موانع ترمینولوژیک همکاری میان‌رشته‌ای تاریخ با مطالعات قرآنی و راهکار برون‌رفت از آن
الموضوعات :
1 - فعالیت های قرآنی
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
در یک سازوکار میان‌رشته‌ای، تعاملی در سه بعد اصطلاح‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی می‌بایست رخ دهد. ناظر به ترتیبی که در میان این سه بعد وجود دارد، می‌بایست که تمامی گام‌ها به درستی برداشته شود؛ زیرا بروز خطا در هر بخش قابلیت تسری به گام‌های دیگر را داشته و در نهایت موجب شکل‌گیری پیوندهایی غیراصولی در یک مطالعۀ میان‌رشته‌ای می‌شود. از میان سه سطحی که به آن‌ها اشاره شد؛ موفقیت در رسیدن به زبانی مشترک، اصلی‌ترین مسئله‌ای است که در همان آغازین گام‌های یک مطالعۀ میان‌رشته‌ای می‌بایست مدنظر قرار بگیرد. چرا که عدم توفیق در این زمینه موجب شکل‌گیری برداشت‌هایی مختلف از مفاهیم می‌شود و بدین سبب شاهد پیشروی پژوهش تا مرز نافهمی برای خوانندگان اهل فن می‌گردیم؛ بررسی اصطلاح «تاریخ» و درک‌های مختلفی که از آن در گفتمان‌های مختلف وجود دارد می‌تواند نمونه‌ای روشن برای تبیین این موضوع به حساب بیاید؛ در بسیاری از مواقع تلقی قرآن‌پژوهان ـ مخصوصا عالمانی که در دوران حاضر قرار دارند از اصطلاح «تاریخ» با تلقی مورخ متفاوت است. این تلقی متفاوت به صورت مستقل سوء تفاهم‌‍‌هایی جدی را پدید می‌آورد که گاهی موجب بی‌اعتباری یک پژوهش قرآنی ـ تاریخی نزد اهل تاریخ می‌شود. این پیشامد حاکی از نیازمندی دوباره به بازخوانی اصطلاح «تاریخ» و رسیدن به درکی مشترک از آن است. بدین سبب مقاله پیش رو قصد دارد با روش گفتمان کاوی معانی تاریخ، اولاً، ناهمگونی این اصطلاح را نشان داده و بدین نحو مانعی که در تعامل میان‌رشته‌ای تاریخ و مطالعات قرآنی وجود دارد را تبیین کند و ثانیاً، با ارائۀ راهکاری اصطلاح شناختی تلاشی در جهت از میان بردن این اختلافات کند.
