تحلیل فضاهای ذهنی گفتمان شیطان در قرآن
الموضوعات :محمد حسین شیرافکن 1 , علی رضا قائمی نیا 2
1 - قم
2 - بلتابلابلا
الکلمات المفتاحية: فضاي ذهني فضاساز مفهوم سازی علوم شناختی استعاره فوکونیه, شیطان,
ملخص المقالة :
انسان موجودی کمال طلب است و برای رشد خود نیاز به شناسایی موانع مسیرش دارد. از جمله موانع بزرگ بر سر راه انسان برای دوری او از خدا، شیطان است. لذا شناسایی و معرفت به شیطان به عنوان مانعی بزرگ برای رسیدن به هدف معیّن شده برای انسان، ضروری است. در قرآن کریم گفتگو‌های مختلفی بیان شده است. از جمله گفتگو‌هایی که در قرآن کریم به آن پرداخته شده، کلامی است که شیطان آن را مطرح می‌کند. پرداختن به کلام شیطان در قرآن، کاشف از اهمیت این کلام در نظر خدای متعال است. در این نگاشت با مطالعه آیات مربوط به کلام شیطان و تحلیل آن به واسطه مفهوم سازی‌های شناختی در پی تبیین و شناخت واقعیت کلام شیطان در قرآن و چگونگی مفهوم‌سازی‌های این دسته آیات هستیم. با بررسی کلام شیطان در پنج محور، فضاهای ذهنی پیرامون برتری شیطان، درخواست مهلت، تسلّط، خیرخواهی و وعدۀ شیطان، حاصل شده و در مقام تحلیل قرار گرفته است. می‌توان بیان داشت که فضای ذهنی شیطانی دقیقاً در مقابل فضای ذهنی الهی قرار داشته و پیروان هر دسته به فضای ذهنی مطابق با ظرفیت و افکار خود گرایش دارند.
قرآن کریم#
ابن فارس، محمد، (بی تا). معجم مقاییس اللغ. محقق: هارون، عبدالسلام محمد، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.#
اختیار، منصور (1348). معناشناسی. تهران: دانشگاه تهران.#
توشیهیکو، ایزوتسو (1378). مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن مجید. ترجمه فریدون بدره‌ای. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.#
راغب اصفهاني، حسين بن محمد (1412ق). المفردات في غريب القرآن. بيروت: دارالشامية.#
صفوی، کوروش (1379). درآمدی بر معناشناسی. چاپ اول، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی (سوره).#
صفوی، کوروش (1386). آشنایی با معنی شناسی. تهران: نشر پژواك کیوان.#
صفوی، کوروش (1387). درآمدي بر معناشناسی. تهران: انتشارات سوره.#
طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.#
قائمی نیا، علیرضا (1389). بیولوژی نص. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.#
قراملکي ،احمد فرامرز (1380). روش شناسي مطالعات ديني. مشهد: دانشگاه علوم اسلامي رضوي.#
مصطفوی، سید حسن (1417ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. #
Fauconnier, G ([1985] 1994). Mental Spaces. Cambridge: Cambridge University Press.#
Fauconnier, G (1997). Mappings in Thought and Language. Cambridge. Cambridge: Cambridge University Press.#
Fauconnier, G., & Mark, T (1998). Conceptual integration networks. Cognitive Science, 22(2): 133- 187.#
