بررسی تطبیقی آیات و احادیث در گلستان سعدی و مرزبان‌نامه
الموضوعات :
سید محمد امیری
1
()
الهام معینیان
2
(j)
الکلمات المفتاحية: قرآن و حدیث# گلستان# مرزبان‌نامه# مضامین مشترک# عبارت‌های عربی#,
ملخص المقالة :
آیات حکمی قرآن مجید، همواره منبع الهام بخش ادیبان و شاعران مسلمان پارسی‌زبان بوده است و هر کدام به فراخور آثارادبی، شناخت و بینش خود، از دریای بیکران معارف قرآنی بهره بردهاند. سعدی شیرازی و سعدالدین وراوینی در آثارخود از مضامین گوهربار کلام الهی بهره بردهاند وآیات قرآنی را همچون نگینی، زینت‌بخش سخن و کلام شیرین خود کرده‌اند تا به مدد احادیث نبوی، قصص و آیات الهی، خواننده را به شناخت اخلاقیات و ارزش‌های انسانی و انجام عمل نیک فراخوانند. «مرزبان نامه» و «گلستان» از آثار مهم ادب فارسی در قرن ششم و هفتم در نوع نثر فنی به شمار می‌روند و ازآنجا که یکی از خصیصه‌های مهم نثر این دوره، استفاده از آیات و احادیث است؛ لذا مقاله حاضر تلاش میکند با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی، نحوه کاربرد تجلی آیات و احادیث در دو کتاب گلستان و مرزبان‌نامه را با ذکر نمونه‌های مختلف از آیات، احادیث، مضامین قرآنی، استشهادها و عبارت‌های عربی بیان کرده و شیوه‌های بروز و ظهور آیات و احادیث را در دو کتاب مذکور بررسی کند. یکی از نتایج پژوهش حاضر این است که سعدی و وراوینی به خوبی توانسته‌اند مضمون‌ها و عبارت‌های عربی را با نثر فارسی تلفیق دهند
قرآن کریم.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1956م). لسان العرب. بیروت : دارصادر، داربیروت.
الثعالبی النیسابوری، عبدالملک (1961م). احاسنالمحاسن، خمس رسائل. بیروت: مکتبه دارالبیان.
الثعالبی النیسابوری، عبدالملک (1961م). الایجاز و الاعجاز، خمس رسائل. بیروت: مکتبه دارالبیان.
الثعالبی النیسابوری، عبدالملک (1961م). برد الاکباد فی الاعداد؛ خمس رسائل. بیروت: مکتبه دارالبیان.
خطیبی، حسین (1375). فن نثر در ادب پارسی. تهران: انتشارات زوار.
رازی، محمدبنابیبکر عبدالقادر (1368). الأمثال و حکم. ترجمه، تصحیح و توضیح فیروز حریرچی، تهران: دانشگاه تهران.
زنجانی، برات (1364). گلستان سعدی. نسخه علمی و انتقادی از روی قدیمی‌ترین نسخ خطی (نسخ پکن): انتشارات امیرکبیر.
سعدی، مصلحالدین (1370). کلیات. به تصحیح محمد علی فروغی، تهران: انتشارات محمد.
سعدی، مصلحالدین (1368) گلستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
شریف، رضی (1385). نهج البلاغه. ترجمه سید جعفر شهیدی، چاپ بیست و ششم، تهران: علمی و فرهنگی.
شمیسا، سیروس (1381). سبک شناسی نثر. تهران: میترا.
شمیسا، سیروس (1390). بیان. ویراست چهارم. تهران: میترا.
شمیسا، سیروس (1373). فرهنگ تلمیحات. تهران: فردوس.
غلامرضایی، محمد ( 1377). سبک شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو. تهران: جامی.
وراوینی، سعدالدین (1375). مرزبان‌نامه. به کوشش دکتر خطیب رهبر. تهران: صفی علیشاه.
