مبانی حاکم بر ساختار قرآن کریم در نسبت با علوم انسانی قرآن‌بنیان از منظر آیت‌الله جوادی آملی
الموضوعات :نورالدین زندیه 1 , رامین اژدری 2 , سید محمد هادی موسوی بیوکی 3
1 - دانشگاه امام صادق (ع)
2 - دانشگاه امام صادق (ع)
3 - دانشگاه امام صادق (ع)
الکلمات المفتاحية: ساختار قرآن کریم علوم انسانی‌‌ـ اسلامی جوادی آملی,
ملخص المقالة :
شناخت قرآن، از این‌حیث که در مسئله‌ی تولید علم‌‌انسانی قرآن‌بنیان مؤثر بوده، بسیار اهمیت دارد؛ چراکه نوع نگاه ما به قرآن، میزان و نوع انتظار ما از قرآن را مشخص خواهدنمود. شناخت قرآن بر اساس نظام سه‌گانه‌ی فاعلي، داخلي و نظام غايي قرآن قابل بررسی است. رابطه‌ی بین «قرآن کریم» و «علم انسانی» بر اساس نظام داخلی قرآن، به‌صورت مجموعه‌ای از مبانی حاکم بر «محتوای» قرآن و مجموعه‌ای از مبانی حاکم بر «صورت»، اعم از «زبان» قرآن و «اسلوب» آن قابل ترسیم است. محتوای قرآن کریم متناسب با غایت آن است و برای ارائه این محتوا، زبانی را به‌کار گرفته که بتواند چنین هدفی را برآورده کند و همچنین ساختار و سبک، به‌گونه‌ای تنظیم‌شده که قابلیت تحقق چنین کاری را داشته باشد؛ لذا باید نسبت بین این زبان و ساختار را در مواجهه با زبان و ساختارهای علوم انسانی استخراج کرد. در این تحقیق با روش توصیفی‌ـ تحلیلی بر اساس نظرات آیت‌الله جوادی آملی بیان خواهند شد که قرآن كريم نه‌تنها در سبک بیانی خود متفاوت عمل کرده است و به‌طورکلی شيوههاي رايج در كتب بشري را در پيش نگرفته است، بلکه در ساختار و اسلوب چینش و نظم‌دهی نیز تفاوت‌های اساسی و جدی‌ای با کتب بشری دارد که مسائل مربوط به سیاق و سباق، چگونگی به‌کارگیری تمثیلات و ... از مصادیق این ساختار و سبک خاص قرآن کریم است.
قرآن کريم
ايزدي، مهدی (1391). سیاق و سباق در مکتب تفسیری علامه طباطبایی، مطالعات قرآن و حدیث، 2(10)، 5-34.
جوادی آملی، عبدالله(1387). الوحي و النّبوّه، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1390 ب). جامعه در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1390پ). قرآن در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1390 ث). هدایت در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1395). تسنيم. ۴۳ مجلّد، قم: اسراء
جوادی آملی، عبدالله( 1393). نزاهت قرآن از تحریف. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1384). حيات حقيقي انسان در قرآن (تفسير موضوعي). قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1388). وحی و نبوّت در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1390 الف). ادب فنای مقرّبان. 9 مجلّد، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1390 ت). وحی و نبوّت، قم: اسراء.
جوادي آملي، عبدالله (1396). شمیم ولایت. قم: اسراء.
رجبي، محمود(1387). روش تفسير قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شفیعی، حسین(1395). دیدگاه تفسیری آیت‌الله جوادی آملی درباره‌‌ی سیاق و نمودشناسی آن. معارج، 1(2)، 21-40.
صدر، محمّد باقر(1395). پژوهش‌های قرآني( مترجم: سیّد جلال ميرآقايي). قم: دار الصّدر.
طباطبايي، محمّد حسين(1385). قرآن در اسلام. قم: انتشارات دفتر انتشارات اسلامي.
طباطبايي، محمّد حسين (1395). الميزان في تفسير القرآن. قم: دفتر انتشارات جامعه‌‌ی مدرّسين حوزه‌‌ی علميّه‌‌ی قم.
عیاشی، محمّد بن مسعود(1379). تفسیر عیاشی. قم: بنیاد بعثت.
كنعاني، سيّد حسين(1384). سیر تحوّل کاربرد سیاق در تفسیر. فصلنامه‌‌ی مشکوه، 87، 28-42.
پايگاه مدرسه‌‌ی فقاهت، درس تفسير قرآن كريم، مورّخ 28/8/1387 در: eshia.ir/feqh/Archive/Text/Javadi/870828
پايگاه مدرسه‌‌ی فقاهت ، درس خارج فقه، مورّخ 18/9/1388 در: eshia.ir/Feqh/Archive/Text/Javadi/Feqh/880918
