نظامسازی قرآنبنيان (مفاهيم اساسی، راهبردها و فرايندها)
الموضوعات :
1 - پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
الکلمات المفتاحية: اسلامیسازی معرفت علوم انسانی قرآنی نظامسازی نظريهپردازی قرآنبنيان,
ملخص المقالة :
در دو دهة اخير پس از انقلاب (1357) ايران شاهد بهکارگيری چهار مفهوم اساسی «اسلامیسازی علوم»، «علوم انسانی قرآنبنيان»، «نظامسازی قرآنبنيان» و «نظريهپردازی قرآنبنيان» در ادبيات علمی کشور بوده است. کاربرد مفهوم «نظامسازی قرآنی» در سند منشور توسعه فرهنگ قرآنی کشور تا اندازهای به گسترش اين مفهوم دامن زده است. پس از آن، مفهوم «نظريهپردازی قرآنبنيان» نيز در جامعة علمی و برخی اسناد راهبردی مطرح شد؛ زيرا نظامسازی در گِروِ نظريهپردازی است. رواج مفاهيم يادشده علائمی از خيزش برای انقلابی علمی در علوم انسانی است. مسأله کسانی که بر اين مفاهيم تأکيد دارند آن است که علوم برآمده از فلسفه و بنيادهای نظری رایج در دنيا نمیتواند مشکلات جوامع اسلامی را در جهت رسيدن به اهداف الهی حل کند. برخی بزرگان، دانشمندان و پژوهشگران داخل و خارج کشور نظريههایی دربارة اين مفاهيم بيان کردند يا نوشتهاند. سؤال اين است که معنی اين مفاهيم چيست؟ راهبردهای دستيابی به آنها کداماند؟ راهبردهای پيشنهادی با چه فرايندی محقق میشوند؟ مفاهيم يادشده در سطحی از انتزاعی بودن قرار دارند که میتوان آنها را اهداف علمی انقلاب اسلامی به شمار آورد. نسبت ميان اين مفاهيم عام و خاص، مطلق و به ترتيب هر يک اعم از ديگری و بر آن تقدم دارد. مقاله به بيان مفاهيم چهارگانه يادشده، راهبردها و فرايندهای تحقق آنها خواهد پرداخت و نشان میدهدکه نظامسازی، توليد علوم انسانی قرآنبنيان و اسلامیسازی علوم در گرِوِ نظريهپردازی قرآنبنيان است. ما در ايران پس از نزديک به چهار دهه بررسی و پردازش مفاهيم اساسی به ضرورت نظريهپردازی قرآنبنيان رسيديم، در حالی که شهيد سيدمحمدباقر صدر در اين امر پيشتاز بوده و از همان ابتدا بر نظريهپردازی اهتمام ورزيد. اين بدان معنی است که ما از آوردة علمی وی استفاده نکردهايم و هنوز در دورة پيشاصدری بهسرمیبريم.
