شرح چکامه ابن حماد عبدی در مدح امام علی علیه‌السلام
الموضوعات :
حسن مجیدی
1
(حكيم سبؤواري)
راضیه رزم آرا
2
(دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب، دانشگاه حکیم سبزواری)
الکلمات المفتاحية: ادبیات کلاسیک, ابن حماد عبدی, غدیریه, شرح و تحلیل.,
ملخص المقالة :
مسأله خلافت حضرت علی علیه السلام و طلوع ماجرای غدیر پس از غروب زندگی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم رخ داد. در حجة‌الوداع بود که پیامبر به وسیله وحی الهی جایگاه استوار و ثابت خلافت را آشکار و به مقام حضرت علی علیه‌السلام تصریح و تأکید نمود و قرآن مجید بر تکمیل دین و اتمام نعمت در آن روز اذعان دارد. اما با این وجود، پس از رحلت پیامبر اکرم صلوات الله علیه عده‌ای خلافت را از وی غصب کرده و حق مسلم او را زیر پا گذاردند. بنابراین گروه عظیم مظاهر علم و دانش چون حکما، فضلا، علما، ادبا و شعرا و ... از هر کیش و قوم و زبانی به پا خاستند و در طول چهارده قرن متمادی در باب این قضیه مهم تاریخی آثاری آفریدند که از آن جمله ابن حماد عدوى عبدى بصرى از بزرگان شیعه و از دانشمندان و صدر‌نشينان بزم ادب و حافظان حديث سده چهارم هجری است که چون پدرش با زبان شعر در راه نشر فضایل خاندان نبوت و نصرت مذهب حق کوشید. این مقاله بر این است که از میان غدیریه‌های متعدد وی با روش تحلیلی و استناد به آیات و روایات وارده از حضرات معصومین علیهم السلام به شرح، تشکیل و ترجمه روان چکامه‌ای بپردازد که سی بیت دارد و با این مطلع: مَا لِابنِ حَمّادِ سِوَی مَن حُمِدَت آثارُهُ وَ‌أبهَجَت غُرّانُه ذاکَ عَلِیُ المُرتَضَی الطُّهرُ الَّذِی بِفَخرِهِ قَد فَخرَت عَدنَانُه آغاز و در موسوعه زینب الکبری بنت امیر‌المؤمنین اثر سید علی عاشور ذکر گردیده است.
قرآن مجید
1- ابن شهر آشوب، محمد بن علی (بی¬تا)، مناقب آل ابي طالب، بتصحیح هاشم رسولی و محمد حسین آشتیانی، جلد اول، قم: انتشارات علامه.
2- امين، سيد مهدی (1390)، جنگ های صدر اسلام از جنگ بدر تا فتح مكه از ديدگاه قرآن و حديث، با نظارت محمد بيستونی، قم: بيان‌جوان.
3- امینی، عبدالحسین (1387)، الغدیر، ترجمه محمد تقی واحدی، جلد 4، تهران: بنیاد بعثت.
4- ---------------------- (1387)، الغدیر، ترجمه محمد تقی واحدی، جلد 7، تهران: بنیاد بعثت.
5- بیستونی، محمد (1390)، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، جلد بیست و پنجم، مشهد: آستان قدس رضوی، شرکت به نشر.
6- جمعی از نویسندگان (1378)، تاریخ امام حسین علیه¬السلام (موسوعة الإمام الحسین علیه-السلام)، جلد هیجدهم، با نظارت علمی محمد رضا جعفری و محمد رضا حسینی جلالی، تهران: سازمان پژوهش و برنامه¬ریزی آموزشی، دفتر انتشارات کمک آموزشی).
7- جمعی از نویسندگان (بی¬تا)، دانشنامه امام علی علیه السلام، پایگاه تخصصی عاشورا، بر¬گرفته از سایت کتابخانه مدرسه فقاهت، http://lib.eshia.ir/71808/1/1067
8- حسینی دولت آباد، علی (1390)، پژوهشی در دوازده حدیث از منابع اهل سنت، مشهد: ولایت.
9- سبحانی، جعفر (1392)، فروغ ابدیت، چاپ سی و دوم، قم: بوستان کتاب.
10- سلیمیان، خدامراد (1388)، فرهنگ نامه مهدویت، تهران: بنیاد فرهنگی مهدی موعود(عج).
11- شرف الدین، عبدالحسین (1387)، المراجعات، ترجمه محمدجعفر امامی، چاپ نهم، قم: بنیاد معارف اسلامی.
12- الطبری، محمد بن جرير (1415)، المسترشد، بتحقيق أحمد المحمودی، قم: سلمان الفارسی.
13- عاشور، علی (1429)،موسوعة زینب الکبری، الجزء التاسع، بیروت: دار نظیر عبود.
14- العکبری البغدادی، محمدبن محمدبن النعمان (الشیخ المفید)(1372)، الإختصاص بتحقیق علی‌اکبر الغفاری و محمود الزرندی، بیروت: دار المفید.
15- -------------------------------------- (الشیخ المفید)(1372)، الإرشاد في معرفة حجج الله علی العباد، الجزء الأول، بتحقیق مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، قم: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید.
16- -------------------------------------- (شیخ مفید)(1385)، الارشاد، ترجمه و شرح فارسی محمد باقر ساعدی خراسانی؛ بتصحیح محمد باقر بهبودی،چاپ ششم، تهران: اسلامیه.
17- گوزل الآمدی، محمد (1421)، الهجرة إلى الثقلين، قم: صفائیة.
18- المجلسی، محمد باقر (1403)، بحار الأنوار، جلد هفتم، بتحقيق السيد إبراهيم الميانجي و محمد الباقر البهبودي، بیروت: دارالاحیاء التراث.
19- محمدی ری شهری، محمد (1392)، دانش¬نامه امیر¬المؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، جلد اول، قم: دارالحدیث.
20- مکارم شیرازی، ناصر (1386)، پیام قرآن، جلد نهم، تهران: دار الكتب الاسلامية.
21- ---------------- (1386)، پيام امام امير المؤمنين عليه السلام، جلد سیزدهم، تهران: دار الكتب الاسلامية.
22- ---------------- (1374)، تفسير نمونه، جلد هشتم، چاپ سى و دوم، تهران: دار الكتب الاسلاميه.
23- منقرى، نصر بن مزاحم (1370)، پيكار صفين ترجمه وقعة صفين بتحقيق عبد السلام محمد هارون، ترجمه پرويز اتابكى، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى.
24- موسوی، جاسم هاتو (1391)، التشیع و النص، تهران: نشر مشعر.
