ publications/ high-risk- and- other-monitored-jurisdictions/ documents/ fatfstatement-16october2008.html.
FATF Public Statement (21 February 2020). From: www.fatf-gafi.org/ publications/high-risk-and- other- monitored- jurisdictions/ documents/ call- for-action-february-2020.html.
FATF Public Statement (24 June 2016). From:www.fatf-gafi.org/ publications/ high-risk- and- other- monitored- jurisdictions/ documents/ public- statement- june-2016.html.
FATF Public Statement (25 February 2009). From: www.fma.gv.at/ download.php?d=1475.
FATF Public Statement (27 February 2015). From:www.fatf-gafi.org/ publications/ high-risk-and-other-monitored-jurisdictions/ documents/ public-statement-february-2015.html.
FATF Public Statement (28 February 2008). From: www.fatf-gafi.org/ publications/ high-risk- and-other- monitored-jurisdictions/documents/ fatfstatement-28february2008.html.
FATF Public Statement (28 February 2018). From: www.fatf-gafi.org/ publications/ high- riskandnon- cooperativejurisdictions/ documents/ public- statement-february-2018.html.
International Convention for the Suppression of the Financing of Terrorism (1999). From: www.un.org/law/cod/finterr.htm.
Mugarura, N. (2016). The Global Anti-Money Laundering Regulatory Landscape in Less Developed Countries, Routledge.
Nance, M. T. (2017). The regime that FATF built: an introduction to the Financial Action Task Force. Crime, Law and Social Change, 69, pp.109–129.
Pisa, M. (2019). Does the Financial Action Task Force (FATF) Help or Hinder Financial Inclusion? A Study of FATF Mutual Evaluation Reports. Center for Global Development, CGD Policy. Paper 143. From: www. cgdev. org/sites/default/files/does-financial-action-task-force-fatf-help-or- hinder-financial-inclusion-study-fatf.pdf
Ryder, N. (2008). The Financial Services Authority and Money Laundering a Game of Cat and Mouse. The Cambridge Law Journal, 67(3), pp.635-653.
The Forty Recommendations of the Financial Action Task Force on Money Laundering (1990). From: www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/ recommendations/ pdfs/FATF%20Recommendations%201990.pdf
Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (1995). From: www.un. org/ disarmament/wmd/nuclear/npt/text
UN Security Council Res. 1617 (2005). From: https://www.undocs. org/S/RES/1617%20(2005)
United Nations Convention against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances (1988). From: www.unodc.org/ pdf/ convention_1988_en.pdf
United Nations Convention against Transnational Organized Crime (2000). From: www.unodc.org/documents/middleeastandnorthafrica/organised-crime/UNITED_NATIONS_CONVENTION_AGAINST_TRANSNATIONAL_ORGANIZED_CRIME_AND_THE_PROTOCOLS_THERETO.pdf
Van, F.; Anthony B. & Chambers, K. (2012). Tax Havens. University of Queensland Press Pacific studies series.
Vlcek, W. (2018). Global financial governance and the informal: limits to the regulation of money Crime. Law and Social Change, 69, pp.249–264.