تأثیر آمادگی فناوری و سرمایه خارجی بر پیچیدگی اقتصادی در کشورهای منتخب نفتی
الموضوعات :
ابوالفضل شاه آبادی
1
(استاد گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران )
زهرا صادقی معتمد
2
(دانشجو دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران )
ساناز گهرازه
3
(دانشجو دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران )
الکلمات المفتاحية: پیچیدگی اقتصادی, سرمایه, کشورهای منتخب نفتی, آمادگی فناوری,
ملخص المقالة :
در اقتصاد مبتنی بر دانش، محصولات با فناوری بالا و پیچیده نقش کلیدی دارند چرا که ابزاری برای برتری فناورانه، ایجادهای مزیت های رقابتی و تداوم آن و افزایش بهره وری به شمار می روند. برای اندازه گیری میزان دانش به کار رفته در تولیدات یک کشور شاخص های مختلفی وجود دارد. یکی از این شاخص ها، شاخص پیچیدگی اقتصادی است. با توجه به اثر پیچیدگی اقتصادی بر رشد، توسعه، رفاه اجتماعی و میزان رقابت پذیری و همچنین شکاف قابل توجه شاخص پیچیدگی اقتصادی بین کشورهای در حال توسعه با کشورهای توسعه یافته نیاز به بررسی علمی عوامل تعیین کننده پیچیدگی اقتصادی در راستای تغییر رویکرد از اقتصاد منابع محور به اقتصاد دانش محور در کشورهای در حال توسعه ضروری است. مطالعه حاضر با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته(GMM ) به بررسی تأثیر سرمایه خارجی و آمادگی فناورانه بر پیچیدگی اقتصادی در کشورهای منتخب نفتی طی دوره 2020-2008 پرداخته است. یافته های مطالعه حاکی از آنست که سرمایه گذاری مستقیم خارجی و آمادگی فناوری ارتباط مثبت و معنادار با پیچیدگی اقتصادی در کشورهای منتخب نفتی دارند. علاوه بر این یافته های تحقیق نشان می دهد، سرمایه طبیعی اثر منفی و معنادار بر پیچیدگی اقتصادی داشته است و کنترل ریسک مالی بر پیچیدگی اقتصادی در کشورهای منتخب تأثیر مثبت و معنادار داشته است
احمدیان دیوکتی، محمد مهدی، آقاجانی، حسنعلی، شیرخدایی، میثم و طهرانچیان، امیر منصور (1397). پیچیدگی اقتصادی، رویکردی نوین برای سنجش تجاری سازی تولیدات علمی و فناورانه. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی. 21(4)، 161-124.
اربابیان، شیرین، یزدانی، مهدی و خلیلی اردلی، صدیقه (1395). تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه تجارت صنعتی. پژوهشنامه بازرگانی. 20(79)، 66-35.
آقایی، مهلا، ملک الساداتی، سید سعید و سلیمی فر، مصطفی(1397). یک مدل پویا برای بررسی ارتباط حقوق مالکیت فکری و پیچیدگی اقتصادی: مطالعه شاخص جدید نوآوری مبتنی بر دانش. فصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی. 25(13)، 188-157.
پورجوان، عبداله، شاه آبادی، ابوالفضل، قربان نژاد، مجتبی و امیری، حسین (1393). تأثیر وفور منابع طبیعی بر عملکرد حکمرانی کشورهای برگزیده نفتی و توسعه یافته. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی. 4(16)، 34-1.
چایانی، طیبه (1398). تأثیر جذب سرریز فناوری و کارافرینی بر پیچیدگی اقتصادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه بوعلی سینا همدان.
حسینی، مریم (1397). تأثیر مؤلفه های دانش بر پیچیدگی اقتصادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه بوعلی سینا همدان.
حیدری، علی و جعفرپناه، اسماعیل (1395). ارائه مدلی برای اهرم سازی یک شایستگی فناورانه( مورد مطالعه: ربات مار مانند). فصلنامه نوآوری و ارزش آفرینی. 5(9)، 83-100.
سلطانی نژاد، احمد و گودرزی، سهیل(1396). فناوری اطلاعات و تحول در مفهوم حکمرانی خوب. فصلنامه سیاست. 47(1)، 97-79.
شاه¬آبادی، ابوالفضل و صادقی، حامد (1392). مقایسه اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی ایران و نروژ. فصلنامه مدلسازی اقتصادی. 7(2)، 21-43.
شاه آبادی، ابوالفضل و صادقی معتمد، زهرا (1400). اثر متقابل فراوانی منابع طبیعی از طریق شاخص حکمرانی و مهاجرت نخبگان بر پیچیدگی اقتصادی در کشورهای منتخب نفتی. پژوهشنامه بازرگانی. 25(99)، 232-203.
شاه¬مرادی، بهروز و چینی فروشان، پیام (1396). سنجش دانش و مهارت با تکیه بر رویگرد پیچیدگی اقتصادی. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور. 27(67)، 48-33.
شاه¬مرادی، بهروز و سمندر علی اشتهاردی، مژگان (1397). بررسی جایگاه رقابت پذیری فناورانه ایران در منطقه با رویکرد پیچیدگی اقتصادی. سیاست علم و فناوری. 1(37)، 18-9.
گمار، زهرا، حامدی، محسن و بندریان، رضا (1397). توسعه دوسو توان محصول پیچیده، موردپژوهی نیروگاه غرب کارون. فصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی. 15(8)، 59-74.
مهرگان، نادر، سپهبان قره بابا، اصغر و لرستانی، الهام (1391). تاثیر آموزش علم و فناوری بر رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی، پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی. 2(6)، 94-71.
Ahmad, E. (2017). ICT and human capital spillover effects in achieving sustainable East Asian knowledge- based economies. Journal of the Knowledge Economy, 8(3), 1086-1112.
Ali, M., Yar, A., Khan, B and Ahmad, R. (2014). Financial risk and direct investment: evidence from Pakistan economy. International Journal of Business Management and Economic Studies, 1(1), 52-68.
Antonietti, R., & Franco, C. (2021). From FDI to economic complexity: a panel Granger causality analysis. Structural Change and Economic Dynamics, 56, 225-239.
Bahar, D., Hausmann, R., & Hidalgo, C. A. (2014). Neighbors and the evolution of the comparative advantage of nations: Evidence of international knowledge diffusion? Journal of International Economics, 92(1), 111-123.
Baltagi, B. H., & Baltagi, B. H. (2008). Econometric analysis of panel data (Vol. 4). Chichester: Wiley.
Baseri, B., Asghari, N., & Kia, M. (2011). The comparative analysis of knowledge-based economy components on economic growth in some selected countries. Iranian Journal of Economic Research, 16(47), 1-29 (in Persian).
Blomstrom, M. and Person, H. (1983). Foreign investment and spilliver efficiency in an underdeveloped economy: Evidence from the Mexican manufacturing industry. World Development, 11(6), 493-501.
Bradlow, D. and Escher, A. (2000). Legal aspects of foreign direct investment. Foreign Investment Law Journal, 16(1), 288-297.
Brunnschweiler, C. N. (2006). Cursing the blessings? Natural resource abundance, institutions, and economic growth. Natural Resource Abundance, Institutions, and Economic Growth (June 27, 2006). CER-ETH-Center of Economic Research at ETH Zurich, Working Paper, (06/51).
Cheshomi, A., & Abdolmaleki, S. (2013). Economic complexity index of comparative institutional structure and its relationship with Iran, Korea, and Turkey. In the first conference on sustainable development by improving the business climate. (In persian).
Erkan, B., & Yildirimci, E. (2015). Economic complexity and export competitiveness: The case of Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 524-533.
Felipe, J., Kumar, U., Abdon, A., & Bacate, M. (2012). Product complexity and economic development. Structural Change and Economic Dynamics, 23(1), 36-68.
Gala, P., Rocha, I., & Magacho, G. (2018). The structuralist revenge: economic complexity as an important dimension to evaluate growth and development. Brazilian journal of political economy, 38, 219-236.
Gao, J., & Zhou, T. (2018). Quantifying China’s regional economic complexity. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 492(c), 1591-1603.
Gylfason, T. (2001). Natural resources, education, and economic development. European Economic Review, 45(4-6), 847-859.
Hartmann, D., Guevara, M. R., Jara-Figueroa, C., Aristarán, M., & Hidalgo, C. A. (2017). Linking economic complexity, institutions, and income inequality. World development, 93 (c(, 5-93.
Hausmann, R., Hidalgo, C. A., Bustos, S., Coscia, M., & Simoes, A. (2014). The atlas of economic complexity: Mapping paths to prosperity. Mit Press.
Hayakawa, K., Kimura, F., & Lee, H. H. (2013). How does country risk matter for foreign direct investment? The Developing Economies, 51(1), 60-78.
Hidalgo, C. and Hausman, R. (2009). The building blocks of economic complexity. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(26), 10570-10575.
Hidalgo, C., Hausman, R., Bustos, S., Coscia, M., Chung, S., Jimenez, J., Simoes, A. and Yildrim, M. (2008). The atlas of economic complexity, mapping paths to prosperity. MIT madia lab.
Higón, D. A. (2012). The impact of ICT on innovation activities: Evidence for UK SMEs. International Small Business Journal, 30(6), 684-699.
Hoffmann, A. N. (2003). Education, trade and investment liberalizations. Journal of International Economics, 60(2), 433-453.
Ivanova, I., Strand, Ø., Kushnir, D., & Leydesdorff, L. (2017). Economic and technological complexity: A model study of indicators of knowledge-based innovation systems. Technological Forecasting and Social Change, 120 (c), 77-89.
Javorcik, B. S., Lo Turco, A., & Maggioni, D. (2018). New and improved: does FDI boost production complexity in host countries? The Economic Journal, 128(614), 2507-2537.
Jetter, M., & Ramírez Hassan, A. (2012). The roots of export diversification. Available at SSRN 2193650.
Jianu, I., Pirscoveanu, L and Tudorache, M. (2017). The impact financial risks on economic growth in EU-15. Theoretical and Applied Economics, 1(610), 23-44.
Kiyota, K., & Urata, S. (2004). Exchange rate, exchange rate volatility and foreign direct investment. World Economy, 27(10), 1501-1536.
Le Caous, E., & Huarng, F. (2020). Economic complexity and the mediating effects of income inequality: Reaching sustainable development in developing countries. Sustainability, 12(5), 2089.
Mateev, M., & Stoyanov, I. (2014). Country risk and its impact on foreign direct investment decision making process: A Bulgarian perspective. Oxford Journal: An International Journal of Business & Economics, 6(1), n. page.
Mealy, P., Farmer, J. D., & Teytelboym, A. (2018). A new interpretation of the economic complexity index. Alexander, A New Interpretation of the Economic Complexity Index (February 4, 2018).
Mealy, P., Farmer, J. D., & Teytelboym, A. (2019). Interpreting economic complexity. Science advances, 5(1), 1-8.
Sachs, J. D., & Warner, A. M. (2001). The curse of natural resources. European Economic Review, 45(4-6), 827-838.
Salari, E. T, Barzegar. N. (2013). Survey the status of Iran’s business with an emphasis on global competitiveness index. In First National Conference on Sustainable Development with a View to Improving the Business Environment (pp. 668-688).
Sepehrdoust, H., Davarikish, R., & Setarehie, M. (2019). The knowledge-based products and economic complexity in developing countries. Heliyon, 5(12), e02979.
Vernon, R. (1966). International trade and international investment in the product cycle. Quarterly Journal of Economics, 80(2), 190-207.
Zhuang, H. (2017). The effect of foreign direct investment on human capital development in East Asia. Journal of the Asia Pacific Economy, 22(2), 195-211.
www.Worldbank.org
www.unctad.org
www.prsgroup.com
www.weforum.org
www.atlas.media.mit.edu
