رابطه شناخت و هیجان در قرآن و روان‌شناسی
الموضوعات :الکلمات المفتاحية: شناخت هیجان عاطفه قرآن روان‌شناسی,
ملخص المقالة :
رابطه بین هیجان و شناخت موضوعی است که توجه محققان روان‌شناسی را در طول تاریخ این رشته به خود جلب کرده است. در حالی که نظریه‌های قدیم بر مجزا انگاشتن این دو حیطه تأکید کردند، نظریه‌های جدید شواهد زیاد و گسترده‌ای در ارتباط تنگاتنگ بین این دو حیطه ارائه کرده‌اند. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین شناخت و هیجان در قرآن و روان‌شناسی است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آیا از دیدگاه قرآن و روان‌شناسی بین شناخت و هیجان ارتباط وجود دارد و این ارتباط چگونه است؟ از روش توصیفی ـ تحلیلی برای بررسی متن قرآن و متون روان‌شناسی استفاده شده و بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش‌های روان‌شناسی، هیجان‌ها و عواطف مختلفی مثل غم، شادی، خشم و اضطراب می‌تواند بر روی درک، قضاوت، استدلال، توجه، حافظه و تصمیم گیری افراد اثر بگذارد. از طرفی نوع قضاوت و ارزیابی افراد از محرک‌های محیطی می‌تواند نوع، شدت و تداوم هیجان را تعیین کند. همچنین از منظر قرآن، شناخت و هیجان رابطه‌ای دوطرفه و علّی بر روی یکدیگر داشته و جهت رفتار را تعیین می‌کنند. این یافته با نتایج به دست آمده از تحقیقات جدید در روان‌شناسی مطابقت دارد. تلویحات به دست آمده از نتایج در تفسیر آیات مرتبط با این دو مقوله، خودشناسی و تربیت دینی بحث شده است.
تیزدیل، جان(1380). رابطه شناخت و هیجان: ذهن موقعیتی در اختلال‌های خلق. ترجمه حسین کاویانی، تهران: پژوهشکده علوم شناختی.
جعفری تبریزی، محمد تقی(1368). ترجمه وتفسیر نهج البلاغه. قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جوادی آملی، عبدلله (1383). صورت و سیرت انسان در قرآن. قم: اسری.
دادستان، پریرخ و منصور، محمود (1375). ديدگاه پياژه در گسترة تحول رواني. تهران: انتشارات بعثت.
راس، الن، (1386). روان‌شناسی شخصیت (نظریه‌ها و فرایندها). ترجمه سیاوش جمالفر، تهران: انتشارات روان.
شولتس، سیدنی، آلن (1392). نظریه‌های شخصیت. ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: نشر ویرایش.
طباطبایی، محمد حسین(1360). المیزان. ترجمه محمد حسین موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی.
کاندا، زیوا (1388). شناخت اجتماعی. ترجمه حسین کاویانی، تهران: نشر مهرکاویان.
گلمن، دانیل (1393). هوش هیجانی. ترجمه نسرین پارسا، تهران: انتشارات رشد. محسنی، نیکچهره (1389). نظریه‌ها در روان‌شناسی رشد (شناخت، شناخت اجتماعی، شناخت و عواطف). تهران: انتشارات جاجرمی. مصباح، محمد تقی(1387). اخلاق در قرآن. قم :موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
مطهری، مرتضی(1368). مسأله شناخت. تهران: انتشارات صدرا.
Baumeister, R.F., Bratslavsky, E. ,Finkenauer, C., & Vohs, K.D(2001). Bad is stronger than
good. Review of General Psychology, 4, 323–370. Bltattachjee, S. & Moreno, K (2002). The impact of affective information on the professional judgments of more experienced and less experienced auditors. Journal of behavioral
decision making, 15 : 361 – 377. Corr,J. C. & Matthews. J(2009). The Cambridge Handbook of Personality Psychology. Cambridge University Press:UK. Eich, Eric Kihlstrom, John F. Bower, Gordon H. Forgas, Joseph P. Niedenthal, Paula M (2000). Cognition and emotion. New York, NY, US: Oxford University Press, xi, 259. Eliasz,A., Hampson,S.E. , and Raad B. D(2005). Advances in Personality Psychology.
Psychology Press:NY. Gross, J. J. , & Barrett, L. F (2011). Emotion generation and emotion regulation: One or two
depends on your point of view. Emotion Review,3, 8–16. Harris, J. L, Isaacowitz, D(2015). Emotion in Cognition, International Encyclopedia of the
Social & Behavioral Sciences, 2nd edition, 7,461-466. Hergenhan, B. R(2008). An Introduction to the History of Psychology, Wadsworth:USA Lerner, J. S. , & Tiedens, L. Z (2006). Portrait of the angry decision maker: How appraisal tendencies shape anger's influence on cognition. Journal of Behavioral Decision Making, 19,
115-137. Lindquist, K. A(2013). Emotions emerge from more basic psychological ingredients:a
modern psychological constructionist model. Emotion Review 5, 356–368. McWilliams , s. A(2015). Psychology, History of (Twentieth Century), International
Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences , 2nd edition, 19, 412419. Moore. s , Oaksford. M(2002), Emotional Cognition: From Brain to Behaviour(pp. 245-287). John Benjamins Publishing, Moors, A (2013). On the causal role of appraisal in emotion.
Emotion Review 5, 132–140. Nesbit. s,M, Conger J,C (2012). Predicting aggressive driving behavior from anger and negative cognitions, Transportation Research Part F,15, 710718. Oatley, K. , JohnsonLaird, P. N( 1996). The communicative theory of emotions: empirical tests, mental models, and implications for social interaction. In:Bonanno, G. A. , Goorin, L. ,
Coifman, K. G. (Eds.), Sadness and Grief. The Guilford Press, Inc. , New York, pp. 797–810. Ong, D. c, Zaki, J, Goodman,N D(2015). Affective cognition: Exploring lay theories of emotion,
Cognition 143 , 141–16. Pessoa. l (2008). On the relationship between emotion and cognition, Natural Review Neuroscience, ;9(2):14858. Roseman, I. J (2011). Emotional behaviors, emotivational goals, emotion strategies: Multiple levels of organization integrate variable and consistentresponses. Emotion Review, 3, 1–10. Sander, D. ,Grandjean, D, Pourtois, G , Schwartz, S , Seghier, M. L ,Scherer, K. R , & Vuilleumier, P (2005). Emotion and attention interactions in social cognition: Brain regions involved in processing anger prosody Effects of ketamine on cognition–emotion interaction in the brain,
NeuroImage, 28, 848–858. Scheidegger ,M, Henning,A, Walter, M, Boeker,H, Weigand ,A Seifritz,E, Grimmb,S (2016).
Effects of ketamine on cognition–emotion interaction in the brain, NeuroImage, 124 , 8–15. Schwarz, N (1990). Feelings as information: Informational and motivational functions of affective states. In E. T. Higgins & R. M. Sorrentino (Eds. ),The handbook of motivation and cognition: Foundations of social behavior (Vol. 2, pp. 527561). Guilford Press: New York. Stefanucci, J. K. , & Proffitt, D. R (2009). The roles of altitude and fear in the perception of heights. Journal of Experimental Psychology: Human Perception & Performance, 35, 424-
438. Storbeck J, Clore GL. (2011). Affect influences false memories at encoding: evidence from
recognition data,Emotion,11(4). 19-25. Vul,E, Harris,C, Winkielman,P , Pashler,H (2009). Puzzlingly high correlations in fMRI studies of emotion,personality, and social cognition, Perspectives on Psychological Science, 4: 274-
290. Walker, W. R. & Skow Ronski, J. J (2009), The fading affect bias, Applied Cognitive
Psychology,23 : 1122 – 1136.
